Premier Michel en N-VA willen Syriëstrijders in de regio berechten, De Croo stelt internationaal tribunaal voor: "Enige realistische oplossing"

Premier Michel wil naast “een maximum aan gerechtelijke beslissingen in de regio” ook een internationale samenwerking op de been brengen om tot een gelijke aanpak te komen. Daarbij citeerde hij landen als het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Frankrijk. Later deze week staat een Veiligheidsraad daarover geprogrammeerd.

In het afnemen van de Belgische nationaliteit van Syriëstrijders, zoals N-VA wil, ziet Michel dan weer weinig heil. “Als men denkt dat deze piste een oplossing biedt voor meer veiligheid, vergist men zich. Iemand die naar België wil terugkeren met slechte bedoelingen, vormt een gevaar, met of zonder nationaliteit”, aldus de eerste minister.

Afgelopen weekend barstte de discussie rond de terugkeer van Europese IS-strijders in Syrië weer los, na een tweet van de Amerikaanse president Donald Trump. Daarin riep hij de West-Europese bondgenoten op hun Syriëstrijders te repatriëren, om ze in eigen land te berechten. De VS trekken eind volgend jaar hun troepen uit Syrië terug, en de vrees bestaat dat de Europese strijders die nu met behulp van de Amerikanen in Koerdische kampen worden vastgehouden, op vrije voeten komen en hier mogelijk aanslagen zullen plegen.

N-VA wil onderzoeken of berechting en detentie van Syriëstrijders in Irak, in samenwerking met andere Europese landen, mogelijk is, zei voorzitter Bart De Wever vanmiddag aan VTM NIEUWS. De voorzitter van N-VA had vrijdag in het ‘Groot Debat’ nochtans laten verstaan dat hij onder bepaalde omstandigheden een opening zag om de Belgische Syriëstrijders terug te laten komen naar ons land.

N-VA blijft er wel bij dat ze de dubbele nationaliteit van Syriëstrijders wil afnemen.

Zowel premier Michel als justitieminister Koen Geens (CD&V) denken niet dat dat een oplossing is. “Het is niet omdat die persoon zijn nationaliteit verliest, dat hij niet meer terugkomt en ons probleem niet meer is”, zei Geens afgelopen weekend na een aanval op zijn partij door ex-staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA).  

Ook voormalig binnenlandminister Jan Jambon (N-VA) moest vanochtend toegeven dat de intrekking van de Belgische nationaliteit “niet de oplossing is die alles oplost”. “Maar het is wel een element dat het hen moeilijker maakt.”

Vicepremier Alexander De Croo (Open Vld) ziet alvast geen heil in het plan om Syriëstrijders in Irak te laten berechten. Hij wijst er ook op dat niet alle Syriëstrijders in Irak zitten. Velen verblijven ook in Syrië. Bovendien is het niet aan ons land om te bepalen dat Irak het maar moet oplossen. 

“Een land dat bijna 40 jaar oorlog gehad heeft, dat nu eindelijk een nieuwe start maakt, moet je daar niet mee opzadelen”, vindt De Croo, die net vandaag in Bagdad een ontmoeting heeft gehad met onder anderen de Iraakse eerste minister Adil Abdel Mahdi en met president Barham Salih. 

De Croo pleit voor de oprichting van een internationaal tribunaal. “Het belangrijkste is dat de Syriëstrijders berecht worden. En als we dat op een goede manier willen doen, dan moet je kijken naar hoe we dat in het verleden gedaan hebben. Toen hebben verschillen landen samengewerkt om een internationaal tribunaal daarrond te hebben. Dat lijkt me eigenlijk de enige realistische oplossing.”

Jambon toonde zich vanochtend in ‘De Ochtend’ op Radio 1 voorstander van een soort transitcentrum in of rond het conflictgebied, van waaruit de betrokken Europese landen "geval per geval" IS-strijders kunnen screenen op identiteit en bepalen naar welk land ze teruggebracht moeten worden. Daar moeten ze dan voor de rechter komen. 

Ook CD&V-europarlementslid Ivo Belet is daarvoor gewonnen, zei hij eerder in ‘De Ochtend’. Het idee komt van professor internationaal recht Jan Wouters (KUL).

Volgens Jambon moeten de betrokken West-Europese landen het initiatief nemen, maar moet het wel ingebed worden in een "ruimer internationaal kader". Hijzelf denkt daarvoor aan de Verenigde Naties. "We hebben nu een positie in de VN-Veiligheidsraad, dus we zouden dat daar eventueel ter sprake kunnen brengen.”

Voor een Europese versie van het omstreden Amerikaanse detentiekamp Guantanamo Bay past Jambon liever. "Ik denk niet dat dat in onze cultuur past". “Maar we moeten er niet onnozel over doen: de meeste Syriëstrijders zullen hier ooit vrijkomen en dan is dat een gigantische uitdaging.”

Nederland is alvast niet van plan om IS-strijders op te nemen uit Syrië als reactie op de boodschap van Trump. Volgens de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok hoorde hij van zijn EU-collega’s in Brussel ook geen voornemens om “nu opeens hun strijders terug te gaan halen”. De lidstaten blijven nauw contact met elkaar houden over dit onderwerp, voegde Blok er na overleg nog aan toe.