Oost-Oekraïne, vergeten conflict

Er woedt een oorlog in Europa, maar die vergeten we liever. In het Donetsbekken (of Donbass) in het oosten van Oekraïne hebben opstandelingen de Volksrepubliek Donetsk uitgeroepen. De EU belijdt in woorden steun aan Oekraïne, maar de daden volgen niet, waardoor het land niet op kan tegen de militaire kracht van de Volksrepubliek, die de onverholen steun geniet van Poetins Rusland.

Regisseur Sergej Loznitsa - geboren in Wit-Rusland, opgegroeid in Oekraïne en opgeleid in Rusland - maakte aanvankelijk vooral formalistische documentaires waarin hij het genre systematisch in vraag stelde. Zijn werk is in de loop der jaren almaar politieker geworden, zowel zijn documentaires als zijn fictiefilms.

Cri de coeur

Nooit heeft hij echter een politiek probleem zo hard getackeld als in Donbass, een cri de coeur die onrechtstreeks het Europese mutisme hekelt. Het is en blijft wel een typische Loznitsa-film, die meer op sfeer steunt dan op een strakke spanningsboog. Donbass is een verzameling scènes die het oorlogsgeweld en het fake news errond hekelen.

Loznitsa's vloeiend bewegende camera, die de kijker midden in de actie plaatst, duikt later schuilkelders in, volgt een Duitse journalist die opstandelingen interviewt en is, in een ijselijke scène, getuige van een lynchpoging van een Oekraïense soldaat waarbij zelfs oude besjes met hun handtas zich niet onbetuigd laten. Deze versmelting van realisme met Loznitsa's kenmerkende symbolisme - die landschappen! - eindigt soms in een beetje veel van alles en te weinig van iets. Daarom haalt Donbass het niet van Loznitsa's meesterwerk A Gentle Creature. Al blijft het per saldo een goede film met een reeks emotioneel onthutsende momenten.