Direct naar artikelinhoud
Herdenking

Antwerpen krijgt 30 nieuwe ‘struikelstenen’ om slachtoffers van de nazi’s te herdenken

Een van de clandestiene struikelstenen in Antwerpen.Beeld Aurélie Geurts

In Antwerpen worden volgende week dertig nieuwe ‘struikelstenen’ geplaatst in het voetpad. Die vergulde stenen komen voor de huizen van slachtoffers van de nazi’s.

Struikelstenen zijn gedenkstenen met de namen erop van slachtoffers van het nazisme, zowel joden, partizanen, zigeuners als holebi’s. De bedenker is de Berlijnse kunstenaar Gunter Demnig. Verspreid over heel Europa plaatste hij de voorbije jaren duizenden van die Stolpersteine. “In ons land liggen er vandaag zowat 400 struikelstenen waarvan 180 alleen al in de Brusselse trottoirs”, vertelt Michel Lussan van de Association pour la Memoire de la Shoah (AMS).

In Antwerpen waren de struikelstenen lange tijd niet welkom. Het stadsbestuur gaf geen toestemming voor de plaatsing, gesteund door een deel van de Joodse gemeenschap die de gedenkstenen in het voetpad onrespectvol en te individueel vond.

Op vraag van nabestaanden legde de AMS de laatste jaren wel al ‘clandestien’ een aantal struikelstenen in het voetpad voor de huizen van nazi-slachtoffers, onder meer voor een joods kind en een politieman die actief was in het verzet. Pas vorige zomer maakte het Antwerps stadsbestuur een bocht, na een rapport van een wetenschappelijke commissie over de herdenking van de Tweede Wereldoorlog in de stad. In oktober vorig jaar werd in de Kroonstraat daarop de eerste officiële struikelsteen gelegd, op de stoep voor het huis waar in 1942 Rosa Marinower en haar twee kinderen werden opgepakt. Ze kwamen om in Auschwitz. Rosa Marinower was de tante van huidig schepen Claude Marinower (Open Vld).

Stad als geschiedenisboek

“We zijn erg tevreden dat Antwerpen, als economische metropool van het land en de tweede haven van Europa, nu na meerdere jaren aandringen toch toelating geeft voor de plaatsing van struikelstenen”, vervolgt Lussan van de AMS. De inhuldiging van de dertig nieuwe struikelstenen zal dinsdag bijgewoond worden door Gunter Demnig. De struikelstenen komen onder meer in de Lange Kievitstraat, de Kleine Beerstraat, de Arendstraat, op het Moorkensplein en het Tramplein.

‘We zijn erg tevreden dat Antwerpen nu na meerdere jaren aandringen toch toelating geeft voor de plaatsing van struikelstenen’
Michel Lussan, Association pour la Memoire de la Shoah

Het nieuwe stadsbestuur met N-VA, sp.a en Open Vld wil van Antwerpen een “open geschiedenisboek” maken, waarin het verleden van de stad maximaal zichtbaar wordt in het straatbeeld. Dat is vandaag te weinig het geval volgens de speciale herdenkingscommissie. Aan het MAS (Museum aan de Stroom) komt een monument met daarop de namen van alle Antwerpenaren die om het leven kwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Onlangs werd ook het Delwaidedok in de haven herdoopt tot het Bevrijdingsdok. Oorlogsburgemeester Leo Delwaide speelde een actieve rol in de jodenrazzia’s. 

In zijn nieuw boek 1942 betoogt UAntwerpen-rector Herman Van Goethem dat Delwaide onder meer een reorganisatie van de Antwerpse politie doorvoerde, waarbij ‘zwarte’ agenten zo veel mogelijk in de Joodse wijk werden geposteerd.