Belgen en Nederlanders leggen Macedonisch netwerk van fake news bloot
Belgische en Nederlandse onderzoekers van Lead Stories en Nieuwscheckers hebben een netwerk van websites blootgelegd dat op grote schaal fake news verspreidde. Het werd gerund vanuit Macedonië en verstuurde vooral nepnieuws over migranten, moslims en bepaalde politici.
Het Macedonische netwerk publiceert al jaren haatberichten, vooral over moslims, migranten en bepaalde (meestal Amerikaanse) politici. Het gaat om valse nieuwsberichten die ze van andere sites halen of achterhaalde berichten die ze dan ook nog eens aandikken.
De spil zou een Macedonische militair zijn die in zijn vrije tijd nepnieuws verspreidt om extra geld te verdienen en dat doet samen met zijn echtgenote en een vriend. Ze zijn niet de enigen die dat op die manier doen. Volgens de Nederlandse onderzoeker Peter Burger en zijn Belgische collega Maarten Schenk, die het netwerk blootlegden, blijkt handel in fake news in Macedonië een familiezaak te zijn.
Sinds 2016 heeft het netwerk meer dan 70 nepnieuwssites gemaakt. Die verspreiden haatberichten, vooral over moslims, migranten en bepaalde (meestal Amerikaanse) politici. "Opruiende clickbait die appelleert aan conservatieve christenen, Trump-aanhangers, populisten, fans van samenzweringstheorieën of zelfs openlijke racisten", schrijven Burger en Schenk.
Die berichten belanden via accounts en nepaccounts op Facebook en Twitter. Op het moment dat mensen op de sites terechtkomen, krijgt het netwerk advertentie-inkomsten binnen, omdat de sites zijn aangesloten bij het advertentienetwerk van Google. De meeste sites zijn nu offline en het is onduidelijk hoe actief het netwerk nu nog is.
Maarten Schenk: "Als je er niets aan doet, wordt het alleen maar erger"
Volgens Maarten Schenk zijn de initiatiefnemers achter het netwerk niet politiek geïnspireerd: "Het is een puur commerciële onderneming. Ze willen zoveel mogelijk clicks halen op hun websites, waarop ze advertentieruimte verkopen. Daarom ook publiceren ze berichten waarvan ze vermoeden dat er veel op geklikt zal worden. En dat zijn vaak haatberichten tegen migranten en moslims."
De onderzoekers denken dat ze het netwerk een fameuze slag hebben toegebracht. Maarten Schenk: "Ze zijn veel van hun accounts kwijtgespeeld, bijvoorbeeld op Facebook. Je merkt dat ze nu meer moeite moeten doen om minder mensen te bereiken. Ze moeten vaker nieuwe websites starten omdat de oude sneller geblokkeerd worden. "
Maarten Schenk is er ook van overtuigd dat de strijd tegen deze fakenewssites zin heeft: "Het is zoals e-mailspam. Dat zal altijd blijven bestaan, maar als je er niets aan doet, wordt het alsmaar erger. Dus we hebben het probleem nu toch weer een beetje ingedamd. Vergeet niet dat die websites miljoenen mensen bereiken."