Nationale Bank waarschuwt banken voor te soepel woonkrediet: "Te veel leningen aan mensen die misschien kwetsbaar zijn"

De Nationale Bank heeft haar bezorgdheid al meermaals geuit. De vastgoedmarkt is nog altijd gezond, maar bij een nieuwe crisis dreigt een beperkt aantal gezinnen hun woonkrediet niet meer te kunnen terugbetalen, wat risico’s inhoudt voor de banken.

Bij meer dan een derde van de nieuwe woonleningen bedraagt het geleende bedrag meer dan 90 procent van de aankoopprijs. Die zogeheten quotiteit, de waarde van de lening ten opzichte van die van het onderpand, is de voorbije jaren opnieuw gestegen. Bij een kwart van de nieuwe woonkredieten gaat meer dan de helft van het maandinkomen naar de afbetaling van de lening. En ruim een derde van de nieuwe kredieten heeft een looptijd van langer dan 20 jaar.

"Dat zijn mensen met een hoger risicoprofiel. De banken geven te veel leningen aan mensen die misschien kwetsbaar zijn", waarschuwt gouverneur Pierre Wunsch.  Als er een nieuwe economische crisis uitbreekt met groot banenverlies of mochten de huizenprijzen fors dalen, dan kunnen zij mogelijk hun lening niet meer terugbetalen en zijn de kredietverliezen voor de banken groter dan ze nu inschatten.

Nochtans heeft de Nationale Bank de afgelopen jaren al ingegrepen. Ze verplichtte de banken twee keer om een specifieke kapitaalbuffer voor hypotheekrisico's aan te leggen,  goed voor in totaal 1,7 miljard euro. Bovendien werd aan de banken met een risicovollere portefeuille een hogere kapitaalvereiste opgelegd.

Maar voorlopig hebben die maatregelen niet het gewenste effect, erkent Wunsch. "Onze boodschap aan de banken is duidelijk. Het gaat niet goed. Jullie blijven te veel leningen geven met een quotiteit van meer dan 90 procent. Als er niets gebeurt, zullen we andere maatregelen moeten nemen."

Volgens Karel Van Eetvelt van bankenkoepel Febelfin heeft Pierre Wunsch een punt. Ondanks het feit dat er al een aantal maatregelen zijn genomen, stelt Van Eetvelt vast dat het aantal risicovolle leningen blijft toenemen. “De risico’s voor de banken zijn dat de marges op die leningen bijna onbestaande zijn. Dat is gevaarlijk”, zegt Van Eetvelt in “De ochtend” op Radio 1.

Volgens Van Eetvelt zijn de banken zich bewust van de gevaren, maar worden de banken meegesleept door de concurrentie: “Ze laten zich door elkaar opjagen.” Hoe moet dit risico dan ingedijkt worden? Hiervoor legt Van Eetvelt de bal in het kamp van de Nationale Bank: “Naar mijn mening moet ze met forse en duidelijke maatregelen komen, want zelfregulering werkt op dit vlak niet.”

Volgens Van Eetvelt heeft de Nationale Bank nog geen strenge maatregelen genomen wegens politieke druk; omdat de politiek burgers geen woonleningen wil ontzeggen. “Daarom is strenge maatregelen nemen de rol van de toezichthouder”, zegt Van Eetvelt.

Minister van Financiën Alexander De Croo (Open VLD) vraagt dat de Nationale Bank als toezichthouder samen met de banken maatregelen neemt om te vermijden dat banken nog langer grote risico's lopen bij het toekennen van woonkredieten. "Banken moeten voorzichtig zijn als ze leningen geven en vooral opletten dat ze mensen niet opzadelen met een teveel aan leningen en afbetalingen die ze niet aankunnen."

Minister van Consumentenzaken Kris Peeters (CD&V) waarschuwt van zijn kant dat de maatregelen het niet onmogelijk mogen maken voor minder kapitaalkrachtige mensen om een huis te kopen. "Banken kunnen extra maatregelen nemen, maar dat kan niet tot gevolg hebben dat zeker jonge mensen die geen kapitaalkrachtige ouders hebben dat die in de kou blijven staan."

Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal":