Hebben Amerikanen en taliban een vredesakkoord op zak voor Afghanistan?
De onderhandelingen tussen de Verenigde Staten en de Afghaanse taliban in de Golfstaat Qatar zouden mogelijk tot een doorbraak hebben geleid. De VS willen niets kwijt vooraleer ze de Afghaanse regering hebben ingelicht, maar volgens de taliban is er een ontwerp van vredesakkoord.
Wat de VS en de taliban in Qatar afgesproken hebben, is nog onduidelijk, maar blijkbaar is er een soort van doorbraak. De speciale Amerikaanse gezant Zalmay Khalilzad tweet over "een betekenisvolle vooruitgang" in gesprekken met de taliban over het beëindigen van de oorlog, maar waarschuwt dat elk akkoord de goedkeuring inhoudt van de Afghaanse regering en de taliban. Khalilzad is wel onmiddellijk naar Kaboel vertrokken om de Afghaanse president Ashraf Ghani op de hoogte te brengen.
Volgens de taliban is er in Qatar echter wel degelijk een ontwerp van vredesakkoord bereikt met de Amerikanen. Zij zouden de VS de garantie gegeven hebben dat Afghanistan niet gebruikt zal mogen worden als basis en onderkomen van terreurgroepen zoals Al Qaeda en IS en evenmin voor groepen uit Baluchistan in het naburige Pakistan.
Het was net de steun van de taliban voor Al Qaeda die de VS eind 2001 hebben aangezet om het regime van de taliban in Afghanistan omver te werpen na de beruchte terreuraanslagen van 9/11. In ruil voor die belofte zouden de buitenlandse troepen zich 18 maanden na het ondertekenen van het vredesakkoord moeten terugtrekken uit Afghanistan.
Einde aan 17-jarige oorlog?
Als -en we houden hier hout vast- als het nieuws over de deal in Qatar klopt en de Afghaanse regering zich daar ook in kan vinden, dan komt er mogelijk een einde aan de langste oorlog die de VS ooit gevoerd hebben, al is de rol van de Amerikaanse troepen in Afghanistan de voorbije jaren veelal beperkt.
De oorlog leek echter voor geen enkele partij te winnen, niet voor de VS, niet voor het Afghaanse leger, maar ook niet voor de taliban. Een akkoord door het neutrale Qatar bemiddeld, zou voor allen voordeel kunnen opleveren. Zo zouden de VS en hun bondgenoten zich op termijn kunnen terugtrekken en zou VS-president Donald Trump een serieuze diplomatieke veer op zijn hoed kunnen steken, al werd er onder Barack Obama ook al gepraat met de taliban.
De taliban zouden hun recente successen op het slagveld kunnen omzetten in invloed en mogelijk machtsdeling met de Afghaanse regering. Bovendien zijn ook de taliban beducht voor de invloed van terreurgroep IS in Afghanistan. De taliban zijn dan wel fundamentalistisch, maar als nationalistisch vehikel voor de Pashtun -de dominante bevolkingsgroep in Afghanistan- zijn ze vooral op het eigen gebied gericht en niet op wereldterreur zoals IS en Al Qaeda. (Lees verder onder de foto).
Het blijft echter afwachten wat de Afghaanse regering vindt van het akkoord. Een vertrek van de buitenlandse troepen zou de regering in Kaboel verzwakken tegenover de taliban. Mochten die laatsten zich niet aan het akkoord houden, dan is het weinig waarschijnlijk dat de VS-troepen zouden terugkeren in Afghanistan. Veel daarvan zal afhangen van de wapenleveringen van de VS aan Kaboel na de terugtrekking.
Twee precedenten: zo bleef het post-communistische regime van Najibullah in Afghanistan verrassend goed overeind na de Sovjetterugtrekking in 1988. Pas toen Moskou de wapenleveringen stopzette, stortte het regime in elkaar. Een ander precedent vroeger en verder, maar niet minder relevant: na het vertrek van de VS-troepen uit Zuid-Vietnam in 1973 hervatten de communisten er de strijd en zonder Amerikaans ingrijpen ging het regime in Saigon twee jaar na de "vredesakkoorden van Parijs" onderuit. Ook dat heeft de Afghaanse president Ashraf Ghani wellicht in gedachten.
Bekijk het item uit "Het Journaal" hier:
