Sp.a wil cel voor 'superrijken' bij fiscus: "Haal het geld waar het zit"

De fraudebestrijding in ons land hinkt achterop. In 2008 was de ondergrondse economie in België nog 4,3 procent van het bbp groter dan in de andere OESO-landen. In de jaren na de bankencrisis werd die kloof aanzienlijk verkleind, maar onder de regering-Michel liep de achterstand weer op tot nagenoeg hetzelfde peil als in 2008. De cijfers tonen voor de sp.a aan dat fraudebestrijding in deze regering van het prioriteitenlijstje verdwenen is. "De inhaalbeweging werd in één legislatuur tenietgedaan." Exemplarisch is het observatorium voor fraude- en misbruikbestrijding dat onder de Hoge Raad voor Financiën ondergebracht zou worden: het werd in 2014 opgericht, maar is nog steeds niet operationeel.

De partij stelde gisteren een uitgebreid antifraudeplan voor. "De corruptie in België is in zes jaar tijd verdubbeld", illustreerde voorzitter John Crombez de noodzaak aan hervormingen. Artificiële winstverschuivingen van multinationals zouden ons land 1,5 miljard euro per jaar kosten, geld dat zeker welkom is nu het gat in de begroting de komende jaren weer dreigt groter te worden. Net als Alexandria Ocasio-Cortez aan de overkant van de plas wil de sp.a het geld zoeken bij de grote vermogens. AOC denkt in de eerste plaats aan hogere belastingen voor de superrijken, maar dat beschouwen de Vlaamse socialisten niet als de ultieme oplossing. "Europa is Amerika niet: mikken op hogere tarieven zal bij ons niet lukken."

Lees ook:

Er zijn niet zo gek veel excuses voor de ontgoochelende eindbalans van deze regering

De sp.a ziet meer heil in een beleid dat de bedrijven en de maatschappelijke toplaag dwingt om eerlijk belastingen te betalen. Inkomen uit arbeid wordt in België bijzonder zwaar belast, omdat inkomen uit vermogen te vaak de dans ontspringt. "Tachtig procent van de belastingbetalers betaalt 30 procent te veel", klinkt het met een boutade bij Yasmine Kherbache. Door een faire bijdrage van de vermogens te innen, verbreedt de belastbare basis en kunnen de belastingen op arbeid omlaag.

De oplossingen zijn tot op zekere hoogte relatief eenvoudig voor sp.a. Cashbetalingen moeten zo verregaand mogelijk verdwijnen. Elektronische betalingen zijn veel beter in beeld te brengen en verkleinen de mogelijkheid om te frauderen.

Bij de fiscale inspectie moet een speciale onderzoekscel opgericht worden die zich richt op grootschalige fiscale en sociale fraude. De partij baseert zich daarvoor op onderzoek van de Franse econoom Gabriel Zucman waaruit blijkt dat de allerrijksten in de samenleving veel meer geneigd zijn belastingen te ontwijken en te frauderen. "Ga het geld halen waar het zit", zegt Crombez.

Cruciaal is dat tegelijk de wet op de verruimde minnelijke schikking geschrapt wordt, beter bekend als de afkoopwet. Door die wet ontstaat nog te vaak het gevoel van een klassenjustitie: kleine fraudeurs worden vervolgd, de grote vissen kopen hun proces af. "Elitaire fraudebestrijding", noemt sp.a het. Ernstige fiscale fraude moet voor de partij altijd leiden tot vervolging. Enkel op die manier heeft het zin om ook extra in te zetten op de opsporing ervan.

De partij wil ook dat er eindelijk volledige transparantie over de Belgische vermogens komt. Over ons loon is die er al: de fiscus wordt automatisch op de hoogte gebracht van ieders loon, zodat hij weet hoeveel belastingen betaald moeten worden. Voor vermogens is die openheid er niet, omdat het bankgeheim in ons land niet volledig opgeheven is. Ons land bevindt zich daarmee in een steeds kleinere club: in 29 van de 34 OESO-landen wordt die informatie wel gedeeld.

Fiscaal expert Mark Delanote (UGent) treedt de sp.a bij. "De overheid krijgt al veel informatie over de samenstelling van het vermogen. Maar dat gaat vooral over buitenlandse vermogens. Informatie van de Belgische banken is veel minder vlot toegankelijk voor onze fiscus."

Belastingparadijs

De kritiek van sp.a komt er op een moment dat ook Europa het Belgische belastingsysteem aan de schandpaal nagelt. In het Europees Parlement keurde de TAX3-onderzoekscommissie gisteren een rapport goed dat ons land indeelt bij zes andere Europese belastingparadijzen. Ook die commissie vraagt meer transparantie over de belastingen die betaald worden, en pleit voor een Europese financiële politie om de opsporing een duwtje in de rug te geven.

Ook elders sluiten de conclusies van de commissie en de sp.a bij elkaar aan: beide vragen een harmonisatie van het Europese belastingbeleid. Zo stelt het TAX3-rapport voor om over de lidstaten heen een minimale effectieve bedrijfsbelasting in te voeren. "Apple is nu in Ierland gevestigd, een gigantisch belastingparadijs. Het betaalde er het afgelopen jaar 0,005 procent belasting", zegt Europarlementslid Kathleen Van Brempt (sp.a).

Zo'n voorstel heeft vooralsnog weinig kans op slagen. Gemeenschappelijke Europese maatregelen vergen unanieme goedkeuring onder de lidstaten. Landen die het net toelaten belastingen verregaand te ontwijken, kunnen zulke regelgeving dus eenvoudig tegenhouden. De commissie vraagt daarom ook om de unanimiteitsregel af te schaffen. Voor nationalistische partijen als de N-VA is zoiets onbespreekbaar, omdat het de soevereiniteit aantast.