Oud-speurder opgepakt in onderzoek naar Bende van Nijvel, heeft mogelijk “cruciale informatie” achtergehouden

“Ik kan bevestigen dat Philippe V. onderschept is voor verhoor en van zijn vrijheid beroofd is”, zegt woordvoerster Wenke Roggen van het federaal parket. “Het is geen nieuw element in de zaak maar het gaat om het sluiten van deuren. De onderzoeksrechter zal later beslissen of hij in verdenking gesteld wordt of aangehouden wordt.” Philippe V. werd heel de namiddag verhoord, zijn advocaat Walter Damen was daarbij aanwezig. Damen ontkent dat zijn cliënt het onderzoek gemanipuleerd heeft. “Maar het geheugen is na 32 jaar uiteraard niet onfeilbaar.”

De ondervraging kadert in de discussie over de wapenvondst van november 1986 in het kanaal in Ronquières. Philippe V., intussen 62 en gepensioneerd, was in de jaren tachtig een tijdlang lid van de cel-Delta in Dendermonde die toen onder leiding van onderzoeksrechter Freddy Troch het onderzoek voerde naar de Bende van Nijvel.

V. lag in november 1986 aan de basis van een belangrijke wapenvondst in het kanaal Brussel-Charlerloi in Ronquières. Er werden een kogelwerend vest, een pistool dat van een politieagent werd gestolen, en munitie aangetroffen. Een jaar eerder had een zoektocht in dezelfde zwaaikom niets opgeleverd. V. heeft altijd beweerd dat die zoekactie er was gekomen door klassiek politiewerk, maar in 2013 bleek uit wetenschappelijk onderzoek dat die voorwerpen pas enkele dagen voor de vondst in november 1986 in het kanaal gedumpt konden zijn. Dat versterkte het vermoeden van de onderzoeksrechter en de speurdersploeg dat er manipulatie in het spel was.

“Iemand had die voorwerpen dus op een bepaald moment in zijn bezit, heeft die in zakken gestoken en in het water gegooid. Waarschijnlijk met de wetenschap dat die een paar dagen erachter zouden worden teruggevonden. Dat incident roept vragen op. Wij willen daar graag antwoorden op”, zei Eric Van der Sypt van het federaal parket aan VRT NWS. 

De Tweede Bendecommissie stelde al vast dat het onduidelijk was hoe de tweede duik in de Zwaaikom van Ronquières tot stand kwam. “Tijdens de hoorzittingen is gebleken dat de speurders een aantal demarches gedaan hebben waarvan de magistraten noch vooraf, noch achteraf werden ingelicht. Tot op vandaag blijft onderzoeksrechter Troch bij de versie dat de Delta-cel succes had omdat de pv’s grondig werden nagelezen en omdat de duikers van de genie van Burcht de bodem systematisch hebben afgezocht”, stelde het rapport, dat toen al wees op mogelijke manipulatie van de speurders.

Philippe V. verklaarde in 1997 in het parlement dat hij een aantal pv’s herbekeken had waaruit bleek dat de zwaaikom de eerste keer op een amateuristische manier doorzocht werd. “Een tipgever zou V. hebben gezegd waar hij de wapens had gedumpt”, schrijft De Standaard. “V. zou vervolgens de zoekwerken in scène hebben gezet en het hebben voorgesteld als ‘klassiek politiewerk’. Als de tipgever van V. echt bestaat, dan wil de cel Bende van Nijvel hem snel identificeren en spreken. Want dan bestaat er een kans dat hij het onderzoek naar de Bende van Nijvel vooruit kan helpen.”

V. werd in 2013 al ondervraagd over de mogelijke manipulaties, maar het spoor blijft ook in het onderzoek van het federaal parket een belangrijke piste. 

Troch wil niet reageren op de arrestatie van V., maar verklaarde in oktober vorig jaar dat het dossier niet door de cel Delta gemanipuleerd werd. “Waar zit de manipulatie van de Delta-cel? We hebben eruit gehaald (uit het water, red.) wat erin zat”, zei Troch aan Belga. “In 1985 na de feiten van Aalst zagen getuigen dat er zaken in de zwaaikom van Ronquières geworpen werpen. Die pv’s hebben we nooit gekregen, maar in oktober 1986 komen ze wel in mijn bezit. Uit die pv’s kon ik afleiden dat er niet goed gezocht werd. Zo staat er op papier dat men niet in het water ging, maar op een bootje gezeten heeft omdat er te veel stroming was.”

De speurders hopen dat de arrestatie van V. druk kan zetten in het onderzoek, en dat met een aanhouding de mogelijke informant van V. aan het licht kan gebracht worden. Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) verklaarde midden 2018 dat er “binnen drie jaar” een proces over de Bende van Nijvel zal komen. De verjaring van het onderzoek, die met tien jaar verlengd werd, is voorzien in 2025.

Slachtoffer David Van de Steen reageert afwachtend: “Hopelijk is het niet de zoveelste losse flodder in het onderzoek, maar het is al vooruitgang dat naar een rijkswachter durft gewezen worden.”

De voormalige speurder Philippe V. is geen onbekende voor Van de Steen.  Ik heb met hem gepraat en moest dat (de betrokkenheid van V., red.) zo zijn, zou dat heel straf zijn. Het is een piste die al een aantal jaren aan de gang is. De vorige speurdersploeg had al aanwijzingen naar die persoon, maar die ploeg is dan uiteengevallen. Wat er nu juist waar van is, dat weet ik niet. Ik weet dat Troch en de cel Delta altijd achter hem zijn blijven staan. Ik hoop dat het niet de zoveelste losse flodder in het onderzoek is.”

Jef Vermassen, de advocaat van Van de Steen, hoopt op een doorbraak maar hij stelt dat het nog te vroeg is om conclusies te trekken. De voorbije maanden zijn er veel gesprekken geweest tussen de oude en nieuwe speurders, zegt Van de Steen. “Het is moeilijk uit te maken wat het aandeel van V. kan zijn of niet kan zijn. In dit dossier komt iedereen met een andere uitleg, en ook over Ronquières is dat ook altijd zo geweest. Ik wacht af of hij aangehouden wordt.”

“In het verleden heb ik altijd vragen gesteld bij dat doorbomen over Ronquières”, aldus Van de Steen. “Er zijn genoeg andere sporen die veel duidelijker zijn, maar misschien heeft men nu iets. Dat al naar een rijkswachter kan gewezen worden, is al vooruitgang. Vroeger zou dat totaal geen waar geweest zijn. Nu komt het toch weer bij de rijkswacht terecht. Bonkoffsky was ook rijkswachter in Dendermonde.”

David Van de Steen verloor bij de overval op de Delhaize in Aalst op 9 november 1985, waarbij acht mensen om het leven kwamen, zijn ouders en zijn zus. Samen met zijn advocaat Jef Vermassen reageerde hij al eerder afwijzend op het nieuws dat het onderzoeksteam niet langer geloofde dat ex-rijkswachter Christiaan Bonkoffsky de “Reus” van de Bende was. Bonkoffsky had volgens zijn broer op zijn sterfbed in 2015 gezegd hebben dat hij bij de Bende van Nijvel was.