‘Luchtkwaliteit zelf meten, met jouw hulp snel gedaan.’ Zo begint de website van Luftdaten.de en je krijgt er tot in detail uitgelegd hoe je zelf een meettoestel voor fijnstof kunt maken. Wat je nodig hebt: een wifi-chip, fijnstofsensor, temperatuur- en vochtigheidssensor, usb-stekker, slangetje en twee bochten van een regenpijp. Alles samen ben je ongeveer 30 euro kwijt. De sensor kun je dan aansluiten op het wifi-netwerk, configureren en aanmelden op het netwerk in Stuttgart. Over heel Duitsland zijn er ‘Open Knowledge Labs’ opgericht om mensen technisch op weg te helpen. Ook in België zijn er intussen actieve groepen in Brussel, Gent en Leuven.

Permanent

Na het succes van CurieuzeNeuzen, waarbij duizenden Vlamingen vorige zomer een maand lang stikstofdioxide gemeten hebben in hun straat, duiken er nu ook massaal burgerinitiatieven op om permanent fijnstof te meten. Ook in Limburg zijn er al tientallen meetposten, onder meer in Bilzen, Diepenbeek, Hasselt, Halen, Heers, Heusden-Zolder, Lummen, Sint-Truiden en Tongeren. De resultaten kunt u raadplegen op de website van Luftdaten.de. Ook in andere Europese landen en zelfs in andere continenten zijn er sensoren aangesloten op deze kaart. Op veel plaatsen wordt er samengewerkt met plaatselijke overheden. In Nederland werkt de Rijksoverheid Volksgezondheid en Milieu zelfs mee.

Privacy

Op de website van Luftdaten staan de resultaten van duizenden sensoren in realtime. Er zijn telkens ook grafiekjes bij van de laatste 24 uur. Je kunt inzoomen tot op straatniveau, maar de juiste locatie wordt niet prijsgegeven om de privacy niet te schenden. De gele en groen gekleurde zeshoeken wijzen op gezonde lucht. Waar het oranje tot rood wordt, is het oppassen geblazen.

Bewustmaking

Volgens milieuprof Tim Nawrot (UHasselt) geven de resultaten van Luftdaten een goed beeld van de plaatselijke luchtverontreiniging. “Je ziet of ruikt die vervuiling niet, maar met dergelijke metingen wordt het zichtbaar in de buurt en zijn de mensen zich bewust van het probleem. Het is alleszins bruikbaar om lokale situaties in te schatten. Vooral bij droog weer geven ze accurate resultaten. Nadeel van goedkope sensoren is dat zij bij vochtig weer eerder vocht meten dan fijnstof.”

De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) heeft momenteel in Limburg geen enkele fijnstofmeting, maar geeft via de app BelAir wel een idee van de luchtkwaliteit, ook in Limburg. Voor fijnstof in Hasselt krijg je bijvoorbeeld de waarde gemeten in Walshoutem, 30 kilometer verder. “BelAir geeft een idee van de luchtkwaliteit op basis van meetgegevens, maar ook op basis van de weersomstandigheden, uitstoot- en verkeersgegevens. Het is een berekende uurgemiddelde waarde”, zegt VMM-woordvoerster Katrien Smet.

VMM blijft de data op haar eigen servers plaatsen, maar vindt het burgernetwerk van Luftdaten wel een goede ontwikkeling. “Het is heel goed voor de sensibilisering, zo’n verzamelplaats met alle mogelijke gegevens te hebben. Mensen die zelf meten raken ook meer betrokken bij de zaak en het is een goeie manier om een draagvlak te creëren”, aldus nog Katrien Smet.