Emile Mpenza ontving tussen augustus 2010 en december 2011, de periode waarin hij voetbalde voor de club FK Neftchi Bakoe uit Azerbeidzjan, 15 betalingen op zijn Belgische bankrekening via de Litouwse bank Ukio Bankas, goed voor in totaal 416.575 dollar. Afzender: het Engelse bedrijf Essencorp LLP. Die vennootschap blijkt nu een lege doos, die gebruikt werd om miljoenen euro’s wit te wassen: achter dat bedrijf zitten volgens Knack twee offshore vennootschappen uit Belize.

Het is niet duidelijk of de betalingen aan Mpenza ook in dat licht gezien moeten worden: volgens de voormalige Rode Duivel ging het gewoon om zijn loon. Twee ploegmaats van de voetballer werden ook op dezelfde wijze betaald. Toch is het vreemd dat die betalingen verliepen via het Verenigd Koninkrijk en Litouwen, en dat bij elke transactie de mededeling ‘INVOICE N 2105 FOR GOODS’ vermeld stond.

LEES OOK. ‘Troika laundromat’ of hoe de Russische elite 4 miljard euro zwart geld naar Europa versluisde

“Werkwijze roept vragen op”

Fiscale experts bevestigen dat die werkwijze “vragen oproept”: bij de Cel voor Financiële Informatieverwerking klinkt het dat “wanneer de omschrijving bij een banktransactie niet matcht met de realiteit, dat een indicator voor mogelijk witwassen is.” Neftchi Bakoe zegt echter dat geen enkele speler ooit door een ander bedrijf dan de club is betaald, en stelt ook nooit van Essencorp LLP gehoord te hebben.

Mpenza zelf zegt dat hij de feiten onmogelijk kan verifiëren. “Ik kan alleen maar bevestigen dat ik in die tijd mijn salaris - met een vast en een variabel gedeelte - in België ontving en mijn inkomen in België heb aangegeven.”

‘Troika Laundromat’

De betalingen raakten bekend in het kader van ‘Troika Laundromat’, een internationaal onderzoek waar onder meer Knack aan meewerkt: Troika Dialog was ooit de grootste private investeringsbank van Rusland. Volgens documenten blijkt de bank, nu opgegaan in het Russische Sberbank CIB, de spil in een netwerk dat vooral door de Russische elite gebruikt werd om geld op anonieme wijze naar Europa en de VS de versassen.

Een zogenaamde ‘laundromat’ (Engels voor ‘wassalon’, nvdr.) is een netwerk van banken, individuen, offshore- en postbusbedrijven waarin geld witgewassen kan worden. Veelal wordt frauduleus geld in één van die offshorebedrijven gepompt: zo’n bedrijf biedt meestal anonimiteit omdat het in belastingparadijzen opereert. Vervolgens wordt het geld heen en weer versast tussen de offshorebedrijven binnen het netwerk. Heel vaak staan daar geen diensten of goederen tegenover, of uiterst vage zoals ‘consultancy’, onbestaanden belastingen en andere adviserende ‘diensten’. Gezien er facturen opgemaakt worden en (valse) transacties geboekt worden in de boekhouding van die bedrijven, wordt de frauduleuze oorsprong van het geld alsmaar moeilijker te traceren. Elke keer het geld ‘rondgaat’, spreekt men van een ‘was-cyclus’. Hoe meer cycli, hoe ‘witter’ het geld lijkt te worden, hoe moeilijker de origine te traceren valt.