De huidige parlementsleden vieren vandaag hun honderd dagen. Op zondag 26 mei leggen we in het stemhokje de politieke machtsverhoudingen voor de komende vijf jaar vast op Vlaams, federaal en Europees niveau. Met Christian Leysen, liberaal kopman op de Antwerpse Kamerlijst, is de laatste lijsttrekker – behalve bij de PVDA – nu bekend.

1. De battlegrounds: Antwerpen, Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen

In de provincie Antwerpen vallen de meeste zetels te rapen. Zowel op links als op rechts dient de strijd zich bloedstollend aan. De N-VA stuurt met Bart De Wever en Jan Jambon twee van hun absolute kopstukken het veld in. Ook Vlaams Belang staat met voorzitter Tom Van Grieken en Filip Dewinter sterk. Op Vlaams niveau kan Bart Somers (Open VLD) weerwerk bieden.

Op links moeten Kristof Calvo en Meyrem Almaci de groenen naar een nieuwe recordscore stuwen. De socialisten hebben met Caroline Gennez en Yasmine Kherbache ook twee bekende frontvrouwen. Daartussen komt PVDA’er Peter Mertens gefietst. Te midden van dat linkse en rechtse geweld moeten CD&V’ers Servais Verherstraeten en Koen Van den Heuvel hun plaats veroveren.

Een andere provincie die de aandacht zal wegkapen, is Vlaams-Brabant. Theo Francken (N-VA), Vlaanderens populairste politicus, neemt het daar op federaal niveau op tegen Maggie De Block (Open VLD), Koen Geens (CD&V) en Dries Van Langenhove (Vlaams Belang), leider van Schild & Vrienden. Vlaams werpen Gwendolyn Rutten (Open VLD), Ben Weyts (N-VA) en Bruno Tobback (SP.A) zich in de strijd.

Een derde opvallend strijdtoneel is West-Vlaanderen. De N-VA wil absoluut beter voet aan grond krijgen in de provincie waar CD&V nog sterk staat. De Vlaams-nationalisten moeten echter het vertrek van Vlaams minister-president Geert Bourgeois opvangen met de relatief onbekende Bert Maertens. Sander Loones trekt federaal, met Jean-Marie Dedecker als lijstduwer.

De concurrentie is groot. CD&V komt op met stemmenkanonnen Hilde Crevits en Hendrik Bogaert. De liberalen gooien Vincent Van Quickenborne en Bart Tommelein in de strijd. John Crombez moet voor de SP.A de meubelen redden.

2. De thema’s: klimaat, koopkracht, migratie (en het communautaire)?

Met de opeenvolgende klimaatmarsen staat het milieuthema momenteel hoog op de agenda. Maar de verkiezingen laten nog ruim drie maanden op zich wachten. Iedereen is ervan overtuigd, ook bij de N-VA, dat milieu en energie belangrijke verkiezingsthema’s worden. Maar zeker niet de enige.

De SP.A hamert komend weekend tijdens haar congres Go Left op de betaalbaarheid van groene en andere maatregelen. Zo wil de partij de discussie van klimaat naar koopkracht doen overhellen. De staking van afgelopen woensdag geeft die strategie wind in de zeilen.

Ook Vlaams Belang zet hard in op een sterk sociaal beleid – voor de ‘eigen mensen’. Ook zij congresseren dit weekend. En zeker in Franstalig België – waar de discussie rond de gele hesjes nog steeds hevig woedt – belooft koopkracht cruciaal te worden.

Eind vorig jaar, met de crisis rond het VN-Migratiepact, leek het of alleen migratie en identiteit de boventoon gingen voeren. Die thema’s komen ongetwijfeld terug, onder meer onder impuls van de N-VA en Vlaams Belang. Ook onderwijs, deels daaraan gelinkt, zal prominent aanwezig zijn.

De N-VA zet ook hoog in met haar communautaire programma. Voorlopig stappen, behalve Vlaams Belang, de andere Vlaamse en zeker de Franstalige partijen daar niet in mee, maar dat kan snel keren. Honderd dagen is lang in de politiek. Events – crisissen, schandalen – kunnen de actuele debatten razendsnel een andere wending geven.

3. De partijen: hoe hoog ligt de lat?

- N-VA: Als de partij geen dertig procent haalt, vreest ze op alle niveaus uitgesloten te worden.

- CD&V: Voorzitter Wouter Beke mikt op twintig procent en een comfortabele plek in het midden van het bed.

- Open VLD: De liberalen dromen ervan op het elan van de gemeenteraadsverkiezingen voort te borduren en mikken op vijftien procent of meer.

- Groen: De groenen zitten vol vertrouwen, ze mikken op (minstens) een verdubbeling naar ruim vijftien procent.

- Vlaams Belang: De uiterst rechtse partij hoopt op een evenaring van de score van omstreeks dertien procent in oktober. Dat zou een enorme stap vooruit zijn.

- SP.A: De peilingen voorspellen voor de socialisten minder dan tien procent. Elke significant hogere score zou alvast in de perceptie een meevaller zijn.

- PVDA: De marxisten willen vooral hun eerste Vlaamse volksvertegenwoordigers in de parlementen loodsen door in Antwerpen – en in mindere mate ook andere provincies – minstens de kiesdrempel te overschrijden.

4. De tijdlijn

- 28 februari: Uiterste inschrijvingsdatum voor niet-Belgen met een EU-nationaliteit om te kunnen stemmen voor de Europese verkiezingen. De partijen mogen aangeven welke letterwoorden of logo’s die ze bij vorige verkiezingen hanteerden, niet opnieuw gebruikt mogen worden.

- 22 maart: Lottrekking van de lijstnummers voor de drie verkiezingen.

- 29-30 maart: De partijen dienen hun kandidatenlijsten in.

- 5 april: Begin van de paasvakantie, het federale en Vlaamse parlement beëindigen hun werkzaamheden. Daarna is de Kamer ontbonden.

- 11 mei: Laatste dag voor de gemeenten om de oproepingsbrieven te verzenden.

- 26 mei: Verkiezingen