Wat is er aan de hand in Venezuela? 5 vragen en 5 antwoorden

Voor het eerst in maanden kwamen tienduizenden Venezolanen opnieuw op  straat, zowel in verschillende binnenlandse steden, maar ook in het buitenland. Juan Guaidó, de kersverse voorzitter van het parlement had daartoe opgeroepen. 23 januari is dan ook een belangrijke symbolische datum, omdat op die dag in 1958 de laatste Venezolaanse dictator Marcos Pérez Jiménez van zijn voetstuk viel. Maar ook de hondstrouwe aanhangers van Maduro bliezen gisteren verzamelen.

Tijdens de grote betoging in Caracas riep Guaidó zich redelijk onverwacht uit tot interim-president. Verschillende landen in de regio, zoals Brazilië en Colombia, waren er heel snel bij om hem te steunen, net als de Verenigde Staten. De socialistische Venezolaanse regering beschuldigt de VS al jaren van "imperialisme" en verbrak op slag alle diplomatieke en politieke banden met dat land.

De Venezolaanse oppositie en een groot deel van de internationale gemeenschap vinden dat de verkiezingen in mei vorig jaar niet eerlijk zijn verlopen. Ze beschuldigen Maduro en co van massale kiesfraude.

De meeste oppositieleden namen niet deel aan die verkiezingen. Veel Venezolanen en regeringsleiders wereldwijd vinden het dan ook niet legitiem dat Maduro eerder deze maand aan zijn tweede ambtstermijn is begonnen. Ze houden hem persoonlijk verantwoordelijk voor de algehele malaise waarin Venezuela al jaren verkeert.

Erg diep. Het gaat zowel om een politieke, een sociale, een economische als een humanitaire crisis. Sinds de olieprijs in 2014 is gekelderd kunnen veel Venezolanen de touwtjes nauwelijks aan elkaar vastknopen. Er zijn grote tekorten aan voedsel, medicijnen en andere basisproducten. De lokale munt is niets meer waard. Zo wordt er voor dit jaar een hyperinflatie van 10 miljoen procent in Venezuela verwacht. Doordat jarenlang enkel op de olie-industrie is ingezet moet het land zowat alles invoeren, met dramatische gevolgen.

De regering houdt vol dat de oppositie onder één hoedje speelt met bedrijfsleiders die producten achterhouden, om op die manier van Maduro af te geraken. Die moeilijke situatie is niet nieuw, maar de laatste jaren heeft "honger" veel Venezolanen doen vertrekken.

Volgens de VN zouden de voorbije jaren zo’n 3 miljoen Venezolanen hun land hebben verlaten. Vaak komen ze eerst in buurlanden Colombia en Brazilië terecht, vanwaar ze soms doorreizen naar Peru, Ecuador, Chili of Argentinië.

Ook de Nederlandse Antillen, die voor de Venezolaanse kust liggen, hebben de laatste jaren veel zuiderburen zien aankomen. Daarom is Nederland rechtstreeks betrokken in de grootste migratiecrisis in jaren in Latijns-Amerika.

Veel zal afhangen van wat het leger gaat doen. Maduro heeft de legertop aan zich gebonden door hen  belangrijke politieke en economische posities te laten innemen. De militairen hebben te veel aan hem te danken om hem zomaar te laten vallen.

Maar dat geldt niet voor veel militairen die lager in rang zijn. Ook onder hen groeit almaar meer onvrede over de toestand waarin het land zich al jaren bevindt. Ook zij hebben het niet breed.

De voorbije weken en maanden waren er al berichten over rebellie binnen het leger. Zo zouden militairen in augustus betrokken zijn geweest bij een vermeende aanslag op Maduro en vorige maandag werden 40 leden van de Guardia Nacional opgepakt nadat ze wapens hadden gestolen. Als dat leger zich achter "interim-president" Guaidó schaart, krijg je een heel ander verhaal. 

Voorlopig lijkt dat nog niet te gebeuren. De Venezolaanse minister van Defensie, generaal Vladimir Padrino, noemde de zelfproclamatie van Guaidó tot waarnemend president vandaag een "staatsgreep in wording".

Bekijk de reportage over de toestand in Venezuela uit "Het Journaal" hier: