Loonoverleg muurvast: vakbonden houden deur dicht na "slechte loonnormwet"
De vakbonden lijken de deur voor het voortzetten van het loonoverleg dicht te houden. "Als de regering ons vraagt om opnieuw aan tafel te gaan zitten met de werkgevers op basis van een slechte loonnormwet, dan is dat voor onze mensen onaanvaardbaar", zegt ACV-voorzitter Marc Leemans in "De markt". De regering is echter niet van plan iets aan de loonwet te veranderen. En dus is een nationale staking onafwendbaar, al zeggen de werkgevers dat hun deur blijft openstaan.
Het loonoverleg binnen de Groep van 10 - een overlegorgaan van vakbonden en werkgevers - werd eerder deze maand opgestart en moest tot een nieuw Interprofessioneel Akkoord (IPA) leiden: een akkoord waarin bepaald wordt met hoeveel procent de lonen in de privésector de komende twee jaar maximaal mogen stijgen. Dat akkoord dient dan als basis voor verdere onderhandelingen binnen de verschillende sectoren en bedrijven.
Drie gesprekken waren al achter de rug, maar afgelopen dinsdag, aan de vooravond van het vierde, finale gesprek - er zou woensdag tot de finish onderhandeld worden, maakten de vakbonden bekend niet meer naar de onderhandelingstafel te willen terugkeren. Volgens ACV-voorzitter Marc Leemans (foto bovenaan) omdat de vakbonden en werkgevers tijdens de drie vorige gesprekken "geen meter waren opgeschoven".
Twee jaar geleden spraken we 1,1 procent af en toen ging het economisch slechter. We willen nu meer dan twee jaar geleden.
En de kans dat dat vierde, finale gesprek er alsnog komt, lijkt bijzonder klein. Onbestaande zelfs, afgaand op Leemans' eisen. "Als de regering ons vraagt om opnieuw aan tafel te gaan zitten op basis van deze wet (de loonnormwet uit 2017, nvdr. Klik op deze link voor meer uitleg over die wet.), dan is dat voor onze mensen onaanvaardbaar", stelt Leemans in "De markt". Tot een akkoord komen, acht Leemans onmogelijk, "als de regering niet bereid is om die scheve wet recht te trekken en de werkgevers niet bereid zijn om verder te gaan dan een maximale loonstijging van 0,8 procent". De bonden houden zo de deur voor verder overleg dicht, want de federale regering in lopende zaken lijkt allerminst van plan te zijn de wet aan te passen.
De vakbonden mikken nog altijd op een maximale loonstijging van om en bij de 1,5 procent. Twee jaar geleden klokten de sociale partners af op een maximale loonstijging van 1,1 procent, "en toen ging het economisch slechter". "We willen nu meer dan twee jaar geleden", is Leemans duidelijk.
Leemans weerlegt ook dat de vakbonden nu pas tegen de loonnormwet protesteren. "Toen de wet in 2017 goedgekeurd werd, hebben we ook geprotesteerd. Het is nu de eerste keer dat de wet ten volle van toepassing is. We zagen toen al wat de consequenties zouden zijn en we worden daar nu mee geconfronteerd", zegt Leemans.
We zagen in 2017 al de consequenties van deze scheve loonnormwet en we worden daar nu mee geconfronteerd.
Werkgevers: "Onze deur blijft openstaan"
Ook de werkgevers blijven, net als de regering, aan de loonnormwet vasthouden. "De huidige loonnormwet laat de perfecte combinatie toe tussen competitiviteit van de bedrijven en extra koopkracht voor de mensen", zegt Pieter Timmermans van het VBO, eveneens in "De markt". De twee heren wilden overigens niet samen in de studio debatteren. Leemans: "We hebben elkaar al genoeg gezien, het heeft geen zin hier nog eens een debatje te houden."
In het voorstel dat min of meer op de tafel lag, zou het inkomen de komende twee jaar met minstens 5 procent toenemen.
Volgens de bonden willen de werkgevers niet verder gaan dan een maximale loonstijging van 0,8 procent, maar Timmermans wijst er op dat er veel meer op tafel lag dan dat. "In het voorstel dat min of meer op de tafel lag, zou het inkomen de komende twee jaar met minstens 5 procent toenemen", beweert hij. Timmermans maakt daarbij de som van de inflatie (de index dus, goed voor 3,8 procent), daar bovenop een loonstijging van 0,8 procent en "andere extra voordelen die bespreekbaar waren, zoals maaltijdcheques, tussenkomsten in vervoer en eventuele uitbreidingen van collectieve bonussystemen". "En ook de laatste fase van de taxshift zal het nettoinkomen van de mensen doen toenemen", voegt hij eraan toe. Alles samen minstens 5 procent dus.
Een argumentatie die de bonden blijven tegenspreken, want zij zien de index niet als een loonsverhoging. "Van een index word je nooit rijker, van een index blijf je even arm", legt Leemans uit. "Je kan voor 100 euro iets kopen, na verloop van tijd is dat maar 98 euro meer waard. Een index brengt dat terug op 100 euro. Maar je wordt nog altijd niet rijker, je kan net evenveel kopen."
Ondanks de tegengestelde visie over de loonnormwet, blijft de deur voor de vakbonden openstaan, benadrukt Timmermans. "Wat ons betreft zijn er altijd mogelijkheden. De uitgestoken hand blijft van kracht. Als de bonden een signaal geven dat ze rond de tafel willen gaan zitten, dan staat de deur open en de onderhandelingstafel klaar." Al voelt hij naar eigen zeggen aan dat de vakbonden "niet meer in overlegmodus, maar in een stakingsmodus zitten".
Bekijk de gesprekken met Leemans (ACV) en Timmermans (VBO) in "De markt":
