Dreigt er een kernoorlog tussen India en Pakistan? Vijf vragen en antwoorden

Zeker. De Pakistaanse acties komen een dag nadat Indiase gevechtsvliegtuigen voor het eerst sinds een oorlog in 1971 een directe aanval uitvoerden in Pakistan. Die was gericht tegen een trainingskamp van Jaish-e-Mohammed (JeM), een groep moslimfundamentalisten die op 14 februari een zelfmoordaanslag pleegde in Kasjmir, waarbij minstens 42 Indiase paramilitairen werden gedood. In een vuurgevecht aan de grens zouden vier Pakistaanse burgers zijn omgekomen.

Tussen beide landen zijn, na de onafhankelijkheid van Groot-Brittannië, vele conflicten geweest. Er worden vaak grote woorden gesproken, maar niemand gaat serieus uit van een escalatie waarbij kernwapens zouden kunnen worden gebruikt. Geen van beide landen kan zich dat veroorloven. Vandaag zijn er na de aanvallen door beide landen luchthavens tijdelijk gesloten.

Na de vele harde woorden klinkt er toch ook bezinning. Volgens een Pakistaanse militaire woordvoerder “wil Pakistan geen oorlog met India”. Ook India wil geen nucleaire escalatie en spreekt van een preventieve aanval op een terroristenkamp. “India zal verantwoordelijk en terughoudend handelen”, aldus een woordvoerder.

Daarvoor is niet veel nodig, want extreme moslims en extreme hindoes leven op gespannen voet. Begin over Kasjmir en ze hebben ruzie. Belangrijker: India houdt in april en mei verkiezingen. Kasjmir is altijd een onderwerp dat de gemoederen verhit bij de diverse politieke partijen. President Modi, die gaat voor herverkiezing, is volgens analisten gebaat bij een nationalistische stemming in het land. Als het gaat om Pakistan en het landsbelang heeft de oppositie weinig ruimte zaken aan de orde te stellen die niet goed lopen.

Sinds 1947 toen Brits India werd opgedeeld in India (hindoes) en Pakistan (moslims). Kasjmir, dat een speciale status heeft met meer autonomie dan andere Indiase staten, was altijd omstreden. Sommige partijen claimen onafhankelijkheid van India, anderen aansluiting bij Pakistan. Politici uit beide landen stoken de gevoelens op, meestal als er verkiezingen aankomen. Hindoenationalisten willen Kasjmir de speciale status afnemen.

Na oproepen het wat kalmer aan te doen, zullen Pakistan en India op den duur weer kalmeren. Maar nu zitten we nog in de gespannen fase. Omdat beide landen kernwapens hebben maar die niet willen gebruiken, zal de toon wat matigen, verwachten waarnemers. Wat niet wegneemt dat er kans is op een conventionele grensoorlog met nog meer doden en gewonden.