Uitwerking betonstop is voor volgende Vlaamse regering: “Vijf verloren jaren”

In juli vorig jaar bereikte de Vlaamse regering een akkoord over het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV), ook bekend als de ‘betonstop’. Met die ambitie wil men vanaf 2040 geen open ruimte meer verloren laten gaan. De Vlaamse regering had gehoopt om de nodige decreten nog afgewerkt en goedgekeurd te krijgen. Het was ook een van de grote resterende werven van de nieuwe minister van Ruimtelijke Ordening Koen Van den Heuvel (CD&V). 

De Vlaamse regering wordt nu echter geconfronteerd met juridische bezwaren van de Raad van State. Zo vraagt het rechtscollege onder meer een plan-MER (milieueffectrapport) op te stellen rond het luik van de kwetsbare bossen (zie verder). Om juridische procedures te vermijden, gaat de Vlaamse regering in op die vraag. Dat betekent concreet dat de finale uitwerking van de ‘betonstop’ een zaak wordt voor de volgende Vlaamse regering.

Volgens Vlaams minister-president Geert Bourgeois kan zijn regering moeilijk anders dan die juridische opmerkingen ernstig te nemen. “Die decreten moeten absoluut een solide juridische basis hebben. Dit mag niet op juridisch drijfzand gebouwd zijn”, aldus Bourgeois. Door tegemoet te komen aan de kritiek van de Raad van State wil de Vlaamse regering juridisch getouwtrek rond de ‘betonstop’ vermijden.

De piste om verder te gaan met de andere, niet-betwiste, onderdelen van de betonstop was volgens minister-president Bourgeois geen optie. De vier betrokken decreten hangen volgens Bourgeois samen als één geheel.

Zowel Bourgeois als Van den Heuvel betreuren dat de huidige regering het dossier niet zelf kan afronden. “Het is belangrijk dat we op een stevige juridische basis kunnen verder gaan met dit dossier. De kentering op het vlak van ruimtelijk beleid is ingezet en we proberen de timing zo strak mogelijk te houden door meteen ook de procedure voor het plan-MER op te starten”, legt Van den Heuvel uit.

Vanuit groene hoek kwam er meteen kritiek. “Na de boskaart en het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen gaat nu ook de betonstop de prullenmand in. Meer open ruimte en meer bos zijn nochtans cruciaal voor de aanpak van CO2 en voor de levenskwaliteit van onze bevolking. Deze Vlaamse regering haalt geen enkele klimaatdoelstelling en is over de hele lijn gebuisd voor haar klimaat- en natuurbeleid. Vijf verloren jaren”, stelt Vlaams parlementslid Ingrid Pira. “Kersvers minister Koen Van Den Heuvel beloofde nochtans dat de betonstop nog deze legislatuur zou worden verankerd in de wetgeving. Amper 23 dagen later moet hij die belofte al inslikken", aldus Pira nog.

Volgens Pira heeft de Vlaamse regering het dossier van de betonstop “helemaal mismeesterd”. De Groen-politica waarschuwt voor de mogelijke gevolgen op het terrein. Zij vreest een “betonversnelling”. “We verliezen vandaag 7,3 hectare open ruimte per dag, in 2013 was dat nog 6 hectare per dag”, aldus Pira. 

Volgens Bruno Tobback van sp.a is de betonstop een betonflop geworden waarvan alleen grondspeculanten beter worden. “De Vlaamse regering kondigde een betonstop aan, maar maakte het in de praktijk alleen maar erger”, reageert Tobback. 

“De zes hectaren die per dag werden volgebouwd aan het begin van de legislatuur moesten verminderen naar vier hectaren en dan naar nul. Vandaag is er een stijging tot zeven hectaren per dag. Alleen grondspeculanten worden hier beter van, en de manier waarop de regering-Bourgeois het heeft aangepakt, doet geloven dat dit zeer doelbewust is. Al wie gehoopt had dat er echt gewerkt werd aan een beleid dat de ruimtelijke wanorde, de verkeerschaos en het verloederen van de natuur in Vlaanderen zou stoppen is er bij deze aan voor de moeite. En dan zijn er nog altijd politici die verbaasd zijn dat mensen op straat komen omdat ze deze hypocrisie beu zijn.” 

De Raad van State maakt behoorlijk brandhout van het decreet voor de bescherming van de kwetsbare bossen, een van de vier elementen in de uitvoering van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) of de ‘betonstop’ van de Vlaamse regering. 

Na het pijnlijke debacle met de boskaart, besliste de Vlaamse regering niet langer met een kaart te werken, maar om een set criteria uit te werken om de kwetsbare bossen in de toekomst te beschermen. Een van die criteria is de invoering van een minimumoppervlakte (van 1 ha) om zo te vermijden dat ook kleine versnipperde percelen onder de regeling vallen.

Uit het advies van de Raad van State blijkt echter dat het rechtscollege niet alleen aandringt op een plan-MER (om de milieu-effecten van de plannen in kaart te brengen), maar ook heel wat kritiek heeft op de complexiteit, onduidelijkheid en rechtszekerheid van de regeringsplannen. De tekst “volgt geen logische structuur en bevat overlappingen, lacunes en materiële vergissingen”, staat te lezen in het advies.

Een greep uit de opmerkingen van de Raad van State: “De ontworpen regeling is uitermate complex en de precieze draagwijdte en impact ervan is niet duidelijk. (...) Daarnaast is het voorontwerp niet opgesteld op een duidelijke en heldere wijze, volgt het geen logische structuur en bevat het overlappingen, lacunes en materiële vergissingen. (...) Teneinde maximale rechtszekerheid te garanderen doet de adviesvrager (de Vlaamse regering, red.) er goed aan de tekst van het voorontwerp nog eens aan een grondig onderzoek te onderwerpen”.