Primeur: Chirurg opereert scheefgegroeide teen met augmented reality bril
Voor de operatie van "hallux valgus" zet orthopedisch chirurg Tom Lootens van het Middelaresziekenhuis in Gent sinds kort een augmentedrealitybril (AR-bril) in. "Hallux valgus" is een aandoening waarbij de grote teen is scheefgegroeid. De augmentedrealitybril is de Hololens van Microsoft, die gegevens projecteert op de voet van de patiënt terwijl de arts opereert.
De Hololens van Microsoft werd in 2015 gelanceerd. Het toestel is een augmentedrealitybril (AR-bril) die je op je hoofd draagt. Met de bril kan je objecten in 3D in de ruimte projecteren. "Een belangrijk voordeel van de Hololens is dat ze niet verbonden is aan een pc en dat je met het toestel scans van patiënten kunt bekijken", zegt dokter Lootens.
"Met de Hololens heb ik mijn handen vrij"
Bij de lancering was het niet echt duidelijk waarvoor de Hololens ging dienen. In tegenstelling tot de virtualrealitybril, die vooral gebruikt wordt om te gamen, wordt de Hololens steeds meer ingezet tijdens operaties. Onder meer neurochirurg Johnny Duerinck (UZ Brussel) wil de Hololens gebruiken om tumoren te lokaliseren.
Wie de AR-bril nu al gebruikt, is dokter Tom Lootens. Hij is als orthopedisch chirurg verbonden aan het Maria Middelaresziekenhuis in Gent en gespecialiseerd in operaties van "hallux valgus".
"Hallux valgus" is een aandoening waarbij de grote teen scheef is gegroeid. Op latere leeftijd komt het bij 30% van de bevolking voor. Vrouwen hebben zeven keer meer kans op "hallux valgus" dan mannen. De voornaamste klachten zijn vooral pijn. Door de scheefgegroeide teen geraakt het kraakbeen ontstoken.
"Hier helpt de Hololens ons om te bepalen in welke mate het kraakbeen is aangetast", zegt Lootens. "Vroeger moesten we aan de hand van een scan ergens op een blad tekenen hoe groot het kraakbeenletsel was. Nu neem ik een foto van de voet van de patiënt en kan ik daarop de grootte van het kraakbeenletsel bepalen. Groot voordeel is dat ik mijn handen vrij heb. En ik hoef niet de hele tijd rond te lopen in het OK (operatiekwartier, nvdr.)."
De Hololens heeft ook andere voordelen. Zo kan de arts scans van de patiënt opvragen en bekijken zonder dat hij de bril moet afzetten. "Omdat we hier in een steriele omgeving werken, kan ik de Hololens met mijn stem bedienen. Ik hoef ook niet meer naar de pc te lopen om de scan van de patiënt te bekijken", merkt Lootens op.
Beter dan een tekening
Lootens gebruikt de Hololens niet alleen tijdens de operatie. Voor de ingreep zetten de patiënten de Hololens op hun hoofd en krijgen ze aan de hand van een animatie te zien hoe de operatie zal verlopen. De animatie werd ontwikkeld door technologiebedrijf Cronos. "Vroeger moest ik de operatie uitleggen aan de hand van tekeningen. En omdat er soms weken zitten tussen de consultatie en de operatie, vergeten sommige patiënten weleens wat ik tegen hen heb gezegd", legt Lootens uit.
Hoe reageren de patiënten nu? Volgens Lootens heel positief. "Alleen is het in het begin een beetje zoeken voor hen. Want ze moeten even in de ruimte 'zoeken' waar de animatie 'hangt'", lacht Lootens. De arts, die per jaar 450 patiënten met "hallux valgus" opereert, wil op termijn alle operaties met de Hololens uitvoeren. Lootens: "Nu starten we met een studie die ongeveer een jaar zal duren."
Niet alleen bij operaties aan de voet
De Hololens heeft alle toepassingen van een computer. Ze bevat verschillende processoren en camera's die gebruikt worden om de omgeving te scannen. Daarnaast kan je er apps op downloaden. Die worden dan op schermen in het gezichtsveld van de gebruiker geprojecteerd . Stijn Michiels van Cronos heeft de applicatie die Lootens gebruikt, ontwikkeld. Hij ziet nog andere toepassingen van de Hololens. "We hebben bijvoorbeeld projecten lopen waar een chirurg scans van een hand- of schoudergewricht op een Hololens bekijkt tijdens operaties", zegt Michiels.
De Hololens wordt momenteel ook in Spanje gebruikt. Daar zetten chirurgen het toestel in voor hartoperaties.
Lootens merkt op dat de AR-bril na een tijdje zwaar aanvoelt. "Als ik de Hololens tijdens de hele operatie draag, voel ik het wel in mijn nek (een "hallux valgus"-operatie duurt tussen 45 minuten en een uur, nvdr.)."
Michiels erkent dat de Hololens op dit moment nog zwaar aanvoelt. "Maar dit is een eerste versie. Dit toestel wordt vooral gebruikt door ontwikkelaars. Ik verwacht dat er binnenkort een meer performante, lichtere versie zal verschijnen." (Microsoft gaat binnenkort, tijdens het Mobile World Congres in Barcelona, de Hololens 2.0 voorstellen, nvdr.)
