“Vaticaan heeft richtlijnen rond priesters met kinderen”

Vincent Doyle heeft een priester als vader. Die ontdekking heeft hem ertoe aangezet om een organisatie op te richten voor lotgenoten, die Coping International heet. Als vertegenwoordiger van zijn organisatie zal hij deze week ook aanwezig zijn op het Vaticaan om in de marge van een bisschoppenconferentie over seksueel misbruik te praten met enkele hooggeplaatste geestelijken. 

De missie van Doyle is dan ook om erkenning voor kinderen van priesters te vinden binnen de kerk. Hij heeft zo al vaker contacten gehad met clerici, en een aartsbisschop zou hem zelfs een document hebben laten zien waarin het Vaticaan voorschrijft hoe de kerk moet omgaan met priesters als ze een kind hebben verwekt. Maar een kopie van het document kreeg Doyle niet. Het was namelijk geheim. 

Bescherming van het kind

Door een vraag van The New York Times heeft het Vaticaan nu toch het bestaan van zo’n document met richtlijnen bevestigd. “Maar het is een intern document”, zegt Alessandro Gisotti, de woordvoerder van het Vaticaan. Volgens hem heeft het document uit 2017 als fundamenteel principe dat “de bescherming van het kind” vooropstaat. Zo zou priesters worden gevraagd om hun priesterschap neer te leggen om zich volledig te wijden aan de verantwoordelijkheden van het ouderschap.

Dat het Vaticaan hiermee bezig was, is op zich niet nieuw. Al enkele jaren zou de Pauselijke Commissie voor de Bescherming van Minderjarigen erover nadenken. Die commissie is in het leven geroepen om zich onder meer te buigen over de gevallen van seksueel misbruik binnen de kerk. In 2017 heeft die commissie volgens de katholieke website Kerknet ook al een brief gestuurd naar Coping International om suggesties te doen voor richtlijnen in verband met kinderen van priesters.   

Hoeveel mensen nu een priester als ouder hebben is niet bekend. Maar volgens Doyle heeft zijn online gemeenschap 50.000 gebruikers in 175 landen. Ook in andere Europese landen zijn al soortgelijke verenigingen opgericht, zoals het Duitse ‘Priesterkinder’. Voor Vlaanderen is enkel een organisatie bekend voor vrouwen die een relatie hebben met een pastoor, al is het onduidelijk of die nog actief is. “Natuurlijk is dit ook bij ons een bekend fenomeen”, zegt kerkjurist Rik Torfs (KU Leuven). “Vroeger is er daarom ook al alimentatie betaald door bisdommen aan alleenstaande moeders. Dat is zeker in het verleden al gebeurd.” 

Het kerkelijk recht werkt volgens hem met verschillende trappen om inbreuken op het celibaat te bestraffen. Een priester die wordt betrapt op seksuele activiteiten wordt in eerste instantie geschorst. Maar voor wie berouw toont, kan de schorsing opgeheven worden. “De straffen vergroten eigenlijk pas als je blijft volharden”, zegt Torfs. “Als het gaat over een niet-blijvende relatie, dan kan de priester aanblijven, dat is niet uitgesloten. Als er dus uit een eenmalig seksueel contact een kind voortkomt, dan kan je voor dat kind niet worden gestraft.”

Verantwoordelijkheden

Wat de richtlijn van de commissie betreft: die heeft volgens Torfs geen wetgevende kracht, anders moest die wel gepubliceerd worden. De richtlijnen zijn met andere woorden eerder aanbevelingen dan harde regels. In Ierland zijn door de Ierse bisschoppen ook al richtlijnen opgesteld voor priesters die een kind hebben verwekt. Dat zij hun ambt verlaten wordt daarin niet expliciet gevraagd, wel dat ze “net als elke nieuwe vader hun persoonlijke, wettelijke, morele en financiële verantwoordelijkheden opnemen”.

Geert De Kerpel, woordvoerder van de Belgische Bisschoppenconferentie, zegt dat gevallen van kinderen die een geestelijke als ouder hebben hem niet bekend zijn. “Als hierover vanuit het Vaticaan richtlijnen komen, dan worden die normaal gezien gepubliceerd”, zegt hij. “Maar ik ben nog nooit met deze vraag geconfronteerd.”