Theresa May nog maar eens in Brussel: "Ik zie een wil om samen te werken aan een brexit met akkoord" 

Het was nog maar eens een moeilijke dag voor de Britse premier. Vorige week kreeg ze van haar parlement het mandaat om opnieuw met de EU te onderhandelen over de "backstop", het mechanisme dat moet vermijden dat er opnieuw een harde grens komt tussen Ierland en Noord-Ierland.

Maar de Europese leiders hebben al meermaals te kennen gegeven dat ze daar niet voor openstaan. Gisteravond was de Ierse premier Leo Varadkar nog in Brussel om zijn standpunt kracht bij te zetten: aan de "backstop" mag niet worden gemorreld. 

Varadkar zei dat op een persconferentie met de voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk. Die jaagde de brexiteers tegen zich in het harnas door zich luidop af te vragen "hoe de speciale plek in de hel er zou uitzien voor degenen die de brexit promootten zonder dat ze zelfs maar een vaag plan hadden hoe ze die zouden uitvoeren." 

Dat Tusk niet echt uitkeek naar zijn ontmoeting met de Britse premier, was daarmee duidelijk. Zijn scherpe uitspraak overschaduwde vandaag de gespreksronde.

Dat bleek kort voor de middag al uit de koele ontvangst die May kreeg van Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker, die ze als eerste te spreken kreeg. Heel hartelijk zag hun handdruk voor de camera's er bepaald niet uit.

Het gesprek verliep volgens een gemeenschappelijke verklaring "stevig maar constructief". Juncker liet de Britse premier opnieuw weten dat de EU niet bereid is om onderhandelingen open te breken, maar wel openstaat voor aanvullende afspraken bij het akkoord, opdat het wel een kans zou maken om het Britse parlement te overtuigen. Anders gezegd: aan het wettelijk bindende verdrag zelf wordt niet meer gemorreld, maar een politieke verklaring over de toekomstige relaties kan wel worden toegevoegd.

Beide partijen blijven streven naar een ordelijke Britse uitstap uit de EU, klinkt het nog in de mededeling. Juncker en May zullen voor het einde van de maand nogmaals samenzitten. 

De ontmoeting van May met Tusk werd gevolgd door een gesprek met voorzitter van het Europees Parlement Antonio Tajani en brexitonderhandelaar Guy Verhofstadt.

In een gezamenlijke persconferentie gaven beiden achteraf een toelichting bij hun gesprek met de Britse premier. Net als Juncker herhaalde Tajani dat het brexitakkoord niet heronderhandeld wordt. "Maar we staan open om ambiteuzer te zijn over onze toekomstige relaties. Dat houdt ook in dat we de Ierse situatie opnieuw zullen bekijken als de Britse rode lijnen veranderen." 

"May heeft ons verzekerd dat er een backstop komt", verwees ook  Verhofstadt naar de kwestie van de Ierse grens. "Dat heeft ze ook al gezegd in Belfast, er is geen sprake van dat de backstop uit het akkoord wordt gehaald". Verhofstadt zei ook dat een uitstap zonder akkoord een catastrofe zou zijn voor zowel het Verenigd Koninkrijk als de EU. Om dat gevaar te voorkomen is het volgens Verhofstadt van cruciaal belang dat May samenwerkt met oppositiepartij Labour.

Datzelfde Labour kwam intussen op de proppen met de meest opmerkelijke wending in maanden. In een brief die gisteravond werd vrijgegeven schreef voorzitter Jeremy Corbyn aan May dat hij haar brexitakkoord zal steunen als ze akkoord gaat met een blijvende douane-unie.

Op die manier zou het probleem van de backstop meteen worden verholpen, want controles aan de Ierse grens zouden dan niet nodig zijn. "Het is de enige haalbare mogelijkheid om te maken dat er geen harde grens komt met Ierland", zegt Corbyn. 

In Brussel sloot May haar gespreksronde deze namiddag af met een ontmoeting met voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk. Een openbaar fotomoment vóór het onderhoud was er ditmaal niet. Na de scherpe uithaal van Tusk gisteravond werd wijselijk beslist om het te schrappen. Er werd wel een foto verspreid van het onderhoud, achter gesloten deuren. 

Na het gesprek was May de eerste om te reageren en de balans op te maken van haar dag in Brussel. Ze had Tusk aangesproken op zijn uitlating over de "speciale plek in de hel", zei ze. Zijn opmerking "helpt het proces niet vooruit" en "veroorzaakte opschudding".  

Voorts concludeerde May dat ze bij de Europese leiders "een bereidheid heeft gezien en gehoord om samen te werken om te garanderen dat het Verenigd Koninkrijk de EU kan verlaten met een akkoord." 

De Britse premier herhaalde andermaal wat ze de laatste maanden is blijven volhouden: "Voor mij is het duidelijk dat ik brexit erdoor ga krijgen en dat ik dat op tijd zal doen. Dat is wat ik wil doen voor de Britse bevolking. Ik zal de komende dagen hard onderhandelen om dat te doen."

Even later kwam ook Tusk met een reactie naar buiten. Die was net iets laconieker. "Nog altijd geen doorbraak in zicht. De gesprekken zullen doorgaan", zei hij op Twitter.

Bekijk hieronder het verslag uit “Het Journaal”:

Bekijk hieronder een reportage van "Het Journaal" over de backstop: