Op zoek naar de motivatie van de dickpic: ‘Ik heb ooit eens een man gevraagd waarom’

Men zegt weleens dat je je eerste verliefdheid nooit vergeet, maar dat gaat ook op voor je eerste ongewenste dickpic. Mijn ‘ontmaagding’ vond plaats op Snapchat, en hoewel ik alleen nog weet dat de dader in kwestie een paarse boxershort droeg, herinner ik me levendig hoe het voelde om die eikel zijn eikel op mijn netvlies geforceerd te krijgen. Een slag in het gezicht, een digitale swaffel die je machteloos doet voelen.

Even ter verduidelijking. Een dickpic is een schattige afkorting voor het minder schattige fenomeen dick picture(s). Penis­foto’s dus. Het krijgen van een dickpic hoeft niet altijd naar te zijn. Een goed gekadreerde, gewenste, aangenaam belichte penisfoto kan een boost zijn voor je seksleven, de glimmende kers op de taart van je langeafstandsrelatie, de wichelroede die je uit de sleur trekt. In het beste geval doen ze dienst als modern relatiegeschenk, een onderdeel van sexting: het versturen van pikante berichten en foto’s of video’s naar mensen met wie je een romantische of seksuele relatie hebt of nastreeft. Dat is anno 2019 helemaal niet ongewoon. Joris Van Ouytsel, die aan de Universiteit Antwerpen onderzoek doet naar de invloed van digitale media op relatiebeleving en seksualiteit, vindt sexting het logische resultaat van de evolutie van de middelen die we tot onze beschikking hebben om ons seksleven uit te breiden en te ontdekken. Met andere woorden: als we massaal foto’s van onze diners nemen, waarom dan ook niet van wat voor lekker ding we zelf zijn?

Uit Apestaartjaren, een tweejaarlijks onderzoek dat het mediabezit- en gebruik van Belgische middelbare scholieren in kaart brengt, bleek dat 12 procent van de jongeren het afgelopen jaar een seksueel getinte foto van zichzelf maakte en verspreidde. De helft van hen stuurde foto’s van zichzelf in ondergoed/zwemkledij en bij 28 procent is alleen het bovenlichaam naakt. Bij 36 procent ging het om naaktfoto’s. Uit internationaal onderzoek blijkt dan weer dat 40 à 50 procent van de ondervraagde universiteitsstudenten naaktfoto’s stuurt en ontvangt. Wanneer sexting bestudeerd wordt, valt het op dat de studies voornamelijk op tieners en twintigers focussen. “Maar dat wil niet zeggen dat het fenomeen per se gebonden is aan jongeren”, zegt Van Ouytsel. “We mogen aannemen dat het in elke leeftijdscategorie voorkomt.”

Hij legt uit dat pikante beeltenissen van jezelf (laten) maken bovendien van alle tijden is. “In de jaren tachtig was Polaroid Porno bijvoorbeeld heel populair: koppels in een langeafstandsrelatie of geheime minnaars gebruikten de toestellen om elkaar pittige prentjes te versturen zonder eerst langs de fotozaak of supermarkt te moeten om die beelden te laten ontwikkelen.” Polaroid was zich hier trouwens wel degelijk van bewust: een van hun cameramodellen heette bijvoorbeeld de swinger, een subtiel staaltje marketing dat gebruikers op de vele toepassingen wees.

Aubergine-emoji

De smartphone heeft het uitwisselen van naaktfoto’s in een stroomversnelling gedreven, vandaar dat het fenomeen vooral aan de digital natives wordt toegeschreven.

Want waar een Polaroid-camera geen vaste waarde was in een eightieshuishouden, heeft vandaag zowat iedereen en je moeder een toestel op zak waarmee je goede foto’s kunt maken én meteen kunt doorsturen. De kans is reëel dat je moeder dat toestel nooit zal gebruiken om kinky kiekjes van zichzelf te verzenden, maar je moeder is dan ook nog steeds de persoon die met veel enthousiasme de aubergine-emoji in de Whatsapp-groep van de familie knalt om mee te delen dat ze een gerecht van Ottolenghi heeft klaargemaakt, en niet om aan te geven dat ze snakt naar een omvangrijke penis. Althans, dat hopen we toch.

“Ik begrijp dat sommige volwassenen moeite hebben om het concept te snappen”, zegt Sanne Hermans van het Vlaams kenniscentrum Mediawijs. “Je moet het er niet noodzakelijk mee eens zijn of je moet het ook niet zelf doen. Maar het is wel belangrijk te beseffen dat sexting nu deel uitmaakt van de huidige seksuele realiteit.” Hermans zegt dat sexting doorgaans in een negatief daglicht wordt geplaatst omdat er af en toe berichten in de krant staan van naaktfoto’s die gelekt worden, maar dat sexting in zijn puurste vorm een positieve, doodnormale ervaring zou moeten zijn. Principes als respect en vertrouwen die in offlinerelaties van tel zijn, gelden uiteraard ook online: je sext enkel met wederzijdse toestemming, je stuurt geen naaktfoto’s van elkaar door naar anderen, en wie tegenwoordig uit elkaar gaat geeft niet alleen rondslingerende onderbroeken en iPhone-kabels terug, maar deletet ook de nudes die tijdens de relatie verstuurd werden. Die regels lijken nieuw, maar ze zijn eigenlijk niets anders dan fatsoenlijk menselijk gedrag.

Strafbaar

“Het is daarom extra belangrijk dat je als ouder of als leerkracht het gesprek aangaat”, zegt Hermans. “Wijs hen gerust op mogelijke risico’s, zodat ze er bijvoorbeeld voor zorgen dat ze nooit herkenbaar op een naaktfoto staan of die foto’s niet doorsturen naar vreemden, maar breng hen ook zelf waarden en normen bij. Het feit dat je die foto’s in vertrouwen krijgt en dat je weet wanneer het oké is om een naaktfoto te sturen, zijn een essentieel onderdeel van seksuele opvoeding vandaag de dag.”

De Zweedse seksuoloog Inti Chavez Perez bevestigt dat. In zijn boek Respect: een gids in seks en liefde voor jongens van nu focust hij op seksueel gedrag bij tienerjongens. “Tienerjongens hebben vaak niet de communicatiemogelijkheden en de capaciteit om te begrijpen wanneer het sturen van een dickpic oké is, en wanneer het ongewenst is. Dat laatste is trouwens echt niet zo onschuldig: het sturen van een ongewenste dickpic is een vorm van seksueel overschrijdend gedrag dat niet door de beugel kan en in sommige landen zelfs strafbaar is.”

Het is een droeve realiteit. Mochten alle dickpics die momenteel door het 4G-netwerk suizen onderdeel uitmaken van een passionele relatie of een veelbelovende flirt, dan was de wereld een mooiere, zij het een behoorlijk vleeskleurige plek. Jammer genoeg kwamen al heel wat vrouwen oog in oog te staan met een eenoog die ze liever niet op hun scherm te zien hadden gekregen. Of eender waar. Belgische cijfers zijn er niet en het fenomeen ‘unsolicited dick pics’ wordt ook internationaal amper onderzocht, maar volgens een Britse YouGov-poll uit 2018 blijkt dat vier op de tien ondervraagde vrouwen tussen de 18 en de 36 jaar oud al eens een ongewenste penisfoto heeft ontvangen.

Handige checklist: wanneer de ontvanger in kwestie niet om je penisfoto heeft gevraagd, je penis nog nooit heeft gezien en nog nooit over je penis begonnen is, is hij hoogstwaarschijnlijk ongewenst.

Glockenspiel

“Toen ik nog op Snapchat zat, kreeg ik er wekelijks zeker eentje”, zegt Julie (25). “In het begin vond ik dat nog wel grappig, maar na een tijdje voel je je echt wel – sorry – kut.” Doorgaans worden de beeltenissen van erecties via social media als Snapchat en Instagram verzonden, waar je relatief anoniem foto’s kunt verzenden die daarna ook weer verdwijnen zodat er geen bewijs achterblijft. Toch zijn er ook mannen die hun glockenspiel AirDroppen, een systeem waarbij je bestanden kunt delen met Apple-gebruikers in de buurt, of zelfs sms’en of whatsappen. “Die foto’s vind ik het ergste”, zegt Julie. “Wanneer je een jongen genoeg vertrouwt om hem je nummer te geven, en hij dat dan gewoon gebruikt om een dickpic te sturen. Dat voelt veel vuiler dan wanneer een of andere rando het anoniem via Instagram doet.”

“Mijn meest memorabele was op een familiefeest”, weet Laura* (29) nog. “Niet omdat het ding zelf zo indrukwekkend was, maar wel om zijn onbetaalbare reactie nadat ik hem had laten weten dat al mijn neven zijn penis net live hadden zien binnenkomen.” De Brusselse vertelt dat ze toen ze single was best wel wat ongewenste penisprentjes heeft gekregen. “Veel vrouwen negeren zulke foto’s, maar ik ging er vaak op in, door te zeggen dat hun ding toch mijn ding niet was. ‘Teleurstellende penis’, zei ik dan. Dat was de beste tactiek. Mannen verwachten meestal geen antwoord, ze willen dat je gechoqueerd bent. Denk ik.”

Het is een vraag die me langs heel wat cafés, Tinder-matches, onlinefora en Twitter-inboxen heeft geloodst: waaróm? Wat verwachten mannen in godsnaam wanneer ze zonder aankondiging hun pakketje bij je droppen? De Amerikaans kunstenares Whitney Bell deed er in ieder geval het hare mee en bundelde 150 ongewenst ontvangen dickpics in de fototentoonstelling I Didn’t Ask For This, al is het niet waarschijnlijk dat iedereen die zijn penis doorstuurt hoopt te fungeren als muze. De wetenschap suggereert een veelvoud aan mechanismen. Zo beschrijft Amerikaans professor Justin Lehmiller, die zich al jaren toespitst op seksueel gedrag, op zijn populaire blog Sex and Psychology dat mannen die ‘cyberflashen’ vaak de interesse van vrouwen overschatten, zelf heel visueel ingesteld zijn en hopen een foto terug te krijgen. Het kan volgens Lehmiller ook te maken hebben met – verrassing - een exhibitionistisch trekje of met het idee ‘baat het niet, dan schaadt het niet.’ Charmant.

(Lees verder onder de illustratie)

“Ik heb ooit eens een man gevraagd waarom hij me dickpics stuurde”, vertelt Melissa (34), die onverwachte penisplaatjes niet per se ongewenst maar vooral fascinerend vindt. “Zijn antwoord was dat zijn lid zo groot was dat hij dacht dat ik wel seks met hem zou willen. Dat is volgens mij toch echt de voornaamste reden: ze willen uitpakken met de goods. Ik heb nog nooit een foto van een kleine piemel gekregen.” Op het onlineplatform Reddit bekent de anonieme ‘Jake’ dat het hem ook vooral om bevestiging te doen is. “Als ik zo’n foto stuur, wil ik gewoon een positieve reactie, iemand die zegt dat het er goed uitziet. Ik besef dat een ongewenste dickpic sturen niet de beste manier is om dat te bekomen, maar ik ben er zeker van dat dat voor veel mannen de drijfveer is.”

Digitale pietafdruk

“Ik denk dat half Vlaanderen me al naakt heeft gezien”, lacht Kenny (30). “Ik heb een exhibitionistisch kantje en ben nogal impulsief. Ik moet toegeven dat ik vroeger weleens penisfoto’s dropte. Ik dacht dat het zo hoorde. Mannen worden er ook te weinig op gewezen dat het niet oké is. Anderzijds heerst er ook een bepaalde nood aan bevestiging. Een soort oerinstinct: ‘Kijk naar mijn penis en keur mij goed als ‘veroveraar’ of zo.” Ondertussen zorgt hij ervoor dat hij eerst toestemming heeft van de ontvangers. “Het is ook een beetje aanvoelen: je bouwt op, en je berichten en foto’s worden steeds explicieter. Dan weet je dat het oké is. Ik schat dat er ondertussen enkele honderden penisfoto’s van mij op het web rondslingeren.”

Ook Simon* (29) heeft al een behoorlijke digitale pietafdruk nagelaten. “Ik ben single en stuur zo’n 2 à 3 naaktfoto’s per week. Ik merk dat ik in emotionele tijden sneller een naaktfoto verstuur; zowel wanneer ik uitgelaten ben, maar zeker wanneer ik me slecht of eenzaam voel. Het geeft een goed gevoel als je andere jongens kunt opwinden door een foto van jezelf te sturen. Ik denk zelfs dat dat de grootste drijfveer is voor me. Anders zou ik ook gewoon porno kunnen kijken. Het geeft een machtsgevoel. Het is leuk om een foto terug te krijgen, maar eigenlijk vind ik het versturen zelf het geilst, al klinkt dat misschien een beetje narcistisch.”

Hoewel onderzoek uitwijst dat er geen genderverschillen zijn in sextingfrequentie – jongens en meisjes sturen elkaar doorgaans even vaak naaktfoto’s met wederzijdse toestemming - valt het wel op dat mannen minder negatief reageren wanneer ze een onverwachte naaktfoto krijgen, bevestigt ook Kenny die zijn piemel.jpg op nietsvermoedende mannen én vrouwen losliet. Toen de Amerikaanse Kerry Quinn het beu was om constant ongewenste penisfoto’s te ontvangen, besloot ze om mannen een koekje van eigen deeg te geven en zond close-ups van haar vagina naar matches op de datingapp Bumble. Van de veertig mannen die er een ontvingen, reageerden 37 van hen razend enthousiast. De stunt van de 27-jarige Quinn haalde het internationale nieuws, veelal omdat het ongehoord was dat een vrouw mannen bombardeerde met onverwachte naaktfoto’s.

Is het dan toch zo dat mannen ‘biologisch voorbestemd’ zijn om willens nillens met hun zaakje te zwaaien? Volgens Chavez Perez is de drang om dickpics te versturen geen natuurlijk, maar een cultureel gegeven. Dankzij de pornocultuur staat de erecte penis in onze maatschappij symbool voor seksuele potentie en kracht, ook al wil de aanwezigheid van een erectie niet altijd zeggen dat een man seksueel opgewonden is - of omgekeerd, voegt Chavez Perez eraan toe. De seksuoloog zegt dat het even goed kan dat een man gewoon ‘Hey, ik vind je leuk’ wil zeggen wanneer hij een foto van zijn erectie doorstuurt, omdat hij soms geen andere manier van communiceren heeft aangeleerd.

“We leven bovendien in een maatschappij die seksuele assertiviteit bij vrouwen niet aanmoedigt”, zegt Annebeth Bels die aan Universiteit Antwerpen een doctoraat behaalde over de seksualisering en het mediagebruik van jonge tieners. “Seksueel initiatief nemen en het aftasten van grenzen wordt nog te vaak aan de man overgelaten omdat vrouwen wel eens verweten kan worden een slet te zijn.”

Of hoe ‘dickpic’ je 18 punten oplevert met Scrabble, en ‘clitpic’ niet geldig is. Voorlopig.

* Omdat sommige interviewees anoniem wilden blijven, gebruikten we schuilnamen.