Parlement zet spoortop het mes op de keel

Een week geleden tikte mobiliteitsminister François Bellot (MR) de CEO’s van NMBS en Infrabel op de vingers over de stiptheid. Die gaat van kwaad naar erger. In 2018 reed 87 procent van de treinen op tijd. Althans: zij kwamen met maximaal zes minuten vertraging aan in het eindstation. Hoeveel treinen er werkelijk op tijd het station binnenrijden, wordt niet gemeten.

Dat de berisping door Bellot nauwelijks een rimpeling veroorzaakte, is geen toeval. De minister is al tweeënhalf jaar verantwoordelijk voor het spoor, nadat hij de taak overnam van zijn partijgenote Jacqueline Galant. Dat hij nu, net voor de verkiezingen, iets aan de stiptheid wil doen, is volgens spoorbronnen too little, too late. Bellot wordt verantwoordelijk geacht voor het uitblijven van het beheerscontract tussen overheid en spoor (DM 9/1).

Intussen groeit de frustratie op het perron. Een enquête bij de reizigers van de NMBS onthulde in december de laagste tevredenheidscijfers ooit. De treinen komen te laat, de tickets zijn te duur en de informatie in de stations schiet tekort. Er komen ook steeds meer details naar buiten over de verzuurde relatie tussen de twee grote bazen van het spoor: Sophie Dutordoir (NMBS) en Luc Lallemand (Infrabel).

Het wordt een moeilijk weerzien in het parlement. Bij haar intrede in 2017 maakte Dutordoir in de commissie Infrastructuur nog een stevige indruk door de problemen van de NMBS openlijk te benoemen. Ze hekelde de militaire hiërarchie, de vooroorlogse communicatie en de absurde verdeling van bevoegdheden. “De NMBS heeft één ding nodig”, zei ze. “Ze moet gerund worden als een normaal bedrijf.”

Dutordoir moet vandaag uitleggen waarom ze daar, na twee jaar aan de top van het bedrijf, nog niet in geslaagd is. Ligt het aan het immobilisme van haar voogdijminister en haar collega bij Infrabel? Of is het stilaan tijd om de hand in eigen boezem te steken?

“Ik verwacht concrete oplossingen”, zegt Inez De Coninck, Kamerlid voor N-VA. “Deze spoorbaas ging de puinhopen uit het verleden opkuisen. Maar hoe lang kan ze de rol als nieuwkomer nog claimen?” Volgens De Coninck, lid van de oppositie, moet Dutordoir consequent zijn: “Ofwel kuist ze dit op, ofwel trekt ze haar conclusies.”

N-VA stelt voor om de verloning van de spoorbonzen te koppelen aan de stiptheid. Bovendien moet die stiptheid eerlijker worden gemeten. Als een trein te laat is, dan moet die echt als te laat in de statistieken verschijnen. Een drukke spitstrein moet zwaarder doorwegen dan een lege boemeltrein in een verre uithoek van het land.

‘Geen ontslag’

Kamerlid David Geerts, spoorwatcher bij sp.a, stelt zich vooral vragen bij het fenomeen van de ‘derden’. Bij de bekendmaking van de stiptheidscijfers verwijzen NMBS en Infrabel steeds vaker naar derden als oorzaak. Het gaat om onderaannemers, spoorlopers of kabeldieven. “Zijn die oorzaken echt gestegen? Of is dit gewoon een manier om hun eigen falen te verbergen?”

Ook CD&V-Kamerlid Jef Van den Bergh ergert zich aan die derden. “Zowel de NMBS als Infrabel kijken nogal snel naar anderen wanneer het om vertragingen gaat”, vindt hij. “Neem nu de bladeren op de sporen tijdens de herfst. Daar kunnen ze toch zelf iets aan doen?”

Speculeren over een ontslag is echter voorbarig, zegt Van den Bergh. “De NMBS is een logge tanker die traag in beweging komt. Als je elke twee jaar van CEO verandert, zal je nooit iets kunnen opbouwen.” Bovendien kan de NMBS in 2018 een reizigersgroei van 3 procent voorleggen. Niet slecht voor een bedrijf dat al zes jaar op een beheerscontract wacht, klinkt het.

Dutordoir licht haar plannen om 15 uur toe in het parlement. Ze wenste geen commentaar te geven.