“Dit blijft het grootste mysterie uit de luchtvaartgeschiedenis”: MH370, 5 jaar later

Veilig en wel geland?

Zowat twintig minuten voor middernacht plaatselijke tijd stijgt een Boeing 777 op in Kuala Lumpur, richting Peking. Nog geen uur na het opstijgen in Maleisië verliest de luchtcontrole alle contact met vlucht MH370. De transponder die ervoor zorgt dat het toestel op de radar verschijnt, gaat uit. Luchtverkeersleiders slagen er wel in het toestel te blijven volgen via de militaire radar. Daaruit blijkt dat het toestel plots een bocht maakt ten noorden van Maleisië. De noordelijke route richting Vietnam wordt omgekeerd richting het zuidwesten, naar de immense Indische Oceaan.

Het leidt er sommigen toe in de onmiddellijke nasleep van de verdwijning te denken dat het toestel richting Centraal-Azië vloog. Maar de theorie dat het toestel daar geland zou zijn, lijkt al snel weinig waarschijnlijk. De consensus ontstaat dat de Boeing 777 met alle passagiers in zee is beland. Wanneer er in 2015 brokstukken aanspoelen die gelinkt worden aan MH370 op het Franse eiland Réunion, bij Madagaskar, lijkt die piste vast te staan.

Tot op de dag van vandaag heerst er echter onenigheid over de plek van neerstorten. Verschillende keren wordt het zoekgebied verlegd, telkens zonder resultaat. “Hoe kan dit anno 2014, met alle apparatuur die voorhanden is, nog steeds gebeuren”, vraagt luchtvaartexpert Luk De Wilde zich af. “Als je vandaag bij wijze van spreken je iPhone verliest, kan je die na één dag al opsporen via de ingebouwde technologie. Bij een vliegtuig zou dat dan normaal toch ook moeten kunnen.”

Incident onderweg?

De meest gangbare theorie is dat er in de lucht iets in het vliegtuig is gebeurd. De mogelijkheden zijn legio, gaande van een brand in de cockpit tot een plots drukverlies in de cabine.

Een van de meest voorkomende theorieën zegt dat zuurstofverlies de piloten en crew bij verrassing heeft gegrepen, waardoor ze bewusteloos zijn geraakt. Het toestel zou vervolgens zijn blijven doorvliegen op automatische piloot waarna het, eenmaal de kerosine op was, zou zijn neergestort. Volgens de Britse krant The Guardian is dat nog steeds de officiële theorie van de Australische en Maleisische autoriteiten.

Toch staat niet iedereen achter die piste. “Een soortgelijk incident deed zich nog nooit voor, waardoor er ook gewoon geen aanknopingspunt voor is”, zegt De Wilde. Hij wijst er ook op dat er tegenwoordig zoveel mogelijk zekerheden en dubbele veiligheden in vliegtuigen zitten ingebouwd. Zo beschikken piloten niet alleen over zuurstofmaskers maar liggen er ook extra zuurstofflessen in de cockpit.

Wanhoopsdaad?

Een piste waarmee speurders wel rekening moeten houden, is die van een wanhoopsdaad van de crew. Speurders begonnen meteen met een grondige background check van alle crewleden.

Lange tijd lijkt de piste op een dood spoor te belanden. Tot Amerikaanse en Australische speurders ontdekken dat er op de persoonlijke vluchtsimulator van piloot Zaharie Ahmad Shah ook een route richting het zuiden van de Indische Oceaan werd uitgestippeld. Die route is vergelijkbaar met degene die het vliegtuig zou hebben genomen op de bewuste dag.

Maar de speurders beklemtonen meteen dat die bestanden niet bewijzen dat de piloot schuldig zou zijn. Ook de immense ervaring - de 53-jarige Maleisiër had 18.365 vlieguren op zijn conto staan - en het smetteloze cv van Shah spreken de theorie tegen.

Complottheorieën

Al vanaf de eerste momenten spuien mensen de wildste complottheorieën in het rond over de verdwijning van het toestel. Sommigen vermoeden dat de crew en passagiers het slachtoffer zijn geworden van een terroristische aanslag. Kwatongen wijzen wel eens in de richting van Noord-Korea of Al Qaida, al bestaat daar geen enkel bewijs voor.

Opmerkelijk is wel dat twee passagiers gebruik hebben gemaakt van gestolen paspoorten om op de vlucht te geraken. Niemand kan uitsluitsel geven, al is de kans groot dat het om twee Iraanse asielzoekers gaat. De meest verrassende theorie stelt dat Shah de verdwijning in scène zou hebben gezet om een nieuw leven te kunnen beginnen met zijn minnares.

De pijnlijke waarheid blijft evenwel dat we nog niets weten. Zelfs het lijvige eindrapport van de Maleisische autoriteiten in 2017 kan de zaak niet ophelderen. “Zonder het vinden van de zwarte dozen met data, zal het altijd gissen blijven”, zegt De Wilde. “Dit blijft het grootste mysterie uit de luchtvaartgeschiedenis.” Zo blijft de zaak leven: de Internationale Luchtvaartorganisatie (ICAO) werkt intussen aan een beter trackingsysteem om bijvoorbeeld het uitvallen van de transponder te verhelpen.