Nieuwe crisis? De ECB staat paraat, maar denkt vooral dat de economie een adempauze neemt
Nu de Europese economie vaart verliest en de Duitse motor hapert, slaat ook bij de Europese Centrale Bank de twijfel toe. De monetaire brandweer in Frankfurt zegt klaar te staan om een nieuwe recessie te bestrijden.
Donderdag herhaalde de Europese Centrale Bank (ECB) haar eerdere aankondiging dat de rente nog “ten minste gedurende de zomer van 2019" op haar huidige, extreem lage niveau blijft. Veel analisten rekenen zelfs helemaal niet meer op een renteverhoging dit jaar.
De ECB-persconferentie die de financiële wereld eens per zes weken in haar greep houdt, staat deze keer in het teken van de toenemende problemen waarmee de Europese economie kampt. Italië lijkt al in een recessie (twee achtereenvolgende kwartalen krimp) te zijn terechtgekomen. De Duitse motor hapert, mede door problemen in ’s lands machtige auto-industrie. Afgelopen week nog verlaagde het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zijn groeiverwachting van Duitsland voor dit jaar van 1,9 naar 1,3 procent.
Ritueel
De vraag die iedereen bezighoudt: is dit een adempauze, of het begin van een nieuwe Europese recessie? Draghi houdt het vooralsnog op dat eerste. Zijn entree in de zaal onder het schuine, glazen dak op de vijfde verdieping van het ECB-hoofdkwartier doet als altijd denken aan een katholieke mis. Eerst is er de gespannen stilte vooraf, enkel onderbroken door gekuch hier en daar. Dan het geklik van de fotografen bij de binnenkomst van de geestelijken in zwart pak, met voorop Draghi en een bebaarde beveiliger.
‘Het is niet waar dat de ECB zonder benzine zit. Onze gereedschapskist zit vol, met alle instrumenten’
In het daaropvolgende uur voltrekt zich een ritueel dat volmaakt is in zijn voorspelbaarheid. De journalisten vragen. Draghi antwoordt, met zijn fameuze Mona Lisa-glimlach op het gezicht, maar zonder ooit meer dan het hoognodige te vertellen.
De nieuwe cijfers die de ECB binnenkrijgt “blijven zwakker dan verwacht”, geeft Draghi direct toe. “De onzekerheid groeit.” Hij noemt het oplaaiende protectionisme en de handelsoorlogen, de chaotische brexitonderhandelingen, maar ook de economische tegenslag waar China mee kampt en de uitdagingen van de Duitse autofabrikanten.
Toch blijft de Italiaan positiever dan veel andere experts. “De waarschijnlijkheid van een recessie is beperkt”, stelt hij onomwonden. Hij wijst onder meer op de stijgende lonen. En mochten de donkere wolken toch niet overwaaien, zoals de centrale bankiers hopen? Dan is de ECB bereid alles te doen wat nodig is. “Het is niet waar dat de ECB zonder benzine zit”, verweert Draghi zich tegen de critici. “Onze gereedschapskist zit vol, met alle instrumenten.”
Opkoopprogramma
Dat lijkt voorlopig het belangrijkste gevolg van de teruggekeerde twijfel over de Europese economie. De vooral door Nederland en Duitsland vurig gewenste normalisering van het monetaire beleid wordt op de lange baan geschoven. Het omstreden opkoopprogramma is eind vorig jaar afgelopen. In dat kader schafte de ECB, om de economie te stimuleren, voor in totaal bijna 2.570 miljard euro aan staats- en bedrijfsobligaties aan.
Het glas is voor de ECB niet langer halfvol, maar halfleeg
Maar Draghi benadrukt direct dat de ECB nog lange tijd zal doorgaan met schulden opkopen. Het geld uit aflopende obligaties wordt namelijk geherinvesteerd. En die rente wordt voorlopig dus ook niet verhoogd. In gewone mensentaal: geld lenen voor een huis blijft goedkoop, spaarcenten leveren niks op.
Zo zullen ze het in Frankfurt nooit zeggen. De groeiende zorgen over de economie ballen zich samen in één formulering die subtiel is aangepast ten opzichte van de vorige persconferentie in december: ‘de risicobalans’ neigt inmiddels naar de ‘downside’. Het glas is voor de ECB kortom niet langer halfvol, maar halfleeg. De monetaire brandweer staat paraat.