TikTok: en weer zien artiesten geen cent, ondanks miljoenen views
Miljoenen jongeren gebruiken maandelijks de app TikTok om massaal korte filmpjes met muziek met elkaar te delen. Dat succes maakt dat het Chinese moederbedrijf Bytedance intussen drie keer meer waard is dan Spotify, maar de artiesten mogen niet delen in de winst.
In oktober werd Bytedance uitgeroepen tot meest succesvolle start-up van de wereld. Het bedrijf achter TikTok slokte ook al Musical.ly op, een zeer succesvolle app waar gebruikers playbackfilmpjes mee kunnen maken en delen. De applicatie TikTok is een videoplatform gemaakt voor het delen van korte videoverhalen, niet langer dan een minuut. Het gros van de content op het platform bestaat uit tieners die zichzelf filmen terwijl ze een dansje doen, een muziekfragment meelippen of een of andere online ‘challenge’ aangaan. TikTok werd oorspronkelijk gemaakt als karaoke-applicatie; muziek maakt er een essentieel deel van uit. De gebruiker kan voor het filmpje een nummer naar keuze uploaden, en daarom vormt de applicatie ook een prima platform voor ontluikende carrières van bekende artiesten. Alleen hebben die daar vaak helemaal geen weet van.
Het muzikale duo Ilovefriday kreeg als eerste een exclusiviteitscontract met TikTok voorgeschoteld. Hun nummer ‘Mia Kalifa’ werd al meer dan vier miljoen keer gebruikt in een TikTok-post, maar bracht het de artiesten vooralsnog precies nul euro op
In de Verenigde Staten sloot TikTok onlangs voor het eerst een overeenkomst met een artiest die dankzij het platform als volslagen onbekende plots wereldberoemd werd. Dankzij het waanzinnige succes van een fragment uit hun nummer ‘Mia Kalifa’ kreeg het muzikale duo Ilovefriday als eerste een exclusiviteitscontract met TikTok voorgeschoteld. Het nummer werd al meer dan vier miljoen keer gebruikt in een TikTok-post, maar bracht de artiesten vooralsnog precies nul euro op.
“De communicatie met TikTok verloopt vreselijk moeilijk”, zegt Olivier Maeterlinck, woordvoerder van Sabam. Sinds enkele maanden heeft Sabam, net als andere Europese auteursrechtenverenigingen, contact met het bedrijf. Een van de grote problemen is dat TikTok niet wil duidelijk maken wat hun verdienmodel is – het bedrijf zou met zo’n 66 miljard euro drie keer meer waard zijn dan Spotify, maar voorlopig haalt het nog geen geld uit reclame- of abonnementsmodellen. De applicatie is gratis en vrij van advertenties. Maar uiteraard legt het bedrijf op die manier wel een gigantische database aan informatie aan van hun gebruikers, en dat zijn er meer dan 100 miljoen per maand. “Zij weigeren ons info te geven over de hoeveelheden likes, plays en gebruikers die op het platform circuleren”, zegt Maeterlinck. “Op die manier is het voor ons ongelooflijk moeilijk om in te schatten welke tarieven we zouden moeten toepassen, wat de muziekauteurs en componisten als vergoeding zouden moeten krijgen.”
Onbegonnen werk
Net als bij YouTube is het voornaamste probleem dat het platform, volgens een Europese richtlijn uit 2001, helemaal geen verantwoordelijkheid draagt voor het rechtmatig posten van een nummer door de gebruiker. Zolang TikTok de gebruiker waarschuwt dat het niet mag, schuiven zij alle verantwoordelijkheid voor mogelijke inbreuken van zich af. Bijgevolg moet een auteur of artiest die er achterkomt dat zijn muziekfragment 40.000 keer werd gedeeld, voor alle 40.000 posts een aanvraag indienen om het filmpje te laten verwijderen. De artiest of het label is dus zelf verantwoordelijk voor het monitoren, en dat is onbegonnen werk.
‘De platformen moeten een licentievergoeding betalen aan die artiesten, aangezien ze zonder die creatieve producten geen winst kunnen maken’
“Natuurlijk is het een geweldige opportuniteit om muziek aan de man te brengen”, zegt Maeterlinck. “Maar aangezien de muziekindustrie verschuift naar een digitale markt, moeten we er ook voor zorgen dat ook daar goede spelregels worden afgesproken zodat iedereen krijgt waar hij of zij recht op heeft. De platformen moeten een licentievergoeding betalen aan die artiesten, aangezien ze zonder die creatieve producten geen winst kunnen maken. Maar zolang wij geen inzage krijgen in het dataverbruik dat op platformen als TikTok speelt – daar wordt zelfs opzettelijk mist over gespuid – kunnen we er geen prijs op plakken.”
Hoe dan ook moet er dringend iets veranderen, als de artiesten nog iets willen verdienen. “Wat artiesten vandaag krijgen van Spotify of YouTube is niets in vergelijking met wat MTV of een radiozender vroeger betaalde", zegt Maeterlinck. “De wetgeving die ervoor zorgt dat die platformen geen verantwoordelijkheid dragen in verband met het auteursrecht op de content is nu compleet achterhaald, want ze is opgesteld nog voor YouTube en Facebook waren geboren. Wie weet heeft die wet de makers van die platformen zelfs op ideeën gebracht.” In principe wordt het auteursrecht twee keer geschonden wanneer een gebruiker op TikTok zonder de toestemming van het label of de artiest een nummer uploadt – het recht op uitvoering en van digitale reproductie.
Ontwerprichtlijn
Afgelopen week werd de tekst voor een ontwerprichtlijn over de auteursrechten op digitale platformen goedgekeurd. “Deze nieuwe tekst biedt auteurs, componisten en uitgevers eindelijk uitzicht op een eerlijke vergoeding voor het massale online gebruik van hun werk”, communiceert Carine Libert, CEO van Sabam. “Tegelijk biedt het platformen zoals YouTube een duidelijk wettelijk kader zodat hun gebruikers in alle rechtszekerheid content kunnen blijven maken en delen. In naam van haar auteurs, componisten en uitgevers roept Sabam het Europees Parlement op om deze tekst goed te keuren.”