Dwepen met extreemrechts in de klas: hoe gevaarlijk is het en hoe ga je ermee om?
De laatste maanden blijken steeds meer leerlingen te dwepen met extreemrechtse symbolen en extreemrechts gedachtegoed. Wordt de jeugd extreemrechts of wil ze gewoon choqueren? Het antwoord blijkt niet eenvoudig. Christophe Busch, van Kazerne Dossin, en Ico Maly, docent digitale media en politiek aan de universiteit van Tilburg, proberen het fenomeen te duiden.
Sinds de Pano-uitzending over Schild & Vrienden lijkt de extreemrechtse jongerengroep de wind in de zeilen te hebben. "Schild & Vrienden heeft meer volgers gekregen doordat ze de massamedia hebben gehaald", duidt Ico Maly in "De afspraak", maar hij voegt er meteen aan toe dat meer volgers niet noodzakelijk meer steun betekent, want bij die volgers zitten bijvoorbeeld ook mensen die tegengas willen geven.
Toch wil Maly de impact van al dat extreemrechts gedweep niet overschatten. "Ja, er is een opmars, maar in onze huidige wereld moeten we de dingen begrijpen als niche-globalisering." Volgens Maly gaat het over een heel specifieke niche die steviger wordt (10 à 20 procent) en die een deel van de jongeren aantrekt.
Volgens hem zijn er twee aantrekkelijke aspecten aan de extreemrechtse niche. "Men verkoopt zichzelf als avant-garde, als niche, als edgy. Daarnaast is er de meme-cultuur die ook edgy is, om te tonen dat men iets durft te gebruiken of durft te doen."
"Het publieke domein is veranderd", aldus Maly. "Er zijn nieuwe omgevingen waarmee we moeten leren omgaan." Hij verwijst naar de digitalisering, waardoor het gesprek aan de cafétoog wordt opgeschaald.
Bekijk hieronder het gesprek in "De afspraak" en lees verder onder het videofragment:
"Je merkt dat onzekerheden, migratiedruk, religieus extremisme aanwas heeft gegeven tot die extreemrechtse gedachten bij jongeren", zegt Christophe Busch in "Van Gils & Gasten". Hij heeft het over "een soort van spiegelradicalisering" en trekt een parallel met de hang naar moslimfundamentalisme bij een aantal jongeren van enkele jaren geleden.
"De gouden regel is: niet overreageren vanuit angst, maar veel vragen stellen", raadt hij leraren aan die met provocerend gedrag worden geconfronteerd. Door heel veel vragen te stellen kan je volgens hem te weten komen of het gaat om onschuldig provocerend of om problematisch gedrag. "En zo kan je mensen ook besmetten met nuance", aldus Busch. "Soms is het een moeilijk proces, maar er bestaan goede strategieën."
Christophe Busch maakt een onderscheid tussen twee vormen van polariseren. "Als een samenleving meer sociaal begint te polariseren - dat je in een vijandige wij-zij-dynamiek komt - wordt het gevaarlijk, want dan brokkelt het sociale weefsel af. Dat moet je aanpakken en ertegen ingaan." Hij pleit wel voor meer ruimte voor politieke polarisatie. "Je moet jongeren leren hoe je kan argumenteren, hoe je een mening kan hebben. Maar op het einde moet je wel samen een pint kunnen gaan drinken."
Bekijk hieronder het gesprek uit "Van Gils en Gasten":
