Baardagaam, gekko en anolis: deze reptielen mag je thuis houden of verkopen

Patrick Verhelle heeft een zwak voor reptielen, hij heeft er al als huisdier sinds hij dertien jaar was. "Ik vond dat een stukje natuur binnenhalen, ik zag graag hoe ze leven en zich voeden en zich voortplanten. En misschien wou ik ook wel graag ànders zijn dan mensen die gewoon een kat of een konijn houden".

Nu, veertig jaar later is Patrick Verhelle voorzitter van Terra, een vereniging van liefhebbers van huisdieren die je in een terrarium of paludarium houdt. Terra was betrokken bij de gesprekken over de positieve lijst voor reptielen. De lijst is opgesteld door dierenhandelaars, dierenartsen, natuurverenigingen en dierenrechtenorganisaties en goedgekeurd door de Raad voor Dierenwelzijn. 

Lees verder onder de foto

Van de meer dan 11.000 reptielen die bekend zijn, heeft de werkgroep er 422 op de positieve lijst gezet. De meeste dieren die courant als huisdier worden gehouden, bijvoorbeeld de baardagame, staan er wel op. Maar neem nu de groene leguaan, een lief groen hagedisje dat in je jaszak past, die heeft het niet gehaald. 

Verhelle legt uit waarom: "Een groene leguaan is klein en schattig als hij jong is, maar een volwassen dier meet gemakkelijk een meter zestig met zijn lange, krachtige staart. Hij heeft ook nagels waarmee hij zich vastklemt in een boom, dus als je zo'n leguaan wil vastpakken gaat hij zich ook aan jou vastklemmen en dat is nogal pijnlijk."

Adders of cobra's komen ook niet voor op de lijst want dat zijn  gifslangen. Ook liefhebbers van de groene boomboa zullen naar een ander huisdier uit moeten kijken. Deze boa is nogal bijterig en de Raad voor Dierenwelzijn beschouwt dit reptiel dan ook niet als een potentieel huisdier.

Lees verder onder de foto

Stel, je vindt een hooglandkameleon een sympathiek beestje en je wil het in huis halen als gezelschapsdier. Je moet dan wel beseffen dat deze kameleon op 2.000 meter hoogte leeft. Overdag schommelt de temperatuur in zijn natuurlijke biotoop rond de 20°, maar 's nachts daalt die tot het vriespunt. Door de vrieskou gaan de bacteriën en parasieten op de kameleon dood.

Je zou die omstandigheden dus na moeten bootsen als je een goed baasje wil zijn voor de hooglandkameleon. Maar dat is wel erg onrealistisch, daarom is deze kameleon niet opgenomen op de positieve lijst. 

Of wat doe je met een schildpad die als volwassen dier wel 70 kilogram weegt en tot 80 cm groot kan worden? Of met bepaalde soorten slangen of hagedissen die termieten eten en wegkwijnen als ze ander voedsel krijgen? En hoe onhandig wordt het om het bassin van een volgroeide krokodil te verversen? Of goeiemorgen te zeggen tegen een wurgslang van drie meter...

Lees verder onder de foto

Het lievelingsreptiel van Patrick Verhelle is de kameleon. Er staan niet zoveel soorten kameleons op de positieve lijst omdat ze niet zo eenvoudig zijn als huisdier. Andere hagedissen zijn wel opgenomen en zijn ook erg populair, zoals de baardagaam of de anolis. Gekko's worden ook massaal gekocht.

En er zijn ook meer slangenliefhebbers dan je denkt, zegt Verhelle. "Het hoeft niet altijd om grote exemplaren te gaan, er bestaan heel veel kleine slangen. Je hebt er weinig omzien naar. Er staan dan ook heel wat soorten slangen op de lijst. Zolang ze niet te groot worden, of giftig of agressief zijn, hebben we ze opgenomen ."

Lees verder onder de foto

Een belangrijke voorwaarde om op de positieve lijst te staan is dat het reptiel veel wordt gekweekt. Dan zijn er zeker genoeg exemplaren te koop. Want als er niet voldoende nakweek beschikbaar is, bestaat het risico dat handelaars dieren uit wildvang gaan aanbieden.

Verhelle: "Veel dieren uit wildvang komen uit exotische gebieden, het is vrij eenvoudig om ze naar hier te halen maar ze zijn niet altijd makkelijk om als huisdier te houden. Daarom is er gekozen voor dieren die al veel in West-Europa zijn gekweekt, dan hebben we de garantie dat ze niet problematisch zijn qua verzorging én dan hoeven we ook niet de natuur leeg te roven om andere dieren te gaan halen." 

Wat als je een reptiel als huisdier hebt dat niet voorkomt op de positieve lijst? Wees gerust, je hoeft het niet naar een asiel te brengen. Als je het reptiel al in huis had voor de positieve lijst van kracht is (zodra de Vlaamse regering de lijst goedkeurt), dan kan je het eenvoudig registreren en mag je het houden. 

Voor dierenhandelaars bestaat die mogelijkheid niet. Die zullen van hun sporenschildpadden en groene leguanen af moeten vooraleer de positieve lijst in werking treedt.

De 422 soorten op de positieve lijst liggen niet voor eens en voor altijd vast. Het gaat om een dynamische lijst, particulieren die een reptiel willen houden dat niet op de lijst voorkomt, kunnen daar een erkenning voor aanvragen. Dat kost 60 euro per soort.

Het is ook mogelijk om een aanvraag in te dienen om een soort toe te voegen aan de lijst. De formulieren vind je op www.omgevingvlaanderen.be. Een comité van deskundigen beoordeelt de aanvragen en geeft advies aan de minister om in te stemmen of te weigeren. 

Klik hier voor de positieve lijst zelf, met de 422 namen van toegelaten reptielen.

Vlaams minister voor dierenwelzijn Ben Weyts is trots op de positieve lijst. "Het was een werk van lange adem, na jaren overleg zijn de belangen van de verschillende betrokken partijen met mekaar verzoend en heeft de Raad voor Dierenwelzijn deze lijst met 422 soorten goedgekeurd."

"We zijn het enige land in West-Europa dat het houden van reptielen aan banden legt". (Wallonië heeft ook een - kortere - positieve lijst en Brussel is er ook mee bezig). "Dankzij deze maatregel kan veel dierenleed voorkomen worden." 

Dierenrechtenorganisatie Gaia heeft mee onderhandeld over de positieve lijst, samen met de wetenschappers, de handelaars, de reptielenliefhebbers. Michel Vandenbosch kijkt tevreden terug op de bijeenkomsten van de werkgroep. "Ik was er met niet al te hoge verwachtingen naartoe gegaan, maar ik moet zeggen dat iedereen van bij het begin aan tafel zat met de wil om tot een goed resultaat te komen en dat we daar in geslaagd zijn."