Sinds het Toekomstverbond uit 2017 werkten vertegenwoordigers van de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM), burgerbewegingen en verschillende administraties in relatieve stilte samen aan het verfijnen van de Oosterweelplannen. Onder meer de discussie over een "Oosterweel-light" of "Oosterweel-heavy" lijkt nu te zijn beslecht.

LEES OOK. Vanaf mei hinder verwacht aan E17 in Linkeroever door werken in kader van Oosterweel

Noordkasteel

Het compromis houdt in dat de twee noordelijke Kanaaltunnels onder de dokken en het Albertkanaal één rijstrook en een extra calamiteitenstrook krijgen en de zuidelijke twee rijstroken. Bovengronds wordt het Oosterweelknooppunt compacter om de groene zone van het Noordkasteel maximaal te behouden en te verbinden met andere waardevolle landschappen in de omgeving. “We hebben het Noordkasteel gered doordat we het op- en afrittencomplex van Oosterweel westwaarts hebben opgeschoven richting het terrein van Total en het oostelijke deel van het Noordkasteel zal helemaal overkapt zijn, daar waar de Oosterweelverbinding komt en waar die niet komt blijft alles bij het oude. Een perfecte oplossing dus”, zegt Manu Claeys van actiegroep stRaten-generaal.

Om zoveel mogelijk groen te bewaren nabij het Oosterweelknooppunt dat de Scheldetunnel met de Kanaaltunnels verbindt, is een oplossing in de maak door raffinaderij Total te betrekken. De aansluiting van het Oosterweelknooppunt met de Oosterweelsteenweg zou immers via de terreinen van dat bedrijf gebeuren. "De gesprekken verlopen erg constructief", klinkt het onder meer bij het Antwerpse Havenbedrijf.

(lees verder onder video met reacties van Manu Claeys en schepen Koen Kennis)

De aanpassingen aan het ontwerp worden nu verder in detail uitgewerkt en zullen ook een impact hebben op andere onderdelen van de Oosterweelplannen zoals de Hollandse Knoop nabij het Sportpaleis en een eventuele aansluiting op de Groenendaallaan in het noorden van de stad. "Maar ook daar is eigenlijk geen onenigheid meer over", zegt Antwerps schepen van Mobiliteit Koen Kennis (N-VA). "We hebben vertrouwen in de technische onderzoeken die gebeuren en gaan van daaruit verder werken en zien wat het meest wenselijk is."

Oosterweeltracé klaar in 2025

Nog dit jaar zou het project-MER-onderzoek worden afgerond, een omgevingsvergunning worden aangevraagd en aannemers worden geselecteerd voor de onderdelen Scheldetunnel, Rechteroever en Verkeer- en Tunneltechnische Installaties. Het afronden van de werken staat nog steeds gepland voor 2025.

Opmerkelijk is dat de voorkeursvariant gebaseerd is op de veronderstelling dat op het einde van de realisatie daarvan ook het Haventracé met een versterkte R2 al voor de helft gerealiseerd zal zijn, met name in de vorm van een tweede Tijsmanstunnel. Ook de ambitie van een modal split (50 procent autoverkeer, 50 procent andere vervoersmiddelen) in de regio zou tegen dan al op de verhouding 60-40 moeten zitten. "Die ambities staan in het Toekomstverbond en nemen we dus ook al mee in de verkeerscijfers waarop we de voorkeursvariant baseren", zegt Peter Vermeulen van burgerbeweging Ringland. "Dat is nog niet het geval voor de A102, omdat we beseffen dat de realisatie daarvan mogelijk nog wat langer zal duren."

Ook alle volgende stappen zullen worden genomen door allerlei werkgroepen waarin alle betrokken partijen vertegenwoordigd zijn. "Dit is een erg complex project dat bovendien verschillende legislaturen overspant en mogelijk zelfs de burgerbewegingen zal overleven", zegt Manu Claeys van burgerbeweging stRaten-generaal. "Het is belangrijk dat we met deze samenwerkingsvormen voor continuïteit zorgen."

LEES OOK. Groen verheugd met vooruitgang, maar blijft pleiten voor compactere Hollandse Knoop

Dit zijn de vier voornaamste onderdelen van de voorkeursvariant:

1. In de Scheldetunnel, de derde snelwegtunnel onder de Schelde met drie rijstroken, wordt een bredere fietstunnel aangelegd: de 4 meter uit het oude ontwerp wordt opgetrokken naar 6 meter. In plaats van 2 vluchtkokers aan de buitenzijde van de tunnel komt er één centrale vluchtkoker voor het wegverkeer.

2. Het Oosterweelknooppunt, dat de Scheldetunnel met de kleinere tunnels verbindt, wordt compacter aangelegd, zodat er een landschappelijke verbinding kan ontstaan tussen de omgeving van de Noordkasteelvijver en het historische SAMGA-gebouw enerzijds en het Droogdokkenpark anderzijds.

3. In de Kanaaltunnels, de vier tunnelkokers die onder de haven en het Albertkanaal heen lopen en het Oosterweelknooppunt met de Ring verbinden, worden de noordelijke Kanaaltunnels ingericht met één rijstrook en een extra strook (calamiteitenstrook, eventueel inzetbaar als op- en afrit). De zuidelijke tunnelkokers krijgen elk twee rijstroken.

4. De capaciteit op de noordelijke Ring wordt afgestemd op de voorkeursvariant en er wordt geopteerd voor een systeem waarbij het verkeer gescheiden wordt om zo weefbewegingen te beperken en de verkeersveiligheid te verhogen.