Brexitgesprekken zitten muurvast, onderhandelaars zien geen snelle oplossing

Brexitminiter Stephen Barclay, Attorney General Geoffrey Cox en Michel Barnier hadden gisterenavond laat een drie uur durende discussie over hoe het nu verder moet met de brexit. De Britten zoeken juridische garanties die het tijdelijke karakter van de Ierse backstop in steen beitelen, de Europeanen weigeren het echtscheidingsakkoord dat eind vorig jaar al werd afgeklopt, opnieuw open te breken. 

Een compromis is nog veraf, zo lijkt het. EU-onderhandelaar Barnier briefte de Europese Commissarissen vanmiddag over de voortgang van de gesprekken, en gaf daarbij naar verluidt een nogal somber vooruitzicht. "De discussies vinden plaats in een constructieve atmosfeer, maar het is moeilijk", zei de woordvoerder van de Europese Commissie Margaritis Schinas. "Er is op dit moment nog geen oplossing gevonden die consistent is met het terugtrekkingsakkoord inclusief het protocol rond Noord-Ierland, dat zoals jullie allemaal weten niet wordt opengebroken."

Ook aan de overkant van het Kanaal voelt men de bui al hangen. "Beide kampen hebben forse standpunten uitgedrukt", zei Geoffrey Cox. Hij speelt de komende dagen een belangrijke rol in de onderhandelingen: zijn juridisch advies aan de regering over de backstop, kan de harde brexiteers in het parlement overhalen om het echtscheidingsakkoord volgende week alsnog goed te keuren of hen er net van overtuigen dat zeker niet te doen. In zijn eerste advies zei Cox dat de regeling voor de Ierse grens wel eens definitief zou kunnen worden, waardoor de deal van premier Theresa May vrijwel meteen ten dode opgeschreven was. 

Cox wilde niet verder in detail treden over de onderhandelingen, omdat het "om gevoelige materie gaat". Maar, zei hij, "we zijn nu echt bezig met de kern van de zaak. We hebben enkele voorstellen gedaan, erg redelijke voorstellen. De gesprekken zullen snel hernemen".

De Europese en Britse onderhandelaars onderzoeken naar verluidt hoe ze een brief van Europees president Donald Tusk en Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker kunnen omzetten in een juridisch bindende bijlage. In die brief verklaarden beide leiders dat de EU "vastberaden is" om de inwerkingtreding van de backstop te vermijden, en dus tegen het einde van de overgangsperiode in december 2020 een alternatieve regeling om een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland te vermijden. Maar die tekst mag absoluut niet raken aan het principe van de backstop zoals het nu in het echtscheidingsakkoord beschreven staat. Een clausule waardoor het Verenigd Koninkrijk dus unilateraal uit het systeem zou kunnen stappen, of waarin een einddatum voor de backstop staat, is dus zo goed als uitgesloten. 

In Londen tikt het klokje intussen verder. Ten laatste volgende week dinsdag mag het Lagerhuis opnieuw stemmen over het echtscheidingsakkoord, waardoor de feitelijke deadline al op zondagavond ligt. Schieten de parlementsleden die deal opnieuw af - wat erg waarschijnlijk is zonder Europese toegevingen - dan mogen ze op woensdag stemmen over een brexit zonder akkoord. Willen ze ook dat niet, dan beslissen ze donderdag of premier May uitstel moet gaan vragen in Brussel. Zonder uitstel stappen de Britten op 29 maart uit de EU.

De woordvoerder van May zei vandaag dat de stemming nog altijd op de agenda voor volgende week staat. Mogelijk geeft May later deze week nog een speech in het parlement. Voorlopig zijn er geen plannen dat May of Cox nog terug naar Brussel trekken.