De vijf boeken die het leven van Bo Van Spilbeeck hebben veranderd

Op 29 januari 2018 pushen verschillende mediasites dat VTM-journalist Boudewijn Van Spilbeeck "als vrouw door het leven wil gaan". Boudewijn wordt Bo. Een dik jaar en een ware transformatie later ligt haar verhaal in de boekwinkel: "Eindelijk vrouw". 

"Hier ligt alvast één van de boeken waarvan het verhaal mij mee heeft doen kiezen voor mijn transitie," vertelt Bo enthousiast, wanneer we haar ontmoeten in het prachtige pand van haar uitgeverij in Antwerpen. Voor ons liggen vijf boeken van Franse en Amerikaanse auteurs, samen goed voor meer dan 180 jaar literaire geschiedenis. 

"Maar ik had daar net zo goed "De vijf", de kinderboekenreeks van Enid Blyton, aan kunnen toevoegen. Dat is mijn belangrijkste jeugdlectuur geweest", lacht Bo Van Spilbeeck. "Georgina, één van de vijf jonge avonturiers, laat zich George noemen. En dat sprak mij als kind heel erg aan. Een tomboy, of garçon manqué in het Frans. Nu noemen ze dat genderfluïde, en die fluïditeit was er bij mij zeker ook. Ik vond het fijn mij te kunnen identificeren met een meisje dat toch ook een beetje een jongen was."

Bekijk hieronder het gesprek met Bo Van Spilbeeck over "De vijf" van Enid Blyton:

"Dit is een ontdekking uit mijn studententijd", steekt Bo Van Spilbeeck van wal, terwijl ze haar persoonlijk exemplaar van "La chartreuse de Parme" van de stapel voor ons neemt. Stendhal was verplichte lectuur tijdens haar opleiding filologie. "Dit boek is mij van al die 19e-eeuwse romans het meeste bijgebleven. Niet zozeer het verhaal, maar wel de sfeer van het boek." 

"Zelfs Honoré de Balzac, misschien wel de grootste Franse schrijver uit de 19e eeuw, noemde het de beste roman van zijn tijd. Het is 30 jaar geleden dat ik het las, maar ik weet nog dat Stendhal mij helemaal heeft meegesleept, met die prachtige, lange volzinnen. Het is vandaag nog altijd heel leesbaar, al zit het verhaal complex in elkaar, met veel lagen."

"Het boek eindigt ook met de woorden "To the happy few", herleest Van Spilbeeck de laatste bladzijde. "En zo voel ik me ook een beetje: ik heb het uitgelezen en ik heb er van genoten. Het is een voorrecht, om mee te zijn met wat een auteur heeft bedoeld."

Bekijk hieronder het gesprek met Bo Van Spilbeeck, over haar voorliefde voor Stendhal:

André Malraux was niet alleen Frans minister van cultuur onder De Gaulle, hij vocht ook mee tegen Franco, tijdens de Spaanse burgeroorlog in de jaren 30. Die ervaring schreef hij nog voor het begin van WOII neer in het boek "L'espoir", vertaald als "De hoop". 

"Die idealen van die strijders - het idealisme van jongeren - trokken mij toen aan," verduidelijkt Bo Van Spilbeeck haar keuze. "Ik ben geen communiste, nooit geweest, maar ik had de indruk dat zij op dat moment een "just cause" hadden."

"Ook hier is vooral de sfeer van het boek bijgebleven, en voor een deel heeft dat ook mijn liefde voor Spanje aangewakkerd. Er zijn twee landen waar ik echt een band mee heb: Frankrijk en Spanje." 

Het boek ziet er na al die jaren nog goed uit, en dat is geen toeval. "Ik ben een boekenfetisjist", bekent Van Spilbeeck. "ik kan zelfs niet tegen gekraakte ruggen. Ik probeer elk boek eerst voorzichtig op verschillende bladzijden open te maken, zodat die boekenrug toch goed blijft. Maar in dit exemplaar heb ik zelfs notities gemaakt, als student."

Bekijk hieronder het gesprek met Bo Van Spilbeeck, over de Spaanse burgeroorlog:

"Ja, nog een Frans auteur, " gaat Van Spilbeeck verder. "Dat heeft te maken met mijn afkomst, en zeker met mijn opleiding. Maar dit boek van Boris Vian is iets helemaal anders, bijna een sprookje. "L'écume des jours" (vertaald als "Schuim der dagen", red.) schetst zo'n positieve wereld vol met woordspelingen. Een wereld vol jazz ook. Niet verwonderlijk, want Boris Vian was zelf jazztrompettist. Schrijven was bijna een liefhebberij voor hem." 

"De personages zijn ook zo sympathiek. In die mate dat we onze zoon Nicolas hebben vernoemd naar een van de personages. Chloé, een ander personage, is nog lang in de running geweest als naam voor mijn dochter."

In de verfilming van Michel Gondry uit 2013 neemt Omar Sy trouwens de rol van Nicolas voor z'n rekening, en Audrey Tautou speelt Chloé:

"Vergeet ook niet dat dit boek is geschreven in 1947, amper twee jaar na WO II. Je voelt het begin van de moderniteit, van de moderne tijd. Maar er zijn nog zoveel andere boeken. Ze betekenen allemaal wel iets. Ik kan heel moeilijk kiezen. Mijn hele leven is dat al moeilijk geweest, daarom heeft het ook zo lang geduurd voor ik zelf een keuze heb gemaakt", lacht Bo Van Spilbeeck.

Bekijk hieronder het gesprek met Bo Van Spilbeeck, over Boris Vian:

"Het debuut van Donna Tartt heb ik gelezen met een Engels woordenboek erbij, om niets te missen. Dat is nog een erfenis uit mijn opleiding, ik sliep bij wijze van spreken op mijn "Petit Robert" (Frans woordenboek, red.). Wanneer het kan, lees ik boeken graag in de oorspronkelijke taal." 

"De verborgen geschiedenis" is een fascinerende thriller, waar je vanaf de eerste bladzijde al weet dat er een moord is gebeurd. Ik had het boek begin jaren 90 meegenomen op vakantie. Op ons terras in Spanje heb ik het op een paar dagen uitgelezen, bij kaarslicht. Lezen tot vier uur 's nachts, tot ik letterlijk in slaap viel."

Bekijk hieronder het gesprek met Bo Van Spilbeeck, over Donna Tartt:

""Bo, dit is een boek voor jou", zo raadde een collega me jaren geleden deze roman van John Irving al aan", vertelt Bo Van Spilbeeck. "Dit is heel specifiek gerelateerd aan mijn eigen levenskeuze."

"In een mens" gaat over de wat oudere Bill, en zijn worsteling met zichzelf en zijn biseksualiteit. "Hier las ik een beetje mijn eigen verhaal in", gaat Van Spilbeeck verder. "Ik ben zelf ook 60. Dat aantrekken en afstoten tussen het mannelijke en het vrouwelijke vond ik heel herkenbaar. Maar bij mij speelt het - anders dan in het boek - niet op het seksuele vlak, wel op het intellectuele en emotionele niveau."

"Dat is natuurlijk het geheim van de goede schrijver, maar op een zeker moment vraag je je af: "Is die zelf ook zo?" Ik vermoed van niet, maar Irving kan zich perfect inleven en het juiste gevoel weergeven. Bill is een personage dat vecht, tegen zichzelf en tegen de omgeving. Dat vechten is heel herkenbaar. Ik heb ook heel mijn leven tegen mezelf gevochten: ik mag zo niet zijn, maar ik ben wél zo. Ik ben nu heel blij met mijn keuze, daar heb ik nooit een milliseconde over getwijfeld."

"Dit boek is een van de impulsen geweest die mij hebben doen kiezen voor mijn transitie. Net zoals de films "The Danish girl" en "Une nouvelle amie" ook een rol hebben gespeeld. Allemaal elementen die zich opstapelden en die mij hebben doen beseffen: ik kan gewoon niet anders."

Bekijk hieronder het gesprek met Bo Van Spilbeeck, over haar levenskeuze: