Hoe het loonoverleg uw loon beïnvloedt
De vakbonden staken vandaag, nadat ze in januari het loonoverleg hadden opgezegd. Maar wat houdt dat loonoverleg juist in? Wie onderhandelt erover? En hoe beïnvloedt het ons loon?
Waarover gaat het loonoverleg?
Om het loonoverleg te duiden is het belangrijk te weten waarover het vooral niét gaat. In andere landen onderhandelen sociale partners eerst over aanpassingen van de lonen aan de levensduurte en aan de gestegen prijzen. Bij ons gebeurt dat automatisch door de loonindexering.
Het loonoverleg gaat enkel over wat bovenop de loonindexering komt, de extra koopkracht. De onderhandelaars leggen een maximum aan opslag in de privénijverheid vast. We spreken over 2,5 miljoen werknemers in de privésector, maar indirect heeft het ook invloed op mensen die werken voor de overheid.
Wie zit er allemaal bij dat loonoverleg?
Er wordt onderhandeld door "de groep van 10", beter bekend als de sociale partners. Er zijn 5 vertegenwoordigers van de werknemers en 5 vertegenwoordigers van de werkgevers:
- 2 socialistische vakbondsafgevaardigden
- 2 christelijke vakbondsafgevaardigden
- 1 liberale vakbondsafgevaardigde
- 2 afgevaardigden van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO), zij vertegenwoordigen de grote bedrijven
- 1 afgevaardigde van de Vlaamse kleine en middelgrote ondernemingen (UNIZO)
- 1 afgevaardigde van de Franstalige kleine en middelgrote ondernemingen (UCM)
- 1 vertegenwoordiger van de Boerenbond
Zij onderhandelen over het IPA, het Interprofessioneel Akkoord.
Hoe onderhandelen ze?
De vakbonden en werkgevers moeten zich laten leiden door een rapport van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven. In dat tweejaarlijks rapport wordt een voorspelling gemaakt van hoeveel opslag er komt in onze drie buurlanden. In dit geval wordt er geschat dat het om 5,6% gaat in twee jaar.
In België moet u van die 5,6% de automatische loonindexering aftrekken, aangezien onze buurlanden niet zo'n indexering hebben. Blijft over: 1,8% mogelijke opslag over twee jaar.
De onderhandelaars moeten rekening houden met de loonwet, de wet op het concurrentievermogen. Die wet stelt dat er in ons land niet meer loonkosten mogen bijkomen in vergelijking met onze buurlanden. De wet is bovendien verstrengd door de regering-Michel. Er werd vanuit gegaan dat we in het verleden te veel gegeven hebben en dat we dat moeten goedmaken.
En er moet ook rekening mee gehouden worden dat de voorspellingen moeten bijgestuurd worden. Er wordt een reserve ingebouwd van 1% en dus houden de sociale partners nog 0,8% over om over te onderhandelen. Dat vinden de vakbonden te weinig en dus gaan ze staken op 13 februari.
Waarom is er nu pas protest van de vakbonden?
Dat de vakbonden nu pas staken, verbaast de werkgevers. De verstrengde loonwet is namelijk al twee jaar van kracht. Maar het protest heeft voornamelijk te maken met de stuwing van onderuit. Bij de achterban van de vakbond leeft een gevoel van onrechtvaardigheid. Ze vinden dat ze al voldoende hebben moeten inleveren door bijvoorbeeld de verhoogde taks op diesel. Daartegenover zien ze dat werkgevers loonlastenverlagingen kregen en dat de winsten van aandeelhouders gestegen zijn.
Hoe moet het nu verder?
In principe moet de regering nu een bemiddelingsvoorstel doen en dan is het opnieuw aan de sociale partners. Komen ze er dan niet uit, dan is het aan de regering om te beslissen. Maar die gang van zaken ligt nu moeilijk omdat we met een regering in lopende zaken zitten. Daarbovenop zitten we heel dicht tegen verkiezingen. Vermoedelijk zal er druk gezet worden op de vakbonden en werkgevers om het nog eens te proberen.
Eens er een akkoord is, dan wil dat nog niet zeggen dat u effectief het vastgelegde procent aan opslag zal ontvangen. Het gaat namelijk om een maximumprocent. Meer mag niet, minder mag wel. Er wordt per sector (metaal, bouw, textiel,...) onderhandeld en bepaald hoeveel er effectief gegeven zal worden. Dat procent wordt doorgegeven aan uw baas en die zal uw loon aanpassen.