Jan Jambon (N-VA) over berechten Belgische IS'ers: "Ik wil niet dat die vogels na drie jaar hier vrijkomen"

Belgische IS'ers naar ons land terugbrengen om hier voor de rechter te brengen, is volgens Open VLD en N-VA geen oplossing. Het zal moeilijk zijn om van hieruit bewijzen te verzamelen tegen de verdachte IS-strijders, klinkt het. "Voor mij komt het erop aan dat we die kerels niet gaan veroordelen voor het zuivere lidmaatschap van een terreurorganisatie, maar dat je ze werkelijk kan veroordelen voor alle wandaden. En dat zal hier moeilijk zijn", zegt Open VLD-fractieleider Patrick Dewael.  

Ook voormalig minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) ziet het niet zitten om IS-strijders naar ons land te halen. "Het enige wat je dan waarschijnlijk kan aantonen, is dat ze lid zijn geworden van een terroristische organisatie. Daar staat bij ons 10 jaar straf op, als het gecorrectionaliseerd (wanneer een misdaad niet voor het hof van assisen wordt gebracht, maar via verzachtende omstandigheden voor de lagere correctionele rechtbank komt, nvdr.) wordt 5 jaar. Met de wet-Lejeune zouden die vogels na 3 jaar vrijkomen. Daar wil ik niet verantwoordelijk voor zijn."

Advocaat Abderrahim Lahlali is niet overtuigd van die uitleg. "Niemand wil die mensen vrij op straat. Maar het is frappant dat men doet alsof onze rechtsmacht niet bevoegd is om die Syriëstrijders hier te berechten. Er zijn 130 Syriëstrijders teruggekeerd sinds 2013. Van die 130 personen is er niemand vrijgesproken, ze zijn allemaal veroordeeld geweest." Maar het gaat over de zwaarte van de straf en de bewijslast, reageert Jambon. Wat dat betreft zit hij op dezelfde lijn als Open VLD. Over de uiteindelijke aanpak zien de voormalige coalitiepartners het dan weer helemaal anders. 

Patrick Dewael pleit voor een speciaal tribunaal in Irak onder de vlag van de Verenigde Naties. "Ons land heeft als lid van de VN-Veiligheidsraad nu een unieke positie. Ik zou die positie gebruiken om te komen tot internationale samenwerking."

"Dat zal natuurlijk enige tijd vragen. Je moet ervoor zorgen dat de IS'ers in afwachting effectief in de detentiekampen worden vastgehouden, al druk ik erop dat je dat niet moet doen in samenwerking met het Syrische regime van Assad. Je moet dat doen met Irak. Zo'n hybride jurisdictie met internationale elementen en elementen van ter plaatse geeft de waarborgen dat de rechtsstaat maximaal wordt gerespecteerd."

N-VA'er Jan Jambon kijkt eerder naar berechtiging door Iraakse rechtbanken zelf. "Een internationale jurisdictie gaat veel te veel tijd kosten. De sense of urgency is groot. Wij zijn er voorstander van dat mensen die in Irak misdaden hebben gepleegd, dat die volgens het Iraakse rechtssysteem worden berecht. Met Irak kan je dan wel onderhandelen dat er geen doodstraf wordt uitgevoerd voor Belgische staatsburgers." 

Volgens oppositiepartij SP.A hebben we niet de tijd voor een internationaal tribunaal.  "Het is dringend, we hebben geen jaren de tijd. Alle voorgaande voorbeelden hebben jaren geduurd. Intussen is er de chaos. We moeten opletten dat de terroristen daarvan gebruik gaan maken om te verdwijnen in de natuur", zegt Vlaams Parlementslid Yasmine Kherbache.

Voor de socialiste is het wel "duidelijk dat gevangenen in Irak berecht en opgesloten kunnen worden. Er is een Iraakse rechtsmacht die we erkennen. En als de doodstraf wordt uitgesproken, dan vragen alle Europese landen de omzetting naar levenslang. Maar vandaag is er vanuit de regering geen enkele oplossing voor diegenen die gevangen zitten in het noordoosten van Syrië."

Advocaat Lahlali ziet in berechting door Iraakse rechtbanken dan weer een risico op schending van de mensenrechten. "We weten allemaal dat de doodstraf in Irak gemeenrecht is.  In Irak heeft men de doodstraf uitgesproken na processen van 4 minuten. Ofwel zijn onze mensenrechten universeel ofwel zijn ze dat niet."

Bekijk hier het debat in "De zevende dag":