N-VA organiseert vier zogenaamde V-dagen, om de inhoud van het partijprogramma nog eens op te frissen bij de leden, in aanloop naar de Vlaamse en federale verkiezingen. De eerste in Antwerpen ging over het confederalisme, dat nadrukkelijk opnieuw op tafel wordt gelegd na de jaren van focus op economisch herstel.

De N-VA wil namelijk alle federale bevoegdheden naar Vlaanderen en Wallonië overhevelen, behalve competenties als defensie, de afbouw van de staatsschuld en een deel van het veiligheids- en buitenlandbeleid. Het wil ook tot maximaal 25 jaar lang structurele solidariteit met Franstalig België behouden.

Jambon: “België is het slechtste van alle mogelijke werelden”

Jan Jambon verdedigde de beslissing om het communautaire programma van N-VA vijf jaar geleden in de ijskast te steken, maar kondigde aan dat de partij nu terugkomt op die strategie: “Vier jaar geleden waren wij nog militanten voor een staatsgevaarlijke partij. Vandaag sta ik nederig voor u als kandidaat-premier. Veel is op die vier jaar veranderd, maar onze analyse over hoe dit land in elkaar zit, die is niet veranderd. Na vier jaar in het centrum van de Belgische macht is bij mij die analyse eigenlijk alleen maar sterker geworden. Ik kan nu echt spreken als ervaringsdeskundige: we zitten in de slechtste van alle mogelijke werelden, een mikmak van bevoegdheden waarin een kat haar jongen niet meer vindt.”

“N-VA is de enige partij met een plan om dat democratisch deficit weg te werken”, aldus Jambon. “Niet alleen in Vlaanderen, maar in de beide democratieën die dit land rijk is. Dat plan heet confederalisme. Dat plan maken we vandaag weer de inzet van onze politieke strijd. Dat confederalisme is ons plan om te breken met de grijze middelmaat die de Belgische economie gevangen houdt.” Jambon waarschuwde dan ook voor een regering zonder N-VA: “Zonder ons regeert de stilstand. Zonder ons verdwijnen alle hervormingsvoorstellen over brugpensioen en degressiviteit weer in de diepe schuif van de vakbonden.

De Wever: “Er zit een zeer kwieke 67-jarige klaar”

Een redenering die ook N-VA-voorzitter De Wever aanhaalde: “Het is heel makkelijk om de inspanningen van de voorbije jaren te niet te doen. Het zal heel makkelijk zijn om al ons werk terug te draaien. Want ik kan u vertellen: er zit een zeer kwieke 67-jarige klaar om het roer weer over te nemen. Elio is de laatste weken alomtegenwoordig in de Franstalige media. En hij spreekt zelfs weer Nederlands. Wees gerust – of ongerust – de reconquista komt eraan. De schandalen zijn overgewaaid, de oorlogsmachine staat klaar om deur aan deur te gaan en het economisch programma is nog dogmatischer en linkser dan het al was.”

Vervolgens vatte De Wever het verkiezingsprogramma van de PS samen als “een economisch programma dat de kloof tussen Vlaanderen en Wallonië veel kleiner zal maken. Niet door Wallonië te versterken, maar door Vlaanderen te verarmen. En dat het om die Vlaamse miljarden te doen is, daarover doet Elio niet eens geheimzinnig. De geldstromen is wat volgens hem België bij elkaar houdt.”

LEES OOK. Di Rupo: “Eén legislatuur van rechts was voldoende. Wij zijn het enige geloofwaardige linkse alternatief”

De Wever: “Hoog tijd voor confederalisme”

Dus koppelt De Wever een oproep vast aan die vaststelling: “Het zal aan ons zijn om het bolwerk Vlaanderen te verdedigen. Met man en macht, en met alles dat we hebben. De enige dam tegen het PS-beleid en de linkse backlash is een stem voor de N-VA.”

Waarna ook De Wever het confederale model prees: “Als de N-VA sterk genoeg is, dan wordt het tijd voor een volwassen gesprek over hoe we verder gaan. Want een land dat van lopende zaken een bestuursvorm maakt, is géén functionerende democratie. Een land dat gaat van een regering zonder Vlaamse meerderheid naar een regering zonder Waalse meerderheid naar een regering zonder meerderheid tout court, is géén functionerende democratie. Een land waar verkiezingen en onbestuurbaarheid synoniem zijn, is géén functionerende democratie. Beste vrienden, in zo een land, in dít land, is het hoog tijd voor confederalisme.”

De Wever hoopt er dan ook nog steeds op dat de grondwet komende legislatuur kan worden aangepast, om een staatshervorming mogelijk te maken. Om de grondwet voor herziening vatbaar te verklaren, heeft hij echter de voormalige regeringspartners nodig. “We hadden daarover een afspraak met de drie andere partijen. Wij hebben loyaal meegestemd met de arbeidsdeal en met een aantal hervormingen in justitie. De andere partijen zouden nu ook hun woord moeten houden.”

Afschaffing van automatische loonindexering

Jambon had ook een praktisch voorstel voor het huidige vastgelopen loonoverleg klaar: “Welk nut heeft het nog om op Belgisch niveau vakbonden en werkgevers samen te brengen als ze toch niet van plan zijn akkoorden te maken? Welk nut heeft het om dezelfde rigide afspraken te maken die gelden in Vlaanderen waar de arbeidsmarkt kreunt onder de schaarste, en in Wallonië waar er nog torenhoge werkloosheid heerst? In ons confederaal model moet de Groep van Tien niet meer vergaderen, en is er ook niets meer dat kan blokkeren. Geef de sociale partners in de bedrijven en sectoren de autonomie om zélf te beslissen over een bevriezing of opslag van de lonen.”

Van een automatische loonindexering kan geen sprake meer zijn, zei ook De Wever achteraf. “One size doesn’t fit all, dat werkt niet meer”, zei hij. “De uitkeringen kunnen wel blijven stijgen met de index, omdat daar geen bedrijf is waar mee kan worden onderhandeld.”

LEES OOK. Vakbonden houden vast aan veel grotere loonstijging: “We willen meer dan twee jaar geleden”

Steun voor Francken

De Wever maakte van de gelegenheid ook gebruik om voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken een hart onder de riem te steken: “Jullie zijn hier zo talrijk aanwezig omdat wij vandaag langs alle kanten belaagd worden, met een enthousiasme dat we alleen als wellust kunnen omschrijven. En als wij belaagd worden, dan sluiten we de rangen. Dan gaan we schouder aan schouder staan, in onze beroemde falanx, en iedere N-VA’er neemt het dan op voor de man of vrouw naast zich. We zijn geen calimero’s, want wij zijn niet klein en we kunnen het echt wel aan op onze eigen kracht.”

Waarna hij traditiegetrouw een klassieke uitspraak opdiepte: “‘Molon labe. Kom het maar halen’, zei Leonidas tegen de Perzische koning Xerxes die zijn overgave vroeg. ‘Molon labe!’”

LEES OOK. Waarom de populairste politicus van het land en zijn voorgangster met getrokken messen tegenover elkaar staan (+)

Klimaatspijbelaars

De partij gaf ook al een voorsmaakje voor de volgende studiedag, die over ‘ecorealisme’ zal gaan. De Wever kwam daaromtrent ook terug op de acties van de duizenden spijbelende jongeren die nu al drie donderdagen op rij door Brussel trekken: “Ik hoop dat er op donderdag niet te veel uren fysica, chemie en wiskunde geprogrammeerd staan”, klonk het enigszins sarcastisch. “Maar ik wil uitdrukkelijk niet cynisch doen over de klimaatspijbelaars”, verzachtte hij vervolgens zijn toon. “Want onze volksaard is misschien te cynisch. Het is goed als jongeren zich met passie engageren.”

Wel zei De Wever dat het met ons milieu “steeds beter” gaat. “De voorbije jaren is onze lucht gezonder geworden, ons verkeer veiliger en onze energie groener. Maar je mag geen enkel taboe hebben, ook niet rond kernenergie. Zelfs de bouw van een nieuwe kerncentrale sluiten wij niet uit.”