Francken: “Heb ik een fout gemaakt? Of ben ik goedgelovig geweest?”

“Ik ben nog steeds erg trots dat we zo veel christenen hebben gered uit Syrië.” Francken (N-VA) werd vandaag ondervraagd in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken over de humanitaire visa. Mechels gemeenteraadslid voor N-VA Melikan Kucam wordt ervan verdacht om grof geld te hebben verdiend bij die visa.

Francken bleef achter zijn werkwijze staan. “Heb ik een fout gemaakt? Of ben ik goedgelovig geweest? Ik worstel met die vragen”, vertelde hij. De ex-staatssecretaris schakelde tussenpersonen in uit de religieuze gemeenschap om lijsten te kunnen opstellen. Net daar zit de zwakke schakel in het systeem. Als ‘gate keepers’ hadden zij een grote macht.

“Met ngo’s konden we in 2015 niet samenwerken omdat ze daar niet actief waren”, verantwoordde hij zijn werkwijze. “We waren op tussenpersonen aangewezen. En ook met internationale ngo’s sluit je geen fraude uit, kijk naar de schandalen die onlangs naar boven zijn gekomen.”

De VN-vluchtelingenorganisatie hielp de voorbije jaren bij het afleveren van humanitaire visa voor Duitsland, Frankrijk en Oostenrijk, zo blijkt uit een nota UNHCR overmaakte aan het parlement. Francken stelde dat hij nooit het signaal had gekregen dat ze ook een rol kon spelen bij het overbrengen van christenen naar ons land.

Politiek ingedekt

Hij had wel een aantal aanbevelingen. Zo stelde hij dat de tussenpersonen beter gescreend worden door de politie. “Al had dat mogelijk weinig uitgehaald, ik was op zijn minst politiek ingedekt.” 

“UNHCR is de eerste, geprefereerde partner om samen te werken”, zei Francken ook. “Maar als het niet lukt om de vooropgestelde doelen te bereiken, moeten we ook kijken naar tussenpersonen.”

Tegelijk pleitte hij ervoor om de procedures beter te stroomlijnen. “Zeker de laatste maanden kregen we duizenden aanvragen binnen, via mail, post en sociale media. Het is moeilijk om dat allemaal te verwerken, we zijn er ook mee gestopt.” Ook moet er een beter opvolging zijn wanneer de vluchtelingen in ons land zijn aangekomen. Zijn ze bijvoorbeeld effectief asiel gaan aanvragen bij de bevoegde diensten?

Een uitleg die niet goed genoeg was voor oppositie noch vroegere coalitiepartners. “U geloofde Kucam blindelings,” zei CD&V-Kamerlid Nahima Lanjri, “er was geen check op de kwetsbaarheid van die personen. U kreeg de lijsten met namen en die gaf u door aan de Dienst Vreemdelingenzaken, zonder inhoudelijke controle zoals dat bij andere migranten wel gebeurde.” Lanjri rekende verder af met Francken door zijn werkwijze te benoemen als politiek cliëntelisme. “U heeft zich gedragen als een Romeinse keizer, met de ene keer de duim omhoog en de andere keer de duim omlaag, en ik vind het bijzonder jammer dat u geen enkel woord van spijt heeft uitgedrukt.”

‘Mistgordijn’

Francken gaf stap voor stap toelichting bij de werkwijze, maar het werd niet duidelijk op welke manier de tussenpersonen de lijsten voor humanitaire visa hadden samengesteld. “Sommigen volgden een aantal verplichtingen”, stelde Open Vld’er Patrick Dewael. “Bij de anderen een zeker blind vertrouwen. Bij hen leek het wel: altijd raak, altijd prijs. Hoe verklaart u dat u een verschillende invulling geeft van éénzelfde bevoegdheid? Creëer je zo geen parallel migratiekanaal?” 

Hij stuurde aan op een nieuwe hoorzitting met Francken, wanneer zijn opvolger Maggie De Block (Open Vld) klaar is met haar administratief onderzoek. Lanjri had het over een “mistgordijn” dat Francken had opgetrokken.

Francken kreeg tientallen soms ellenlange  vragen, waardoor op het einde de tijd ontbrak om uitvoerig te antwoorden. “Vaak had ik het antwoord al gegeven”, beet Francken de commissie toe. “Dat getuigt van weinig respect.”

Op het einde laaide de discussie helemaal op. Onder meer Lanjri vond dat de belangrijkste vraag niet was beantwoord. “De kern van de zaak kennen we nog altijd niet”, zei het CD&V-Kamerlid. “U haalt voorbeelden aan die goed hebben gewerkt. Daar staat iedereen achter, daar draait het niet om. Maar hoe zat het in die andere gevallen, zoals bij meneer Kucam? Hoe kwam iemand op die lijst?” 

“Uw partij zei ooit dat criminele infiltratie overal mogelijk is, behalve bij N-VA”, voegde Hendrik Vuye (Vuye & Wouters) er nog aan toe.