© BELGA
Als je de naam van het Delwaidedok aanpast, welke namen moet je dan nog schrappen?
Moet het Antwerpse Delwaidedok, genoemd naar oorlogsburgemeester Leo Delwaide, een andere naam krijgen? De discussie is geopend nu uit nieuw historisch onderzoek van Herman Van Goethem blijkt hoe groot de rol van Delwaide is geweest bij de deportatie van Antwerpse Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat de burgemeester in die geschiedenis een zeer kwalijke rol heeft gespeeld, is al bijna twintig jaar bekend. In 2000 kwam historicus Lieven Saerens al met overtuigende bewijzen. Toen veroorzaakten zijn onthullingen grote commotie. Nu doet het boek van Van Goethem dat opnieuw. Dat is op zich positief, tenminste als de discussie niet beperkt blijft tot de zoektocht naar een zondebok, als ze niet verzandt in politieke polarisatie, maar bijdraagt tot een verwerking van ons verleden.
Ja, Leo Delwaide heeft actief meegewerkt aan de deportaties. Hij deed dat onder andere omdat hij niet over de inzichten beschikte die wij nu hebben en omdat de Belgische regering ver weg in Londen nauwelijks richtlijnen gaf over hoe met de bezetter moest worden omgegaan. Er was geen democratisch kader waarbinnen de gezagsdragers in België konden werken. En omdat zo veel politieke en gerechtelijke mandatarissen in die positie verkeerden, was het na de oorlog het gemakkelijkst om hun daden zonder gevolg te klasseren.
Het is allemaal absoluut niet goed te praten, maar het heeft ook geen zin om nu te focussen op de zondebokken. Nu we de hele geschiedenis kennen, is het veel belangrijker om ze te erkennen, ze een plaats te geven in de stad en de slachtoffers ervan te gedenken. Antwerpen maakt daar werk van met de hulp van een wetenschappelijk comité. Dat moet nu ook uitzoeken of het een goed idee is om de naam Delwaidedok te wijzigen.
Burgemeester Bart De Wever heeft begrip voor de vraag, zeker als die komt van zijn Joodse collega’s, maar hij heeft groot gelijk als hij geen overhaaste beslissingen neemt en de hulp van experts inroept. Als je deze naam aanpast, welke namen moet je dan nog schrappen? En draagt dat schrappen dan echt bij tot een betere verwerking van het verleden? Of is het juist de enige manier om respect te tonen voor de slachtoffers van de razzia’s? Antwerpen en Vlaanderen zijn nu volwassen genoeg om hierover een degelijk debat te voeren dat leidt tot een waardige herdenkingsstrategie en tot een beter inzicht in onze geschiedenis bij een zo groot mogelijke groep mensen.
