Twee kinderen van IS-strijders terug vanuit Turkije: wat gebeurt er nu en hoe worden ze begeleid?
Twee kinderen van een Belgische IS-strijder zijn via Turkije terug in ons land, nadat een rechter de regering had verplicht om de kinderen terug te halen. Hoe worden die kinderen begeleid? En hoe vaak gebeurde het al dat dergelijke kinderen terugkeren? VRT NWS zocht het uit.
Eind vorig jaar besliste de rechter dat de regering de twee meisjes van 2 en 4, die in Turkije vastzaten, moest terughalen naar ons land. Hun moeder vertrok zes jaar geleden naar het IS-kalifaat, waar ze zwanger werd van de twee. De vader van de kinderen, een IS-strijder, kwam om in SyriĂ«. De vrouw zit vast in een cel. De twee kinderen zijn deze namiddag geland.Â
Het is een lijdensweg geweest, maar eindelijk zijn ze terug, eindelijk komt er een einde aan
De grootmoeder van de kinderen is blij dat na een lange strijd de kinderen terug in ons land zijn. "Ik ben heel gelukkig, mijn doel is bereikt", zegt Rachma Ayad, de grootmoeder van de kinderen. "Het is een lijdensweg geweest en eindelijk komt er een einde aan." De jeugdrechter heeft beslist dat de kinderen ook bij de grootmoeder mogen verblijven.
Bekijk de reportage over de aankomst van de kinderen in ons land uit "Het Journaal" hier:
Het is niet de eerste keer dat Belgische kinderen van IS-strijders terugkeren naar ons land. Al 21 kinderen keerden de voorbije jaren zo terug, 8 van hen in 2017. In de conflictzone in SyriĂ« en Irak zouden er zich nu nog zo’n 160 Belgische kinderen bevinden. De meesten zijn daar geboren, en van de meesten van hen is er geen nieuws. Het afgelopen jaar werden wel naast de 2 kinderen in Turkije ook zeker 17 Belgische kinderen geĂŻdentificeerd in de Koerdische kampen in Noord-SyriĂ«, bij wie de 6 kinderen van de IS-moeders Bouchra Abouallal en Tatiana Wielandt, die collega Rudi Vranckx in maart vorig jaar kon interviewen.Â
Van trauma-experts tot radicaliseringsambtenaren
Het is dus ook niet de eerste keer dat een opvolgingstraject moet worden voorzien voor dergelijke kinderen in ons land. Er bestaan dan ook draaiboeken die omschrijven hoe die opvolging precies gebeurt. Toch is het duidelijk dat elke opvolging anders verloopt, afhankelijk van de specifieke situatie van het kind.
Zodra het dreigingsanalyseorgaan OCAD weet heeft van een minderjarige die onderweg is naar ons land, verwittigt het de bevoegde instanties. Het gaat dan onder meer over het lokale jeugdparket en het Vlaamse Agentschap Jongerenwelzijn. Afhankelijk van de situatie wordt dan een jeugdrechter aangesteld, die een beslissing neemt over waar het kind terecht kan - bij een familielid, een ander pleeggezin of een instelling - en hoe het wordt begeleid. Meestal zal het Agentschap de verdere opvolging dan coördineren, met het oog op de re-integratie in de Belgische samenleving.
Het is belangrijk dat de integratie zo soepel en normaal mogelijk gebeurt
Het Agentschap zal meestal enkele dagen na de terugkeer van het kind een rondetafelbespreking organiseren. Daar kunnen, afhankelijk van de situatie, verschillende soorten hulpverleners aan deelnemen, zoals trauma-experts, een lokale radicaliseringsambtenaar, een islam-expert, een CLB-medewerker, en dergelijke. Een familielid dat eventueel het kind gaat opvangen, kan ook daarbij worden uitgenodigd. "De opvolging zal heel discreet gebeuren, in het belang van het kind. We zullen het gezin ondersteunen en zorgen eventueel voor trauma-begeleiding. Want de kinderen hebben vaak heel wat meegemaakt. We gaan dan bekijken wat de medische en psychologische noden zijn", zegt Peter Jan Bogaert, van het Agentschap Jongerenwelzijn. "Het is belangrijk dat de integratie zo soepel en normaal mogelijk gebeurt."
Als er aanwijzingein zijn van radicalisering, dan wordt dat strikt opgevolgd
Maar uiteraard worden de kinderen ook opgevolgd met het oog op veiligheid. Wanneer een kind bijvoorbeeld in een verontrustende thuissituatie terechtkomt, is het mogelijk dat het kind daar wordt weggehaald. Het is ook de taak van het dreigingsanalyseorgaan OCAD om de kinderen op dat vlak op te volgen en te signaleren als er iets misgaat. Maar het Agentschap Jongerenwelzijn heeft ook zélf personeel dat gespecialiseerd is in het opsporen en detecteren van radicalisering. "Als er aanwijzingen zijn van radicalisering in het gezin of in de brede omgeving, dan wordt dat strikt opgevolgd. De nodige maatregelen kunnen dan getroffen worden", zegt Peter Jan Bogaert van het Agentschap. Wanneer er bijvoorbeeld aanwijzingen zijn dat een volwassene die instaat voor het kind dweept met de verkeerde ideologieën, zal actie ondernomen worden. Het is de jeugdrechter die beslist of het kind wordt weggehaald. Uiteraard worden ook de kinderen zélf in de gaten gehouden op het vlak van radicalisering, maar gezien de jonge leeftijd van de meeste kinderen, is die vraag meestal nog niet aan de orde.
In ieder geval werd de opvolging van de 21 kinderen van IS-strijders die al terugkeerden naar ons land, enkele maanden geleden geëvalueerd met alle betrokken partners. Conclusie daar was dat de opvolging vlot verliep, en dat er nergens tekenen zijn van ongerustheid. Belangrijk feit blijft natuurlijk wel dat de meeste kinderen nog steeds erg jong zijn.
Niet de laatste terugkerende kinderen van IS-strijders
Uit de cijfers blijkt duidelijk dat nog heel wat kinderen van IS-strijders niét zijn teruggekeerd en dat mogelijk nog zullen doen. Zeker is in ieder geval dat een Brusselse kortgedingrechter in twee verschillende gevallen oordeelde dat de Belgische regering de kinderen actief moet terughalen, op straffe van hoge dwangsommen. Het gaat dan over de twee kinderen in Turkije, maar ook over de zes kinderen in de Koerdische kampen in Syrië. In dat laatste geval moeten van de rechter ook de moeders meegenomen worden.
Na die uitspraken liet de regering verstaan dat ze wel degelijk van plan is om de kinderen actief terug te halen. Ze spreekt dan niet enkel over de kinderen waarover een rechterlijke uitspraak is, maar over alle Belgische kinderen die zijn geĂŻdentificeerd in SyriĂ«, Irak of Turkije. De moeders meenemen wil de regering niet doen. Daar is geen draagvlak voor, zo klonk het. Daarom ging de regering in beroep tegen de twee uitspraken. Dat beroep wordt overmorgen behandeld.Â
Intussen wordt ook over de kinderen in de Koerdische kampen onderhandeld achter de schermen. Wanneer onder meer de zes kinderen van Bouchra Abouallal en Tatiana Wielandt eventueel kunnen terugkeren is nog niet duidelijk. Hun mogelijke terugkeer is uiteraard op diplomatiek vlak een pak ingewikkelder dan een terugkeer via Turkije.
Bekijk de reportage uit "Het Journaal" over het nu verder moet met de kinderen hier:
Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) reageerde vanavond in "Het Journaal" op de terugkeer van de kinderen:
Bekijk het gesprek met professor Gerrit Loots en Philippe Vansteenkiste van de vereniging voor nabestaanden van de aanslagen in ons land uit "De afspraak" hier:
