Elke dag rijden ruim 75.000 mensen langs de E40 in het oosten of via de A12 in het noorden de hoofdstad binnen. Nu doen ze dat tegen een snelheid van maximaal 120 kilometer per uur. Maar daar komt verandering in.

Al vanaf volgende week zijn de E40 en de A12 op Brussels grondgebied officieel geen autosnelweg meer. Ze worden omgevormd tot ‘stadsboulevards’ en de snelheidslimiet zal er stelselmatig dalen tot 50 kilometer per uur.

Beide segmenten, telkens goed voor ongeveer anderhalve kilo­meter, zullen ook smaller worden. De E40 krimpt richting de hoofdstad van zes naar vier rijstroken. De capaciteit van de A12 neemt in beide richtingen af van drie tot twee rijstroken. Als compensatie komt er in het noorden een grote overstapparking, met aansluitingen op het Brusselse tramnet.

‘Het is een relikwie uit de ­jaren 50 dat je de auto via snel­wegen tot in de stad trekt’, zegt Brussels minister van Mobiliteit Pascal Smet (SP.A). ‘Door ­files voortaan buiten onze stadsgrenzen te houden, sluiten we aan bij tal van Euro­pese steden. Dit zal niet alleen de levenskwaliteit, maar ook de luchtkwaliteit ten goede komen. De snelwegen zijn littekens op Brussel.’

Geleidelijke versmallingIn het oosten van de hoofdstad past de herziening van de E40 in een breder project dat de hele wijk omvat. Het moet ‘een wijk met een zekere uitstraling’ worden, met in het hart de nieuwe gebouwen van de VRT en RTBF. Op de resterende ruimte komen een stadspark, woningen, buurtwinkels en een cinema. In de marge van de stads­boulevard E40 komen fietspaden tussen het groen.

‘We willen mensen meteen ­duidelijk maken dat ze een stad binnenrijden en niet meer op de snelweg zitten’, zegt Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS). ‘We willen de wijk opnieuw een stedelijk karakter geven. Dan zijn deze ingrepen logisch.’

De versmalling van de snel­wegen zal ‘geleidelijk’ gebeuren. Een precieze timing is er niet. De snelheidsverlaging komt er wellicht al op kortere termijn. Zodra de werken aan het tunnelcomplex in het oosten afgewerkt zijn – zeker voor de zomer – zal de snelheid daar alvast tot 50 kilometer per uur beperkt worden en verdwijnt één rijstrook.

‘Waanzin’De eerste plannen voor dit alles dateren al van 2010. Suggesties om de E40 te versmallen, leidden de voorbije jaren steevast tot erg veel consternatie. De automobilistenvereniging Touring vreesde voor een ‘catastrofe’ en noemde de plannen ‘waanzin’. De werk­geversorganisatie Voka vond het weinig realistisch. Ook de Vlaamse regering toonde zich bezorgd. Ze vroeg om een ‘proefopstelling’, die er nooit is gekomen.

De burgemeesters uit de regio rond Leuven uitten in een gezamenlijk standpunt hun vrees dat de file van wagens die via de E40 Brussel binnenrijden, vaker en langer samen zal komen met het verkeer dat langs de E40 naar de Ring rijdt. ‘En als je twee files bij elkaar brengt, krijg je er een kwadraat van.’

Volgens Smet is die vrees on­terecht. ‘Alleen al door de werken aan de tunnels is het aantal auto’s daar afgenomen van 60.000 naar 45.000 per dag’, zegt hij. ‘Als het minder vlot gaat, passen mensen hun gewoonten aan.’ De Brusselse regering gaat ervan uit dat ze dat ook in dit geval zullen doen. ‘Hoe meer plaats je auto’s geeft, met hoe meer ze komen.’