In de speech suggereerde Joke Schauvliege dat de klimaatmarsen en de spijbelacties op donderdag deels opgezet zijn. Dat zou volgens haar te maken kunnen hebben met wraakacties van natuurorganisaties, die maar moeilijk konden verteren hoe toenmalig minister van Landbouw Vera Dua (Agalev/Groen) aangepakt werd op betogingen van landbouwers.

“Toen ik helemaal in het begin minister werd van Natuur en Landbouw hebben een aantal natuurorganisaties letterlijk en onder vier ogen tegen mij gezegd: Wij hebben nog altijd niet verwerkt wat er destijds gebeurd is toen Groen de minister van Natuur en Landbouw leverde.”

“Wraak zal zoet zijn”

Schauvliege heeft het over Vera Dua. “Er is toen een heel grote betoging geweest, een paar keer, vanuit de landelijke beweging samen met de landbouworganisaties. Daar is Vera Dua zwaar op afgerekend.”

“Een aantal natuurorganisaties hebben me letterlijk gezegd toen ik 4,5 jaar geleden startte: Wacht maar, onze wraak zal zoet zijn. Wij zullen ook betogingen doen, maar dan in de andere richting.”

Opgezet systeem

“Wat de voorbije weken in scène gezet wordt op het vlak van klimaat, doet mij dus heel sterk aan die omgekeerde beweging denken”, gaat Schauvliege verder. “Ik denk dat we ons dat gewoon moeten realiseren, dat we ons daar goed bewust van moeten zijn.”

Volgens Schauvliege beseffen veel klimaatbetogers niet dat “ze een stukje mee onderdeel zijn van een systeem dat opgezet is”.

“Ik weet wie achter heel die beweging zit - zowel de zondagse betogingen als de donderdagse spijbelaars. Men heeft mij dat ook verteld vanuit de staatsveiligheid. Dus ik kan u garanderen dat ik niet alleen spoken zie, maar dat er wel wat meer achterzit dan een spontane solidariteitsactie voor ons klimaat.”

Op Twitter heeft Schauvliege in de loop van de avond intussen geëxcuseerd, voor haar uitspraak over de staatsveiligheid. “Ik heb mijn speech herbekeken en heb mij in het vuur van mijn betoog inderdaad te fors en fout uitgedrukt over de staatsveiligheid. Excuses aan wie daar aanstoot aan neemt”, zegt ze.

Over het al dan niet opgezet zijn van de spijbelacties zegt Schauvliege niks in haar tweet.

“Belediging voor ons authentieke engagement”

“Wij staan al jaren in het centrum van het Belgische klimaatdebat”, zegt Zanna Vanrenthergem, woordvoerder van Climate Express, dat samen met de Klimaatcoalitie haar schouders onder de protesten zet. “Hoe kan het dat een minister van klimaat de belangrijkste klimaatorganisaties van ons land niet kent? Waar heeft zij de afgelopen tien jaar gezeten? In plaats van het gigantische draagvlak te omarmen, criminaliseert minister Schauvliege burgers zoals ons die in hun vrije tijd een mars organiseren. Dat is een minister onwaardig.”

“De aantijging van de minister is een belediging voor het authentieke engagement van zovele jongeren”, zo reageert Youth for Climate. “Wij zijn bewuste jongeren die met eigen ogen konden vaststellen hoe het klimaatakkoord niet werd ondertekend door België een week na de grootste klimaatmars ooit in december”, stelt Youth for Climate op zijn Facebookpagina.

De klimaatjongeren ontkennen dat ze gestuurd worden vanuit een complot. “De verontwaardiging die we terecht voelden is thuis aan onze eigen keukentafel ontstaan nadat we hoorden over de acties van Greta Thunberg. Greta is de grote inspirator van alle klimaatspijbelaars in heel Europa en zo ook voor ons en onze beweging Youth For Climate. Aan die keukentafel beslisten we iets te doen. Daar was niemand bij en dat was ook niet nodig: het gaat slecht met het klimaat, we zijn kwaad en dat willen we tonen”, aldus Youth for Climate.

De klimaatspijbelaars hopen nog altijd “op een constructief en positief antwoord vanuit de politiek, een samenwerking over alle partijgrenzen heen die klimaat voorop stelt en vooral daadkrachtig de problemen aanpakt”.

SP.A: “Inderdaad geen toeval, maar...”

Ook oppositiepartij SP.A reageert scherp op Schauvlieges uitspraken: “Minister Joke Schauvliege heeft gelijk: de klimaatbetogingen zijn geen toeval. Ze zijn het gevolg van haar ambitieloos klimaatbeleid”, aldus Vlaams fractieleider Joris Vandenbroucke. “Alleen wil minister Schauvliege dat maar niet inzien.”

“De excuses die ze inroept om de eisen van de klimaatbetogers niet ernstig te nemen, zijn hallucinant. Waar de minister de betogingen eerst als een steunbetuiging beschouwde, beweert ze nu dat er een complot achter zit. Hoe ernstig kunnen wij minister Schauvliege nog nemen? SP.A steunt de eisen van de klimaatbetogers. Maar het is pijnlijk duidelijk geworden dat we van minister Schauvliege niets meer hoeven te verwachten.”

Verschillende Groen-kopstukken lieten op Twitter hun onbegrip voor Schauvliege blijken:

“Blij dat jongeren draagvlak vergroten”

Gevraagd naar een reactie stelde het kabinet van Schauvliege maandagavond dat “de minister blij is dat zoveel jongeren het draagvlak voor toekomstige bijkomende en moeilijke klimaatmaatregelen vergroten.”

“Zij waarschuwt voor een polarisering tussen landbouw en natuur door de persoonlijke anekdote over de betogingen uit 2004 te vertellen. Zij geeft nog informatie mee over de klimaatbetogingen die zij zaterdag op de dag van de nieuwjaarsreceptie had vernomen”, aldus de reactie.

Behalve een retweet door voorzitter Wouter Beke van Schauvlieges verontschuldigingen bleef het voorts stil bij CD&V.