Onderzoekers: “Een taal kun je ook slapend leren”
Mandarijn of Russisch leren spreken zonder dat je ervoor op cursus moet? Zwitserse wetenschappers geloven dat dit meer is dan een droom.
Van de ene op de andere dag een paar woordjes Mandarijn of Russisch spreken, zonder dat je daarvoor op cursus hoeft, dát zou de toekomst kunnen zijn volgens Zwitserse slaaponderzoekers.
Wetenschappers van de universiteit van Bern organiseerden een experiment met een taal waarvan ze zeker wisten dat niemand die al sprak.
41 deelnemers hoorden deze fantasietaal tijdens hun slaap, samen met de betekenis (zoals ‘tofer − huis’). De volgende dag beantwoordden de deelnemers de vraag: is een ‘tofer’ groter of kleiner dan een schoenendoos? De deelnemers hadden het antwoord iets vaker goed ten opzichte van de gokkans, schrijven de onderzoekers in Current Biology. Een verschil zo klein dat herhaalonderzoek zal moeten uitwijzen of hier wel echt een effect is gemeten, maar intrigerend is het wel.
Vreemd
Voor buitenstaanders oogt de onderzoeksopzet allicht ook wat vreemd. Waarom zou je de proefpersonen na het ontwaken niet gewoon vragen: ‘wat is tofer?’ Maar volgens slaaponderzoeker Ysbrand van der Werf is dat vooralsnog te ambitieus. “In welk moment van de nacht of met welke timing je het best leert tijdens je slaap, dat zijn we nog aan het uitzoeken. Maar dit onderzoek laat zien dat het in principe mogelijk is om slapend een taal te leren.”
Eerder Duits onderzoek liet zien dat mensen beter Frans leerden doordat de woordjes die zij voor het slapen gaan hadden geoefend, ’s nachts werden herhaald. In dit nieuwe onderzoek wilden de Duitse wetenschappers uitvinden of we tijdens de slaap ook de link tussen twee woorden kunnen leggen.
‘Als we dit soort slaaponderzoek nog wat verfijnen, dan kunnen we over een tijdje een beetje ‘Inception’ spelen’
Proefpersonen leerden ’s nachts zo’n 37 woorden en hoorden elke woordcombinatie vier keer, in verschillende volgorden (tofer-huis, huis-tofer). De timing waarop de proefpersonen de woorden hoorden, luisterde nauw. Onderzoekers wekten in de remslaap (droomslaap) een hersengolf op met het eerste woord en lieten het tweede woord samenvallen met de tweede golf. Daarbij werden de proefpersonen niet wakker: de onderzoekers hielden de hersengolven voortdurend in de gaten en vroegen de kandidaten de volgende dag of ze woorden hadden gehoord. Nee, was het antwoord.
Herhaling
Volgens Van der Werf vraagt het onderzoek om herhaling en bevestiging. “Het effect is subtiel en alleen zichtbaar doordat proefpersonen die woorden beter herkennen als iets groots of iets kleins, maar niet doordat mensen zich die woorden echt actief herinneren.” Ook suggereren de onderzoekers dat de woorden de hippocampus (hersengebied voor het geheugen) activeren, omdat deze actief is bij het herinneren van die woorden.
Inbreken in de gedachten van iemand tijdens de slaap, zodat hij de volgende dag een nieuwe taal spreekt: dat riekt al een beetje naar de sciencefictionfilm Inception, waarin de hoofdpersoon inbreekt in iemands dromen om ideeën te ontfutselen en te planten. Van der Werf: “Als we dit soort slaaponderzoek nog wat verfijnen, dan kunnen we over een tijdje een beetje Inception spelen.”