Waarom banken zo makkelijk leningen toestaan
De Belgische banken geven nog steeds te makkelijk woonleningen aan mensen die kwetsbaar zijn, zegt de Nationale Bank, die waarschuwt voor een mogelijke nieuwe financiële crisis. “Dit is een selffulfilling prophecy.”
“Onze boodschap aan de banken is duidelijk: het gaat niet goed. Jullie blijven leningen aangaan met te kleine marges. Jullie moeten oppassen.” Dat zei Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank (NBB), bij de voorstelling van het jaarverslag.
Het is niet de eerste keer dat de NBB waarschuwt dat banken te soepel woonleningen toestaan, waarbij de kopers slechts een klein deeltje eigen middelen inbrengen. Vorige zomer klonk een gelijksoortige oproep. Toen voerde de NBB ook de regel in dat banken nog maximaal 80 procent van het aankoopbedrag mogen lenen.
“Maar ondanks die maatregel zien we dat veel banken nog steeds risicovolle leningen van meer dan 80 procent verlenen”, zegt Isabelle Marchand van Febelfin, de koepelorganisatie van de Belgische financiële sector. “Dat komt doordat wij ons in een vrij concurrentiële markt bevinden.”
‘Het risico voor mensen is enorm groot als je toestaat dat ze 40 à 50 procent van hun inkomen afbetalen. Dan zit je tegen de armoedegrens. Je zou dat moeten beperken tot 33 procent’
Daardoor zijn de marges die banken op hypothecaire kredieten nemen eigenlijk te klein, legt Ivan Van de Cloot, hoofdeconoom bij Itinera Institute, uit. “Banken probeerden in het verleden vaak om via de hypotheek de klant binnen te trekken, en dan winst te maken op andere producten die ze verkopen. Maar eigenlijk zou elk product op zichzelf rendabel moeten zijn.”
Gevarenzone
John Romain van het adviesbureau Immotheker-Finotheker begrijpt waarom de NBB aan de alarmbel trekt. Volgens Romain ontleent 52 procent van de mensen die een woning kopen op dit moment meer dan 90 procent. “Dat is de gevarenzone”, zegt hij. Niet enkel voor banken, die amper marge nemen, maar ook en in de eerste plaats voor de ontleners zelf. “Het risico voor mensen is enorm groot als je toestaat dat ze 40 à 50 procent van hun inkomen afbetalen. Dan zit je tegen de armoedegrens. Je zou dat moeten beperken tot 33 procent.”
Aangezien banken niet geneigd zijn uit zichzelf een grotere marge op te leggen, en dus van hun klanten een grotere eigen inbreng te vragen, is het volgens Febelfin aan de NBB om bijkomende maatregelen te nemen.
Het valt te verwachten dat de NBB de hogere kapitaalbuffer via andere wegen zal afdwingen. “Op die manier probeert ze te vermijden dat het tot een nieuwe financiële crisis komt. Maar het is niet zo dat het water aan onze lippen staat”, zegt Van de Cloot.
Ook Febelfin wijst erop dat het aantal wanbetalers in België die problemen hebben om hun lening af te betalen onder 1 procent ligt.
In theorie is de regel om mensen nog maximaal 80 procent te laten ontlenen een goede strategie om hen tegen zichzelf te beschermen. Maar er is ook de kwestie van het maandelijks af te betalen bedrag. In België lopen woningleningen standaard over twintig jaar, terwijl een langere looptijd interessanter kan zijn. “Maar bij bepaalde banken kun je, als je meer dan 90 procent ontleent, geen lening van 30 jaar afsluiten”, zegt Romain. “Terwijl net die mensen behoefte hebben aan een langere looptijd.”
‘We hebben een te lange periode gehad waarin de woningprijzen veel sneller stegen dan de lonen. Dat ligt al even achter ons, maar de gevolgen zijn nog altijd voelbaar’
“Dat wil zeggen dat als mensen met een te hoge lasten-inkomstenverhouding iets voorhebben, ze in de betalingsproblemen komen. Zo krijg je een selffulfilling prophecy. Dat is de grote blunder”, zegt Romain. “In Nederland is 30 jaar de norm. Dat zou hier ook moeten zijn. Laat mensen op een comfortabele manier afbetalen.”
Uitzweten
De woningprijzen zijn in ons land al 30 jaar niet gedaald. Gezond is dat niet, zegt Van de Cloot. Dat kan aanzetten tot te blind vertrouwen in de markt, en te veel krediet opnemen. In Nederland zijn de prijzen de afgelopen decennia wel al eens serieus gedaald. En in Duitsland zijn de woningprijzen, door een inflatieprobleem na de hereniging, 20 jaar lang bijna niet gestegen.
“Daar hebben ze een overdrijving moeten uitzweten, en dat is een beetje wat in ons land ook aan de gang is. We hebben een te lange periode gehad waarin de woningprijzen veel sneller stegen dan de lonen. Dat ligt al even achter ons, maar de gevolgen zijn nog altijd voelbaar. Maar uitzweten is beter dan een echte crash”, besluit Van de Cloot.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
