“Jullie hebben de focus verlegd van migratie en identiteit naar CO2 en hernieuwbare energie”

‘Waar was jij op zondag 27 januari, papa?’

Pepijn Loobuyck (15) zit in het vierde jaar Latijn, in freinetatheneum De Wingerd te Gent.

Dag papa,

Toen er sprake was van de eerste klimaatmars voor ‘spijbelende’ jongeren, reageerde je niet echt enthousiast. Ik vroeg om deel te nemen, maar het antwoord was eerder negatief. Ik vond van mezelf wel dat ik erbij moest zijn. Ik doe al een tijdje mijn best om geen vlees te eten en heb mijn plannen opgeborgen om een brommer te kopen als ik straks 16 word. Ik probeer de klimaatdiscussie te volgen en vind dat we thuis nog meer moeten doen voor het klimaat. En nu zouden jongeren dus het signaal geven dat de opwarming van de aarde niet alleen in ons eigen leven, maar ook politiek hoger op de agenda moet. Daar moest ik bij zijn. Dat is mijn ding.

We zijn dan wat met elkaar gaan discussiëren. Ik mocht uiteindelijk toch gaan, maar eenmalig. Ik was blij dat ik je had kunnen overtuigen, want de mars was een succes. Een opkomst van 3.000 jongeren was meer dan verwacht. En wat een fijn gevoel was dat om met gelijkgezinden door de straten te trekken. Ik kwam thuis en had nauwelijks nog een stem, want ik had ze in Brussel laten horen tot ik helemaal hees was.

Ik wilde niet dat mijn eerste keer meteen ook mijn laatste keer zou zijn. Maar toen ik vroeg of ik nog eens zou mogen spijbelen – jij zegt liever ‘staken’ – mocht dat niet. En jullie zouden voet bij stuk houden, want ik had de afspraken inzake het schoolverzuim niet helemaal correct nageleefd.

Tot woensdagmiddag, de dag voor de betoging. Je liet me naar je bureau komen en zei dat je er nog eens over had nagedacht. Ik mocht gaan op voorwaarde dat ik een opstel schreef waarin ik de door jou opgegeven kernwoorden gebruikte en verklaarde. En we zouden er dan nadien nog over praten ook... Het leek wel een examen om te mogen brossen. Ik keek er eerst wat tegen op, maar eenmaal bezig was het al snel interessant. Ik wist nauwelijks nog van ophouden. Er is zo veel informatie te vinden op internet. Artikels, maar ook filmpjes. Boeiend, en we hebben uiteindelijk allebei bijgeleerd. Achteraf gezien ben ik je dankbaar dat je me dat hebt opgelegd.

Na de derde en vierde klimaatmars rijst nu de vraag hoe lang we het kunnen volhouden. Zelf ga ik deze week de klimaatmars moeten brossen, omdat ik een toets heb op school. Ook belangrijk. We zullen ons misschien wat moeten organiseren met een beurtrol. Nu ophouden zou zonde zijn. Politici lijken nog iets meer druk nodig te hebben om echt tot actie over te gaan.

Papa, ik merk dat jouw mening over de betogingen wat is veranderd, in positieve zin. Maar dat was niet het enige. Thuis verandert er ook heel wat. We eten samen minder vlees. We dachten na over ons gebruik van energie en plastic flessen en we hebben daar actie rond ondernomen. Allemaal positief, maar toch één vraagje: Waar was jij op zondag 27 januari?

Pepijn x

‘Sorry, je hebt nu eenmaal een enerzijds-anderzijdspapa’

Patrick Loobuyck (45) is moraalwetenschapper aan de UGent en de UAntwerpen

Dag Pepijn,

Bedankt voor je brief. Je geeft mijn aarzelingen goed weer. Sorry, je hebt nu eenmaal een ‘enerzijds-anderzijdspapa’. Ik had sympathie voor het engagement dat uit je vraag sprak om mee te stappen. Ik weet ook dat je er oprecht en terecht mee begaan bent. Maar ik ben ook papa en in die rol kan ik niet zomaar zonder opmerking meegaan in het jeugdig enthousiasme van een spijbelactie. Ook de scholen, leerkrachten en directies worden op dat punt uit hun comfortzone gehaald en zoeken naar een juiste manier van reageren.

Ik was er op zondag 27 januari inderdaad niet bij in Brussel. Ik steunde het initiatief en duimde voor veel volk en een krachtig signaal. Maar zelf loop ik niet gemakkelijk achter spandoeken met slogans. Deze zijn per definitie ongenuanceerd en kort door de bocht. Ik heb het ook niet zo begrepen op groepsdenken, al zeker niet in combinatie met een zweem van morele superioriteit. Dat bemoeilijkt immers weleens het kritisch nadenken en een gezonde uitwisseling van ideeën, terwijl we net nood hebben aan een open en genuanceerd debat.

Ik wil je daar ook wat voor behoeden op jouw prille leeftijd. Vandaar onze gesprekken aan tafel en mijn paternalistische vraag om een opstel te schrijven. Ik wil je verplichten om je te informeren zodat je een en ander in enig perspectief kan zien en je je bewust wordt van de schaal en de complexiteit van het probleem. Ga maar betogen, maar besef dat er op het eind van jullie tocht geen knop is die onze politici zomaar kunnen indrukken om het hele probleem op te lossen.

Maar eerlijk, ik had jullie actie ook onderschat. Jullie waren eerst met veel, dan met heel veel en de derde keer met 35.000. Aantallen die ieders verwachting overtroffen. Jullie impact is zichtbaar. Het is jullie verdienste dat klimaatopwarming nu al weken onderwerp nummer één is in het publiek en politiek debat. Op de universiteit, op de trein, op café, aan de ontbijttafel en zelfs na mijn lezingen die over iets helemaal anders gaan: nog nooit heb ik zoveel met anderen over het klimaat gesproken en van gedachten gewisseld. 

Jullie hebben de focus verlegd van Marrakesh naar Parijs en Katowice, van migratie en identiteit naar CO₂, hernieuwbare energie, gas- en kerncentrales. Er wordt weer over de bedrijfswagens gesproken, er wordt nagedacht over CO₂-taks en taxshift. Terzake en De afspraak hebben het over het klimaatprobleem, kranten brengen feiten en opinies over de brede thematiek. Jullie doen politici duizelen en dwingen partijen om kleur te bekennen en maatregelen voor te stellen.

Mensen kunnen voor of tegen jullie actievorm zijn, niemand kan ontkennen dat jullie actie een gamechanger is geweest. Ik deel je mening dat het nog wat volharding zal vragen, willen jullie ook echt iets in beweging zetten. Ook het publiek debat kent zijn hypes. Maar hoe dan ook is het indrukwekkend wat jullie allemaal al in beweging hebben gezet, zowel politiek als in het doen en laten van veel mensen. Chapeau.

Liefs,

Papatrick