“Miljoenen mensen kijken vanavond, hopend dat we hen niet als twee partijen maar als één natie zullen leiden”, begon Trump. “Onze agenda is niet Republikeins of Democratisch, het is de agenda van het Amerikaanse volk. Overwinnen betekent niet winnen voor onze partij, overwinnen is winnen voor ons land.”

Trump wees erop dat dit jaar twee belangrijke jubilea worden gevierd: 75 jaar sinds de Amerikanen Europa bevrijdden in de Tweede Wereldoorlog en 50 jaar sinds de Amerikanen hun vlag plantten op de maan. Buzz Aldrin, met stars-and-stripes-das om, zwaaide naar het publiek.

“In de twintigste eeuw hebben we de vrijheid gered en de wetenschap getransformeerd. Nu moeten we moedig het nieuwe hoofdstuk van het Amerikaanse avontuur instappen en de levenskwaliteit verbeteren.”

“We moeten de politiek van wraak en verzet afwijzen en kiezen voor compromis en het gemene goed. Samen kunnen we decennia van politieke stilstand doorbreken. We kunnen oude verdeeldheid overbruggen, oude wonden genezen, nieuwe coalities bouwen, nieuwe oplossingen smeden en de bijzondere belofte van Amerika’s toekomst openen. De keuze is aan ons.”

“We moeten kiezen tussen grootsheid of impasse, resultaten of verzet, visie of wraak, ongelofelijke vooruitgang of nutteloze vernietiging”, zei Trump. “Vanavond vraag ik u om voor grootsheid te kiezen.”

Na de oproep tot eenheid schakelde Trump over naar zijn verwezenlijkingen. Hij prees voornamelijk zijn economische successen: 5,3 miljoen nieuwe jobs, de snelste groei van lonen ooit, economische groei en de laagste werkloosheidsgraad in bijna een halve eeuw. “Door belastingverlagingen en het verminderen van regelgeving komen bedrijven terug naar ons land. We zijn nu de grootste producent van olie en aardgas in de wereld.”

“Na 24 maanden van snelle vooruitgang is de wereld jaloers op onze economie is ons leger veruit het krachtigste ter wereld. Amerika wint opnieuw elke dag. The state of our union is strong! (De staat van onze unie is sterk!)”

Die boodschap deed het publiek uitbarsten in het scanderen van “USA! USA! USA!”

“Een economisch mirakel vindt plaats en het enige dat dat kan stoppen zijn dwaze oorlogen, politiek en belachelijke partijpolitieke onderzoeken”, verklaarde Trump, daarmee verwijzend naar het Ruslandonderzoek van Robert Mueller. Achter hem rolde Democratisch voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi met haar ogen. “Als er vrede en wetgeving moet zijn, kan er geen oorlog en onderzoek zijn”, aldus Trump.

De president wees op eerdere verwezenlijking die Democraten en Republikeinen samen bereikten, zoals de aanpak van de opioïdecrisis en de hervorming van justitie.

“Nu moeten Republikeinen en Democraten weer de handen in elkaar slaan om een dringende nationale crisis aan te pakken. Het Congres heeft nog tien dagen om een financieringswet te stemmen voor onze overheid, om ons land te beschermen en onze zuidelijke grens te beveiligen”, begon de president over de opnieuw naderende “shutdown”.

De State of the Union had normaal gezien al vorige week moeten plaatsvinden. Maar door de aanhoudende “shutdown” werd de toespraak uitgesteld. Trump en de Democraten raken het maar niet eens over het vrijmaken van 5,7 miljard dollar voor de bouw van de Mexicaanse grensmuur. Nu de federale overheidsdiensten door een tijdelijk akkoord weer open zijn tot 15 februari, kon de speech toch plaatsvinden.

“Ik zal die muur laten bouwen”

“Het is tijd om de wereld te laten zien dat Amerika zich ertoe verbindt illegale migratie te beëindigen en menselijke coyotes, mensensmokkelaars en drugsbendes werkloos te maken. Op dit moment zijn grote, georganiseerde karavanen onderweg naar de VS.” Die uitspraak ontlokte wat ontevreden geroezemoes bij de Democraten, maar Nancy Pelosi maande aan tot kalmte. “Mexicaanse steden proberen illegale immigranten met vrachtwagens en bussen van hun gemeenschappen naar ons land te brengen, op plaatsen waar er weinig grensbewaking is”, ging Trump voort. Daarom stuurde hij extra troepen naar de grens.

“Het is onze morele plicht om migratiesystemen te creëren die levens beschermen, inclusief die van legale migranten. Want legale immigranten verrijken onze natie en versterken onze samenleving. Ik wil dat mensen ons land binnenkomen met de grootste aantallen ooit, maar ze moeten legaal komen.”

Hij vroeg daarop het Congres “onze erg gevaarlijke zuidgrens te verdedigen, uit liefde en toewijding voor onze landgenoten en ons land”.

Trump sprak over een “hardnekkige nationale crisis” aan de Amerikaanse zuidgrens. Hij wijdde lang uit over de nadelen van illegale immigratie, die volgens hem ten koste gaat van de werkende Amerikanen. “Geen enkele kwestie illustreert beter de verdeeldheid tussen de Amerikaanse werkende klasse en de politieke klasse dan illegale immigratie. Rijke politici en donors pushen open grenzen terwijl zij hun leven leiden achter moren, hekken en bewakers.”

“Tolerantie voor illegale immigratie is niet medelijdend, het is in feite heel wreed.” Trump wees op de verkrachtingen, moorden en drugsmokkel door “illegalen” en misdaden door mensensmokkelaars. Hij sprak een familie in het publiek aan, van wie de ouders drie weken gelden gedood werden door een inbreker die illegaal in het land was, en sprak ook over een speciaal agent van de immigratiedienst ICE die in de zaal zat. “Dankzij zijn werk zijn al honderden meisjes gered en zitten al meer dan duizend smokkelaar achter tralies. Ik zweer vanavond dat ik nooit onze helden van ICE ga afschaffen.” Dat laatste werd tijdens de controverse rond het scheiden van kinderen en ouders aan de grens weleens geëist.

“Mijn kabinet heeft een voorstel naar het Congres gestuurd dat gebaseerd is op gezond verstand en de crisis aan de grens beëindigt, onder meer dankzij een muur. In het verleden stemde een meerderheid van de mensen in dit Congres voor een muur, maar die werd nooit gebouwd. Ik zal die laten bouwen”, benadrukte de president nog een keer. “Een slim, strategisch, doorzichtig stalen hek, niet zomaar een betonnen muur.”

“Muren werken en muren redden levens. Dus laat ons samenwerken, een compromis zoeken en een deal sluiten die Amerika veiliger maakt”, riep hij het Congres op.

Ontmoeting met Kim Jong-un in Vietnam

Voorts vroeg de president het Congres nog verschillende voorstellen goed te keuren. Er moet volgens Trump onder meer verzekerd worden dat de economische heropbloei doorgaat. “Niemand heeft daar meer van geprofiteerd dan vrouwen, die vorig jaar 58 procent van de nieuw gecreëerde jobs hebben ingevuld.” De vele in het wit geklede, overwegend Democratische vrouwen in het publiek hadden nog maar weinig geapplaudisseerd tijdens de toespraak van hun politieke tegenstander, maar nu sprongen ze recht en juichten ze.

“Het was niet de bedoeling dat je dat zou doen”, grapte Trump. “Hartelijk bedankt.”

“Alle Amerikanen kunnen er trots op zijn dat we nu meer vrouwen hebben die werken dan ooit tevoren.” Opnieuw recht springende vrouwen en gejuich. “Ga nog niet zitten, deze ga je leuk vinden”, repliceerde Trump geamuseerd. “Exact een eeuw nadat het Congres vrouwen het recht gaf om te stemmen, zetelen meer vrouwen in het Congres dan ooit.”

Dat werd op uitbundig gejuich en alweer “USA! USA!” onthaald. De vrouwen hadden zich in het wit gekleed als verwijzing naar de Suffragette-beweging, die ijverde voor het stemrecht voor vrouwen, en om duidelijk te maken dat ze zouden blijven vechten voor vrouwenrechten.

Daarna had Trump het over de internationale relaties, waaronder de “desastreuze” handelsverdragen die hij aan het heronderhandelen is en waarvoor hij zei te hopen dat het Congres de nieuwe deals zal goedkeuren.

Hij zei te zullen vechten voor lagere prijzen voor medicijnen en vroeg het Congres om ook mee te vechten tegen kinderkanker. Daarvoor vertelde hij het verhaal van de tienjarige “heel moedige” Grace, die naast first lady Melania in het publiek zat. “Elke verjaardag sinds haar vierde vraagt zij haar vriendjes al om geld te schenken aan het ziekenhuis. Ze wist niet dat ze daar zelf zou belanden. Vorig jaar kreeg ze te horen dat ze een hersentumor had. Ze spoorde haar gemeenschap aan en zamelde meer dan 40.000 dollar in voor het gevecht tegen kanker. Dankuwel Grace, je bent een inspiratie voor iedereen hier.” Trump zei dat hij in zijn budget om 500 miljoen dollar zou vragen voor onderzoek naar nieuwe behandelingen. Hij zou ook vechten voor betaald ouderschapsverlof en tegen het daarmee volgens hem schril contrasterende abortus laat in de zwangerschap. “Laat ons samenwerken om een cultuur te bouwen die onschuldig leven koestert.”

Het laatste punt op Trumps agenda was defensie. Hij kopte zich op de borst voor de grotere bijdragen die de NAVO-lidstaten nu betalen, de terugtrekking uit de verdragen met Rusland en Iran, en de vooruitgang in Korea.

Trump maakte bekend dat hij op 27 en 28 februari de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un, met wie zijn relatie “goed” is, opnieuw zal ontmoeten in Vietnam. “Als ik geen president van de VS was geworden, zouden we volgens mij nu in een grote oorlog met Noord-Korea verwikkeld zijn. Met mogelijk miljoenen doden.”

In Venezuela heeft de VS de “nieuwe president” Guaido erkend en de “brutaliteit van Maduro’s regime” veroordeeld. In één adem veroordeelde Trump socialisme, dat Venezuele volgens hem arm heeft gemaakt, in het algemeen. “Hier in de VS zijn we gealarmeerd door de nieuwe roepen om socialisme. Amerika is gesticht op vrijheid en onafhankelijkheid. We worden vrij geboren en zullen rij blijven. Vanavond hernieuwen we ons voornemen dat Amerika nooit een socialistisch land zal zijn.”

Een van de meest complexe uitdagingen ligt in het Midden-Oosten, sprak Trump. Daar vechten “onze moedige troepen” al bijna twee decennia. Maar “grootse landen vechten geen eindeloze oorlogen uit”. Nu ISIS gedecimeerd is, is het tijd om “de moedige strijders in Syrië een warm welkom thuis te geven”. Ook in Afghanistan werkt Trump naar eigen zeggen aan een politieke oplossing. “Of dat zal lukken, weet ik niet, maar we moeten tenminste proberen vrede te bereiken.”

De VS trok zich terug uit het nucleair verdrag met het “radicale regime” Iran en moet blijven vechten tegen antisemitisme, aldus de president. Om die boodschap kracht bij te zetten, had hij enkele overlevers van de Holocaust uitgenodigd. Toen Trump zei dat het de 81ste verjaardag was van een van hen, begon het publiek spontaan “Happy birthday to you” te zingen. “Dat zouden ze niet doen voor mij”, grapte Trump.

Afsluiten deed hij met een poging de Congresleden te inspireren om de juiste keuzes te maken door te denken aan hoe ze herinnerd zullen worden. “We moeten kiezen of we gedefinieerd zijn door onze verschillen of dat we die overstijgen.” “Ik vraag jullie om grootsheid te kiezen. We moeten samen vooruitgaan. Houd Amerika eerst in jullie hart, houd vrijheid levend in jullie ziel en behoud het vertrouwen in jullie bestemming.”

Zwarte vrouw dient Trump van antwoord

Traditioneel zal de oppositie na afloop reageren op de toespraak. Het Democratische tegengas zal dit jaar komen van Stacey Adams, die deed in november nog tevergeefs een gooi deed naar het gouverneurschap in de staat Georgia. Het is voor eerst dat een zwarte vrouw het antwoord op de speech van de president mag formuleren.