Europese leiders verdeeld over mogelijk brexituitstel: “Om wat te doen?”

De Britse premier Theresa May maakte gisteren een bocht van 180 graden. De voorbije maanden wees ze een uitstel van de brexitdatum altijd categoriek van de hand, maar plots klonk het dat ze, indien nodig, toch om uitstel zal vragen bij de Europese Unie. 

Het voorlopige plan ziet er als volgt uit: op 12 maart mag het Lagerhuis opnieuw stemmen over het echtscheidingsverdrag dat May eind vorig jaar met de EU sloot. Maar omdat dat eerder dit jaar al eens met een grote meerderheid is weggestemd, en May in Brussel vooralsnog geen nieuwe garanties lijkt te bedingen om de verguisde Ierse backstop te verlichten, is de kans groot dat de parlementsleden het opnieuw afwijzen.

Om te vermijden dat het Verenigd Koninkrijk de EU op 29 maart dan maar zonder akkoord verlaat, mogen de parlementsleden op 13 maart stemmen over dat 'no deal'-scenario. Geven ze aan dat ze dat niet willen - wat erg waarschijnlijk is - dan zal May de EU om uitstel vragen. 

De 27 andere Europese lidstaten moeten daar dan wel unaniem mee instemmen. De Duitse bondskanselier Angela Merkel gaf vandaag aan daar principieel niet tegen te zijn. "Als Groot-Brittannië meer tijd nodig heeft, dan zullen we ons daar niet tegen verzetten. Maar wij zoeken natuurlijk een ordelijke terugtrekking", zei ze. "We betreuren deze stap, maar het is een realiteit en we moeten nu een goede oplossing vinden."

Bij de Franse president Emmanuel Macron en de Spaanse premier Pedro Sanchez was een iets ander verhaal te horen. Frankrijk zal het uitstel blokkeren als de Britten geen "nieuwe keuze" maken, zei hij. Het Verenigd Koninkrijk moet dus eerst duidelijk maken wat de volgende stappen zijn, en wat ze tijdens de uitstelperiode precies willen doen, om uiteindelijk tot een oplossing te komen. Sanchez zei dan weer dat louter uitstel van de deadline "niet redelijk of wenselijk" is. 

De Europese hoofdonderhandelaar Michel Barnier zit op de lijn-Macron. "De doelstelling van Europa is om zeker te zijn dat we ons op het einde van die verlenging niet terugvinden in dezelfde impasse als vandaag. Objectief gezien hebben we niet meer tijd nodig, maar wel beslissingen", zei hij. 

Voor Guy Verhofstadt, de liberale fractieleider die het Europees parlement vertegenwoordigt in de onderhandelingen, is het vooral belangrijk om het uitstel kort te houden. "Dat kan nooit langer zijn dan een paar maanden, zodat er een meerderheid kan worden gevonden over de partijen heen, maar zeker geen 21 maanden", schrijft hij op Facebook. "De Unie wordt al veel te lang gegijzeld door de brexit. Het Verenigd Koninkrijk heeft al bijna twee jaar gekregen om te beslissen wat het wil, en het is nu tijd om knopen door te hakken: deal, geen deal, of blijven."

In het Britse Lagerhuis wordt intussen druk gedebatteerd over de motie van premier May en een rits amendementen waar vanavond (omstreeks 20 uur Belgische tijd) over gestemd wordt. Parlementsvoorzitter John Bercow heeft vijf teksten geselecteerd waarover de parlementsleden mogelijk hun zegje kunnen doen. 

Een hele boterham, maar de kans bestaat dat een aantal parlementsleden hun amendement nog intrekken, als ze tijdens het debat al voldoende garanties krijgen. De motie van premier May waar straks alles mee begint, is met opzet erg vaag gehouden. "Dit huis neemt akte van het statement van de premier op 26 februari en van het feit dat de discussies tussen het VK en de EU nog aan de gang zijn." Die tekst wordt naar alle waarschijnlijkheid probleemloos gestemd.