België moet zich volgens de experten verontschuldigen voor de misdaden die tijdens dat ‘donkere hoofdstuk’ uit de Belgische geschiedenis plaatsvonden. Die conclusies werden maandag voorgesteld bij de tussentijdse bevindingen van de expertengroep. De VN-werkgroep 'Experts on People of African Descent' werd uitgenodigd door onze regering en bezocht acht dagen ons land. Ze onderzochten de mensenrechten van burgers van Afrikaanse origine in België. Het volledige rapport zal pas in september 2019 klaar zijn. 'De regering zal eerst kennis nemen van het rapport, alvorens zich uit te spreken', zegt de woordvoerder van premier Michel.

Volgens de experten moet België verder gaan dan enkel excuses aanbieden, en moet het debat in de maatschappij gebracht worden. 'De discriminatie werkt tot vandaag door voor mensen van Afrikaanse origine', vindt de expertengroep.

Belgische excuses of zelfs maar een begin van erkenning van de massale uitbuiting in de ex-kolonie tussen 1885 en 1960 zijn er nooit geweest. Het koloniale bewind heel wat leed heeft aangericht in Congo. Eén op de twee Congolezen liet tussen 1885 en 1908 het leven. Dat is de periode dat Congo privédomein van Leopold II was, van 1908 tot 1960 was Congo een kolonie van de Belgische staat. Berucht is ook het ‘rubberbeleid’ van de kolonisator: wie niet aan de opgelegde productiequota voldeed, werd de handen afgehakt, of erger. De groep keurt daarom ook de standbeelden van Leopold II af. Die staan volgens hen symbool voor gruweldaden die in Congo gebeurd zijn.

Ook het vernieuwde Afrikamuseum in Tervuren kreeg kritiek. Het museum gaat volgens de experten niet ver genoeg in het dekolonisatieproces. 'Het vernieuwde museum is de eerste stap op een lange weg die nog afgelegd moet worden', aldus de experten.

Lumumba

In 2002 bood de regering-Verhofstadt wel excuses aan voor de dood van Patrice Lumumba op 17 januari 1961, omdat de Belgische overheid een 'morele verantwoordelijkheid' droeg bij de moord. Eerder bood de regering-Verhofstadt al haar verontschuldigingen aan aan de Rwandese regering en bevolking wegens de rol die België speelde tijdens de genocide in 1994.

Individuele Belgische politici hebben zich wel al uitgesproken over de misstanden in de voormalige kolonie. Dat deed onder meer toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel (MR) in 2005 in een toespraak in het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika. Er kwamen echter nooit officiële Belgische excuses.

Andere landen hebben wel al excuses aangeboden voor het historische lijden van de inheemse bevolking. Zo uitte de Canadese premier Justin Trudeau in 2015 zijn spijtbetuiging voor de wantoestanden in katholieke scholen ten aanzien van de inheemse bevolking. In 2008 bood Silvio Berlusconi namens Italië in Libië een pardon aan voor het kolonialisme.