Betrapt: ambtenaar schreef jarenlang nepstukken voor Belgische en Nederlandse media

De nepnieuwspraktijken van Peter Blasic zijn aan het licht gebracht door het Nederlandse tijdschrift De Groene Amsterdammer. Journalisten van het blad roken onraad bij het lezen van een aantal onwaarschijnlijke verhalen die sinds 2014 gepubliceerd werden in de Nieuwe Revu. In die stukken werden telkens anonieme bronnen opgevoerd.

De verdachte artikels, 27 in totaal, bleken telkens geschreven te zijn door Peter Blasic en later ook onder de naam Peter Mertens - niet te verwarren met de Belgische PVDA-politicus. De Nieuwe Revu heeft die artikels intussen ingetrokken.

Het nepnieuwshandeltje van Blasic beperkte zich niet tot publicaties in de Nieuwe Revu. De man slaagde er ook in zijn stukken te verkopen aan andere Nederlandse media: tijdschriften Elsevier en HP/De Tijd trapten ook in de val, alsook de webredacties van ThePostOnline, OneWorld en VICE.

Blasic blijkt zich ook niet beperkt te hebben tot Nederlandse media. Ook in België hebben verschillende (online) media zijn stukken gepubliceerd: de website van Knack, MO* Magazine en Apache. Zowel uitgesproken linkse als rechtse media dus, maar ook publicaties zonder duidelijke kleur.

Tom Cochez van Apache had Blasic vijf  jaar geleden al op plagiaat betrapt. Nadat een lezer gemerkt had dat Blasic gewoon een artikel uit het tijdschrift Foreign Policy had overgepend, zette Apache de samenwerking meteen stop met een pijnlijke mail naar de freelancer.

Apache-hoofdredacteur Karl Van den Broeck benadrukt in een reactie aan VRT NWS dat zijn website nooit fake news-stukken heeft gepubliceerd. De artikels die Blasic voor hen schreef, zijn inhoudelijk correct, maar ze zijn door Peter Blasic overgeschreven van andere websites: één van Foreign Policy en drie van EUObserver.

Het plagiaat in die drie laatste stukken is uitgekomen nadat Apache een Deense journalist erop had gewezen dat hij zonder bronvermelding een primeur van Apache had overgenomen. 

De Deense journalist ontdekte daarna ook het omgekeerde: op Apache.be stonden stukken die gebaseerd waren op zijn werk, zonder daarbij hem als bron te vermelden.  Apache haalde de stukken offline en betaalde de Deense journalist een schadevergoeding van 1.600 euro.

Ook MO* Magazine heeft kort met Blasic gewerkt, moet hoofdredacteur Gie Goris toegeven. “Net als andere freelancers stelde hij artikels voor, waarvan hij zei dat het interessant of belangrijk was om het te melden”, legt Goris uit in het Radio 1-programma “De ochtend”. De redactie van MO* woog dan af of ze geïnteresseerd waren.

Goris merkt op dat er met de stukken die op zijn website verschenen zijn, niets aan de hand was en er geen foute informatie in werd vastgesteld. “Maar blijkbaar zijn er verschillende media die hem de laan uitgestuurd hebben nadat ze plagiaat vastgesteld hebben, zoals bij Apache en een aantal Nederlandse media.” Dat was het geval bij HP/De Tijd, in 2017, en bij Elsevier, in 2018.

Waarover gingen die stukken van Blasic dan? Over heel uiteenlopende onderwerpen, die vaak aansluiten bij een actueel thema of die uit een gesloten wereld komen.

Vorige maand schreef Blasic nog de coverstory van de Nieuwe Revu: een artikel over Italiaanse maffia in Nederland.  Het stuk is gebaseerd op één bron: ex-maffioso Benito. Het artikel staat nog online, maar er staat nu duidelijk bij vermeld dat het is ingetrokken.

(Lees verder onder de tweet.)

Ook andere media die Blasic' stukken publiceerden, vermelden dat nu duidelijk op hun websites. Apache legt in een toelichting uit dat zijn stukken die op de website verschenen, plagiaat waren, maar niet verzonnen. Hetzelfde staat te lezen bij MO* Magazine.

Knack geeft toe dat er op hun website kennelijk wel stukken zijn verschenen die gebaseerd zijn op bronnen die Blasic nooit heeft gesproken of die hij mogelijk zelfs heeft verzonnen.

Hoe kon dit nu gebeuren, ook nadat de man door verschillende media was betrapt? “Dat komt omdat geen enkele van die media dat aan andere media heeft gemeld”, verklaart Gie Goris. Dat is een probleem, onderkent Goris, waardoor de media samen imagoschade oplopen.

Goris steekt de hand in eigen boezem, en ziet een dubbele opgave voor de media. “Dit bewijst dat je als medium in de eerste plaats eigenlijk moet investeren in je vaste medewerkers, omdat je over hen de meeste controle hebt en in hen het meeste vertrouwen hebt.”

“Maar je moet ook investeren in een goede relatie met freelancers. Dat houdt ook in dat we moeten proberen om freelancers beter te betalen en ook een betere relatie met hen op te bouwen”, besluit Goris.

Beluister het volledige gesprek met Gie Goris in het Radio 1-programma "De ochtend":