Tusk: “Speciaal plekje in de hel voor wie de brexit dacht te promoten zonder enig idee hoe dat veilig te doen”

May heeft morgen een ontmoeting met Tusk, Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker en brexitonderhandelaar Michel Barnier. De Britse premier hoopt bij de Europese toplui extra toegevingen te bekomen over de Ierse backstop, het veiligheidsmechanisme dat een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland moet vermijden na de brexit. De brexiteers in May's partij willen niets van die regeling weten, het Britse Lagerhuis gaf May daarom vorige week een mandaat om opnieuw te gaan onderhandelen in Brussel.

Maar dat lijkt al op voorhand een zinloze zaak. De 27 andere lidstaten van de Europese Unie zullen de onderhandelingen niet openbreken, zei Tusk vanmiddag op een persconferentie met de Ierse premier Leo Varadkar. May mag naar Brussel komen en Tusk hoopt “realistische suggesties” te krijgen van de premier om uit de impasse te geraken. Maar nieuwe toegevingen horen daar niet bij. Tusk zei ook “sterk te geloven dat een gezamenlijke oplossing mogelijk is’' en daar zijn uiterste best voor te zullen doen.

“We zullen de vrede in Ierland niet op het spel zetten of een einddatum op de verzoening zetten”, klonk het nog. “Geef ons een garantie op vrede in Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk zal de EU verlaten als een betrouwbare partner.” 

De woordvoerder van premier May zei dat de uitspraak van Tusk “niet echt helpt”. “Als de EU wil dat wij met een akkoord uit de EU stappen, zullen er toch wijzigingen moeten komen.”

Ook Varadkar benadrukte de nood aan vrede op het Ierse eiland en de rol van de backstop daarin. “De politieke instabiliteit in het Verenigd Koninkrijk toont aan dat we een wettelijke garantie nodig hebben voor de toekomst”, zei hij. 

Varadkar blijft ontkennen dat er in het geval van een brexit zonder akkoord sowieso een harde grens komt tussen de Ierse republiek en Noord-Ierland. “We maken geen plannen voor fysieke infrastructuur, maar dat hebben we vandaag niet in detail besproken”, zei hij na zijn gesprek met Juncker. Na de brexit moeten de Europese interne markt en de douane-unie beschermd worden, om te vermijden dat Ierland de achterdeur wordt waarlangs bijvoorbeeld chloorkippen of hormonenvlees de EU binnenkomt. “Maar deal of geen deal,” zei Varadkar, “we zullen het nodige doen om het verschijnen van een harde grens te vermijden.”

Ook Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker ging in op wat Tusk zei. “Ik ben minder katholiek dan Donald. Maar ik geloof in de hemel. Ik ben nooit in de hel geweest, behalve in mijn baan hier. Dit is de hel. (...) Het akkoord is niet opnieuw te heronderhandelen en premier May weet dat.”

De backstop, letterlijk ‘vangnet’, moet in werking treden als de EU en de Britten na de brexit geen nieuw handelsakkoord kunnen sluiten. Het systeem vermijdt grenscontroles tussen Ierland en Noord-Ierland, hoewel de grens dan een Europese buitengrens zou worden. In het huidige compromis is daarom bepaald dat Noord-Ierland op handelsvlak dichter bij de Europese reglementering zou blijven dan de rest van het Verenigd Koninkrijk, wat voor de harde brexiteers onaanvaardbaar is. Zij vrezen dat de integriteit van het land daarmee op de helling kan staan.

De Britse aartsbrexiteer Nigel Farage reageerde geërgerd op de kritiek van Tusk. “Na de brexit zijn we verlost van ongekozen, arrogante pestkoppen als jij. Dan zijn we zelf de baas in ons land”, reageerde hij op Twitter. “Dat lijkt volgens mij toch meer op de hemel.”