Container met wodkaflessen voor Noord-Korea in Rotterdamse haven is topje van de ijsberg
De douane in Rotterdam confisqueerde afgelopen weekend een container 90 duizend flessen wodka, waarschijnlijk bestemd voor Pyongyang. Het topje van een behoorlijke ijsberg: het Noord-Koreaanse Bureau 39 onderhoudt een fijnmazig smokkelnetwerk zodat Kim Jong-un en zijn intimi niet gehinderd door sancties van het leven kunnen genieten.
Gouden tip voor wie van plan is binnenkort een container vol illegale handel naar Noord-Korea te smokkelen: leg er even een vliegtuig op. Knappe douanier die op eigen houtje besluit vliegtuigonderdelen heen en weer te slepen omdat hij zo graag wil weten wat de containers eronder bevatten; voor je het weet ontstaat er een scheurtje of een deukje in de romp. Als zo’n vliegtuig in de toekomst ooit neerstort, dan zou de douane wel eens aansprakelijk gesteld kunnen worden.
Dus dat komt wel goed met die wodka, dacht de vermoedelijk Noord-Koreaanse inkoper van 90 duizend flessen die de Rotterdamse douane afgelopen vrijdag aantrof in een container, met daarop de romp van een Airbus. Het liep anders, vliegtuigromp of geen vliegtuigromp. De douaniers overlegden met de reder, presenteerden opties aan Buitenlandse Zaken – verantwoordelijk voor sanctiehandhaving – en daar zei men: open met dat ding. Door de omringende containers wat te verplaatsen kon de romp verschoven worden, en de verdachte container eruit geplukt.
Noord-Korea beschikt over een geheimzinnig overheidsorgaan belast met het onderhouden van een fijnmazig smokkelnetwerk om nucleair wapentuig én dure cognac voor het Noord-Koreaanse regime aan te voeren
Tevoorschijn kwam een stapel dozen met daarin kleine flesjes wodka voorzien van een blauw etiket. Volgens Buitenlandse Zaken is de drank bestemd voor Noord-Korea, dat wegens haar nucleaire aspiraties geen luxegoederen mag importeren. Het ingrijpen van de douane betekent dat Kim Jong-un en de zijnen voorlopig verstoken blijven van dit specifieke opkikkertje, maar geen nood: Noord-Korea beschikt over een geheimzinnig overheidsorgaan belast met het onderhouden van een fijnmazig smokkelnetwerk om nucleair wapentuig én dure cognac voor het Noord-Koreaanse regime aan te voeren.
Mislukte oogsten
De Verenigde Naties hebben een lange lijst aan sancties ingesteld tegen Pyongyang. De sancties op luxegoederen stammen uit 2006, en zijn bedoeld om het regime van Kim Jong-un te treffen. De bevolking, waarvan een groot deel weinig te eten heeft en een ander deel slavenarbeid in werkkampen verricht, maakt zich vermoedelijk niet zo druk over het gebrek aan Marlboro-sigaretten en Ferrari’s. De dag nadat de Nederlandse douane werd getipt over de lading wodka (vermoedelijk) bestemd voor het Noord-Koreaanse regime, vroeg datzelfde regime de Verenigde Naties om voedselhulp wegens mislukte oogsten. Het rantsoen voor de gewone burger is daardoor vorige maand gereduceerd van 550 gram per dag naar 300 gram per dag.
‘De Noord-Koreaanse regering investeert niet in betere landbouw, maar in wapens en luxe goederen’, zegt Sico van der Meer, Noord-Koreadeskundige van Instituut Clingendael. De wapens ziet het regime als bescherming tegen de buitenwereld, de luxegoederen zijn er om de interne elite tevreden te houden. De legerleiders, partijbonzen en andere mensen die een bedreiging zouden kunnen vormen voor de macht van Kim Jong-Un.
Van der Meer: ‘Zolang zij Rolexen hebben en rondrijden in Mercedessen hebben ze geen reden om in opstand te komen, is de gedachte. Een paar duizend mensen in Noord-Korea leven echt in weelde.’
Illegale smokkel
Een flink deel van de Noord-Koreaanse economie draait om deze illegale smokkel. Naar buiten, en terug naar binnen. Daarbij zijn allerlei legeronderdelen, veiligheidsorganen en slimme ondernemers betrokken, maar de spin in het web is het geheimzinnige ‘Bureau 39’. Dat overheidsorgaan heeft tot taak om op illegale buitenlandse valuta binnen te harken waarmee spullen worden aangeschaft die het Noord-Koreaanse regime niet op legale wijze kan kopen.
Bureau 39 doet dat met de verkoop van eenvoudige Noord-Koreaanse wapens, synthetische drugs, nagemaakte sigaretten, vervalste dollarbiljetten - noem maar op. Van der Meer: ‘die worden via criminele netwerken in het buitenland verkocht, en via diezelfde netwerken koopt Bureau 39 vervolgens luxegoederen en wapensystemen in voor het regime.’
Dat Bureau 39 beet haar tanden afgelopen weekend stuk op de douane in de Rotterdamse Haven, die na een ‘risicoanalyse’ tot de conclusie kwam dat deze container smokkelwaar bevatte. Arno Kooij, verantwoordelijk voor risicomanagement bij de landelijke douane, wil niets kwijt over de aard van de informatie of hoe die de douane bereikte.
Overigens, zegt Kooij: ‘Ik geloof niet dat die Airbus daar bewust is opgelegd, daarvoor is het scheepsvervoer veel te complex.’ Het idee is leuk, de uitvoering kennelijk niet zo praktisch.
De douane onderschept ‘een paar keer per’ jaar gesanctioneerde goederen die vermoedelijk bestemd zijn voor Noord-Korea. Kooij zegt zo snel niet te weten om welke andere spullen het gaat. ‘Maar het is niet de eerste keer dat we wodka voor Noord-Korea vinden.’ Oh? Geen whiskey, rum, of wijn? Hij lacht: ‘nee, volgens mij wat drank betreft alleen wodka.’
Géén fijnproevers
De wodka zelf staat nu achter slot en grendel in een loods van de douane, terwijl Buitenlandse Zaken probeert vast te stellen of het hier inderdaad gaat om illegale smokkelwaar bestemd voor Noord-Korea. Saillant detail: het gaat hier niet om Grey Goose of Stolichnaya. De kleine flesjes zijn voorzien van een blauw-wit etiket met een besnord en grijnzend mannetje erop. ‘Stolbovaia’, staat erboven.
‘Niks bijzonders’, zegt de uitbaatster van drankwinkel Aromatni Mir aan de Oude Basmanstraat in Moskou. ‘We hebben dit merk vroeger wel gehad, maar het verkocht niet goed.’
Dan mogen ze in Pyongyang nog zulke goede smokkelaars zijn, fijnproevers zijn het kennelijk niet.
Met medewerking van Rusland-correspondent Tom Vennink.