Beste mevrouw de minister, psychologen zijn geen geldwolven, maar de kwaliteit van onze hulp komt in het gedrang 

We konden niet anders dan onze mening laten horen.  De uitspraken die u deed in de media, en vooral het verwijt dat we als beroepsgroep niet intekenen omwille van de centen, deed pijn.

We werken samen met mensen met psychische problemen. We willen hen leren om met de nodige psychologische flexibiliteit de tegenslagen in hun leven het hoofd te bieden. Onze job bestaat uit veel meer dan enkel een uurtje luisteren naar de beslommeringen van mensen. Wij worden dagelijks geconfronteerd met complexe en ernstige problemen.

Mensen helpen geeft zin aan ons leven. Het vraagt een bevlogenheid om dit beroep uit te oefenen. De job vraagt veel van ons en onze dierbaren. Het dragen van de emotionele problemen van onze cliënten weegt op ons. We zijn bereid die kost te dragen, het kan niet anders. 

We houden ons aan een maximum aantal gesprekken per dag om kwaliteit te kunnen blijven leveren en als mens overeind te blijven. We investeren ook onbetaald heel wat uren buiten de gesprekken met cliënten. Dan denken we na over hoe we hen best helpen, schrijven we verslagen voor onder andere artsen, overleggen we met collega’s, scholen we ons bij, zoeken we de broodnodige ondersteuning om onze job op een goede manier en met respect voor onze eigen grenzen uit te voeren.

Het wegnemen van de drempels naar psychologische begeleiding, ofwel naar de eerstelijnshulp ofwel naar meer gespecialiseerde hulp, is een verlangen dat reeds lang leeft bij de klinisch psychologen, orthopedagogen en therapeuten. We delen uw bezorgdheid, mevrouw de minister, dat nog steeds mensen niet de psychologische hulp krijgen die ze nodig hebben op het moment dat ze die nodig hebben.

We zien elke dag hoe de meest kwetsbare mensen niet de weg vinden naar hulp, naar een plek in de samenleving. We menen echter dat de kostprijs die de cliënt betaalt voor die zorg slechts één van de drempels is die de toegankelijkheid bemoeilijken. 

Het Vlaamse hulpverleningslandschap inzake geestelijke gezondheidszorg is voor veel cliënten niet transparant. Mensen weten niet waar ze kunnen aankloppen voor welke hulp. Dit merken we in de praktijk uit de hulpvragen die ons telefonisch en via mail bereiken.

We analyseren welke hulp deze mensen nodig hebben: diagnostiek behoort tot onze kerntaken. We werken zelf zo efficiënt mogelijk. Dagelijks voelen we de hete adem van de wachtlijsten. Voor ons heeft die wachtlijst een gezicht: dat van mensen die hulp vragen, die we willen helpen en die we moeten teleurstellen. En ja, we verwijzen de mensen die we niet kunnen helpen door naar de juiste hulpverstrekkers. 

Vaak krijgen we ook vragen doorgeschoven door huisartsen en psychiaters die niet weten bij wie hun patiënt best in begeleiding gaat. We vragen geen vergoeding voor deze taken van maatschappelijke dienstverlening.

Het vragen om hulp, het toegeven dat je hulp nodig hebt, is een moeilijk proces. Zeker in deze tijden van maakbaar geluk. U maakt de overbevraagde huisarts tot toegangspoort voor psychologische hulpvragen en holt in één beweging onze autonomie als gezondheidszorgberoep uit.

De mens die een hulpvraag stelt, krijgt niet meer de keuze van de vertrouwenspersoon en kan zich niet rechtstreeks tot de psycholoog richten. Hoe zit het dan met het leren van flexibiliteit, zelf voelen en kiezen wat goed voor je is? 

We maken ons daarnaast zorgen over hoelang de cliënt zal moeten wachten na doorverwijzing door de huisarts en of hij op deze manier juist terecht zal komen. We hopen dat de cliënt na doorverwijzing door de huisarts niet te lang zal wachten op de 4 gesprekken bij de terugbetaalde psycholoog. Het is ook te verwachten dat de arts de juiste diagnose heeft gesteld en dat je bij de juiste psycholoog zit. Je zal maar met een complexe problematiek zitten.

De psycholoog heeft dan de onmogelijke opdracht om op 4 gesprekken een depressie, angststoornis of alcoholverslaving op te lossen. Als dit haalbaar zou zijn, wat wetenschap en ervaring tegenspreken, zouden er geen wachtlijsten bestaan. Als je dan de pech hebt dat je na 4 gesprekken nog niet voldoende hersteld bent zal een derde hulpverlener je dossier bekijken en beoordelen of je extra terugbetaalde hulp "verdient". Deed je wel genoeg je best om beter te worden?

En als je dan na dit terugbetaalde traject meer hulp nodig hebt, verwacht u dat je de overstap maakt naar een vierde hulpverlener om zonder terugbetaling verder aan jezelf te werken. Hoe kan een cliënt zo voldoende vertrouwen opbouwen om samen te werken met een hulpverlener? 

We vrezen dat door het aanzuigeffect van de terugbetaling nog meer cliënten genoodzaakt worden hun terugbetaling verder te zetten, en dat met financiële problemen tot gevolg.

We vragen ons af wat de wettelijke erkenning als autonoom gezondheidszorgberoep nu betekent. De gemiddelde psycholoog of orthopedagoog met een diploma als therapeut heeft er 8 jaar universitaire studie opzitten, maar kan plots niet zelf beslissen wie in aanmerking komt voor eerstelijnszorg en dient gecontroleerd te worden door een ziekenhuis, een arts en een psycholoog in de uitoefening van zijn beroep. Kan u ons uitleggen waarom 8 jaar universitaire studie ons enkel een verloning als hoger opgeleide oplevert?

We vragen slechts om loon naar werken en worden dan afgeschilderd als geldwolven. Ons werk vraagt al een meerkost die we niet inbrengen en graag vrijwillig leveren. We geven enkel de grenzen aan van onze draagkracht.

Uw woorden misten hun effect niet, mevrouw de minister. U mag trots zijn. We engageren ons als beroepsgroep voor kwaliteitsvolle zorg. Het belang van zelfzorg voor de kwaliteit die een hulpverlener biedt, is ontegensprekelijk. Nu vraagt u ons om in te leveren op die zelfzorg, op ons zelfrespect. Hoe zit het dan met onze bevlogenheid? Je zou denken dat een minister die een project over de vroegtijdige aanpak van burn-out in ziekenhuizen aanstuurt beter dat verband zou begrijpen.

We hopen dat we u kunnen doen inzien, beste mevrouw de minister, dat respect onze voornaamste drijfveer is om niet in te tekenen. Respect voor onszelf en voor onze cliënt.