Trump roept noodtoestand uit om toch de muur aan de grens met Mexico te bouwen
De Amerikaanse president Trump heeft de noodtoestand uitgeroepen in de Verenigde Staten, zodat hij het Congres kan omzeilen en toch zijn muur langs de grens met Mexico kan bouwen.
Trump maakte dat bekend tijdens een persconferentie in het Witte Huis vandaag. “Ik ga een nationale noodtoestand tekenen. Dat is meermaals getekend in het verleden. Het is getekend door andere presidenten vanaf 1977", zei Trump in de Rose Garden. “Er is zelden een probleem geweest. Ze tekenen het en niemand geeft er om.”
Trump voegde eraan toe dat hij die maatregel neemt tegen de “invasie van het land met drugs, mensensmokkelaars en allerlei soorten criminelen en bendes”. “We controleren onze eigen grens niet”, zei hij. “We gaan de nationale veiligheidscrisis aan onze zuidelijke grens aanpakken.”
Verwacht wordt dat over het uitroepen van die noodtoestand een nieuwe botsing zal plaatsvinden met de Democraten in het Congres, die de beslissing in strijd vinden met de Grondwet. De noodtoestand kan worden tegengehouden door een rechter, of door het Congres zelf.
De president zet wel zijn handtekening onder een begrotingsdeal, waardoor een nieuwe shutdown van de overheid wordt voorkomen. Deze voorziet echter niet in genoeg geld voor de bouw van de muur. De president zou daarom ‘actie ondernemen’, en als de begroting is getekend de noodtoestand uitroepen. “Op deze manier maken we een einde aan de veiligheids- en humanitaire crisis”, aldus zijn woordvoerder, Sarah Huckabee Sanders.
De Democratische parlementsvoorzitter Nancy Pelosi heeft al laten weten “alle wettelijke opties” te zullen bekijken. Volgens Pelosi is er geen sprake van een nationale noodsituatie aan de zuidgrens.
Mick Mulvaney, stafchef van Trump, zei dat de president met het uitroepen van de noodtoestand ongeveer 8 miljard dollar (ruim 7 miljard euro) kan vrijmaken voor het financieren van de muur. Mulvaney bekritiseerde de Democratische Partij omdat die in een begrotingsvoorstel dat de Republikeinen en Democraten in het Congres hebben uitgewerkt, niet de door Trump geëiste 5,7 miljard voor de muur wil reserveren.
Het is een nieuw hoofdstuk in de strijd tussen de president en het Congres, waardoor de overheid 35 dagen lang op slot heeft gezeten, en vrijdag alweer een nieuwe shutdown dreigde.
Krachtmeting
Om het overheidsapparaat aan de praat te houden, moeten de president en de wetgevende macht (bestaande uit de Senaat en het Huis van Afgevaardigden) het eens zijn over de begroting. Trump stond erop dat die ook zou voorzien in genoeg geld om zijn muur te bouwen, maar de Democraten, die een meerderheid hebben in het Huis van Afgevaardigden, weigeren hem dat te geven. Als gevolg van deze krachtmeting ging de Amerikaanse overheid half december op slot. Op 25 januari ging de president door de knieën, en tekende hij een noodbegroting. Maar als er op 15 februari geen definitief akkoord was, volgde mogelijk een nieuwe shutdown.
Afgelopen dinsdag werd er een principeakkoord bereikt, dat donderdag door zowel de Senaat als het Huis van Afgevaardigden werd aangenomen. De deal bevat echter niet de 5,7 miljard dollar die Trump wil hebben voor de bouw van de muur. Wel wordt er bijna 1,4 miljard uitgetrokken voor de beveiliging van de grens met hekken. Eerder zinspeelde Trump er al op dat hij nog een andere mogelijkheid heeft om toch zijn zin te krijgen: als hij de noodtoestand uitroept, heeft hij geen toestemming meer nodig van het Congres om besluiten door te voeren. “Ik kan het doen”, zei Trump hier al eerder over.
Niet de eerste president die noodtoestand afkondigt
President Donald Trump is lang niet de eerste Amerikaanse president die de noodtoestand afkondigt, maar de omstandigheden waarin de uitzonderlijke maatregel in het verleden werd ingeroepen, waren wel zeer verschillend en minder controversieel dan de huidige.
Zo riep Jimmy Carter in 1979 de noodtoestand uit na de gijzeling in de Amerikaanse ambassade van Teheran. George W. Bush nam zijn toevlucht tot de uitzonderlijke maatregel na de aanslagen van 11 september 2001. En Barack Obama ging hen achterna toen de Mexicaansegriepepidemie op haar hoogtepunt was.
Peter Schuck, emeritus hoogleraar in de rechten aan Yale, bestempelt “het feit op zich dat de president over de macht beschikt om miljarden dollar te verspillen om een idiote kiesbelofte te vervullen, als schandalig”. In een bijdrage in de New York Times dringt hij er op aan dat het Congres striktere voorwaarden definieert voor het toepassen van de in 1976 gestemde “National Emergencies Act”.