Wijn uit eiken vaten: echte meerwaarde of slimme verkooptruc?
Vroeger waren eikenhouten vaten dé manier om dranken op te slaan en te transporteren. Geen enkele brouwer hield zich bezig met de vraag hoe houtsoort en rijpingsduur de smaak konden verbeteren. Maar de tijden zijn veranderd. We drinken onze wijn uit flessen of zakken, en vinden een eikgelagerde wijn erg authentiek klinken. Maar is dat wel zo?
We tellen met plezier extra centen neer voor wijn die gerijpt is in een eiken vat. Maar bieden eikenhouten vaten echt een meerwaarde? “Stop fletse wijn in een nieuw eiken vat, en je krijgt thee van eik”, zegt sommelier Andy De Brouwer.
Liefde voor ‘den balk’
Het luxe imago van eikenhouten vaten heeft de vraag naar eikgerijpte wijnen doen stijgen. “Veel consumenten tellen met plezier extra geld neer voor wijn die in eiken vaten gerijpt is”, bevestigt sommelier Andy De Brouwer. “De laatste jaren is ‘élevé en fût de chaîne’ dan ook een verkoopargument geworden. Er zijn wijndrinkers die zó houden van het eikaspect, dat voor hen wijn echt naar ‘den balk’ mag smaken.”
Door onze liefde voor de eik worden de houten vaten meer en meer gebruikt als smaakcomponent, zegt De Brouwer, terwijl ze oorspronkelijk gewoon een opslagmethode waren. Maar het eikenhouten vat heeft wel degelijk voordelen. “Veel wijnen zijn gebaat bij vatrijping. Het maakt ze soepeler, vlotter drinkbaar dankzij de micro-oxygenatie die plaatsvindt in het vat: doordat de poriën in het hout zuurstof doorlaten, wordt de smaak zachter. Ook de kleur van de drank is erbij gebaat. En ik moet toegeven, de absolute topwijnen hebben stuk voor stuk een verleden in een houten vat.”
Thee van eikenboom
Als wijn inderdaad beter wordt van eikenhouten vaten, dan is de trend alleen maar positief, toch? “Helaas is het niet zo simpel”, gaat de sommelier verder. “Er zijn enorm veel wijnen op de markt die niet goed genoeg zijn om zo’n eiklagering aan te kunnen. Stop fletse wijn in een nieuw eiken vat, en je krijgt thee van eik. Je proeft helemaal geen subtiele bijsmaak, maar een eiken vloer. En het rare is dat veel mensen daar toch van genieten. Serveer ze aardappelsap uit een eiken vat, en nog zullen ze het lekker vinden.”
Omdat de populariteit van eik onverminderd blijft, worden wijnbouwers steeds inventiever. “Dat moet wel, want die tonnen zijn enorm duur. Wijnmakers hebben dus alternatieven gevonden, zoals houtschilfers, of gekartelde eiken plankjes die in een netje in een vat worden gehangen. Door dat soort praktijken zijn we intussen gewend geraakt aan de typische vataroma’s als vanille, kokosnoot, karamel, amandel of brioche, terwijl er geen vat aan te pas is gekomen.”
De Brouwer is zeker niet enthousiast over dat soort valsspelerij. Slechte wijn met een eikaroma wordt niet opeens goede wijn. Wel denkt de sommelier al een tegentrend te kunnen ontwaren. “Ik zie meer en meer wijnbouwers die gewoon de natuur willen laten spreken. Ze kiezen dan vaak voor vaten die al een stuk ouder zijn, en daardoor niet meer zo’n uitgesproken smaak achterlaten. In de Verenigde Staten zijn er veel wijnbouwers die met trots het label ‘unoaked’ op hun etiketten laten drukken.”
De Morgen bundelde adviezen van Belgische topsommeliers in een complete wijngids. Ontdek de gids hier.
Deze artikels lees je ook binnen onze wijngids:
Schroefdop of kurk zegt niks over de kwaliteit van wijn