Vlaamse literatuur flirt met Wallonië op Foire du Livre

“Het is surrealistisch dat onze nabije Franstaligen hier de Vlaamse auteurs amper kennen. En dat is geen verwijt. Want het omgekeerde geldt evenzeer”, zo stelde Vlaams cultuurminister Sven Gatz (Open Vld) onlangs bij de presentatie van Flirt Flamand. Hoog tijd om literaire bruggen te bouwen tussen de beide gemeenschappen, vond Gatz.

Flirt Flamand – met een knipoog naar Valentijnsdag – moet de aanzet geven tot een kleine invasie van Vlaams schrijftalent. Om uit te monden in een prominente aanwezigheid van onze letteren in vooral de Waalse en Brusselse boekhandels. Er is een opvallend roze paviljoen met een doorzichtige boekenkast gebouwd op de vierdaagse Foire du Livre, zeg maar de Franstalige evenknie van de Antwerpse Boekenbeurs, die jaarlijks 70.000 bezoekers lokt. 

Gastlandschap

“Zestig Vlaamse auteurs, striptekenaars, illustratoren, slamdichters en vertalers treden er aan in 37 programma’s”, zegt Koen van Bockstal, directeur van het Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL), dat het gastlandschap op poten zette. “Het unieke is dat we hen vaak samen in een panel zetten met Franstalige tegenhangers. Vooral Tom Lanoye, Lize Spit, Jeroen Olyslaegers, Bart Moeyaert, David van Reybrouck en Stefan Brijs worden uitgespeeld. En zij hebben toch al enige naam in Wallonië. Maar ook grafisch talent als Brecht Evens en Steven Dupré/CONZ, dichters als Charlotte Van den Broeck en jeugd- en theaterman Michaël De Cock zullen er zijn. Met Jeroen Olyslaegers organiseerden we in de aanloop een persreis voor de Franstalige journalisten langs de Antwerpse plekken waar Trouble, zoals Wil in Franse vertaling heet, zich afspeelt. Dat sloeg aan.”

“Het kan vreemd klinken”, geeft Van Bockstal toe. “Vlaanderen eregast op een Brusselse boekenbeurs? Terwijl Brussel toch de hoofdstad van Vlaanderen is. Maar er valt niet naast te kijken dat we meer en meer met de rug naar elkaar staan. Dat uit elkaar groeien van Vlaanderen en Wallonië heeft veel te maken met maatschappelijk-politieke evoluties. En Vlaamse auteurs kijken trouwens meestal richting Nederland. Zeker de grote namen worden bij Nederlandse uitgevers gepubliceerd, terwijl Franstalige schrijvers op hun beurt naar Parijs lonken en niet naar Namen of Brussel. Maar zo missen we wel elkaars talent! Zeg nu zelf: wie kan er zomaar uit het vuistje vijf hedendaagse Waalse auteurs opnoemen?”

Het idee voor het Vlaamse gastlandschap ontstond vrij spontaan. “Nadat we met Nederland succesvol te gast waren op de Frankfurter Buchmesse 2016, klopte de Brusselse Foire du Livre bij ons aan om Vlaanderen uit te nodigen als eregast. Ook in het kader van het cultureel akkoord tussen Vlaanderen en Wallonië lagen er kansen en budgetten. Met het VFL investeren we al een hele poos fors in Franse vertalingen van onze auteurs. Die liggen paradoxaal genoeg wél vaak in de Parijse of Franse boekhandels, maar niet in Luik of Namen. Dat moet veranderen. Ook hopen we Vlaamse schrijvers vaker te programmeren op Franstalige lezingen en festivals.” 

Mondiale vitrine

Uiteindelijk werd een budget van 400.000 euro vrijgemaakt, stukken minder dan de 2,8 miljoen die de Vlaamse Gemeenschap uittrok voor het Nederlands-Vlaamse gastlandschap in Frankfurt, toen nog aangevuld door een gelijkaardig Nederlands bedrag. “Dit is een kleinere inspanning, ja, maar de Foire du Livre is natuurlijk niet zo’n mondiale vitrine als de Buchmesse.”

Van Bockstal geeft toe dat hij opkeek van de verschillen tussen de boekenwereld in Vlaanderen en Wallonië. “Opvallend is dat in Vlaanderen het boekenvak een economische sector van wat groter belang is, weliswaar sterk verweven met het Nederlandse uitgeeflandschap. Bij de Franstalige gemeenschap is de afzetmarkt stukken kleiner. Zelfs tegenover Frankrijk vormen ze een klein broertje. Ook hun boekhandelsaanbod is schraler. Ik merk ook een lichte afgunst over de professionele aanpak die wij in Vlaanderen rond werkbeurzen voor auteurs, leesbevordering of evenementen hebben opgezet.”

Flirt Flamand, www.flirtflamand.be, www.flb.be