Mag je zomaar overal gefilmd worden?

Hoe zit het nu met die nieuwe camerawet? Nou ja, ‘nieuw’. De wet van 25 mei 2018 dus. In juridische termen blijft dat zeer recent. Het blijft echter vooral ook “nieuw” omdat er amper over gepraat wordt. We hebben allemaal de mond vol over de GDPR, maar de camerawet? De kans zit er dik in dat u er nog nooit van gehoord had.

Nochtans is het een wet met een zware impact. Bevoegdheden werden overgeheveld van de Privacycommissie naar de politie, drones mogen nu opeens surveilleren en winkels mogen een scherm ophangen met camerabeelden, als ‘afschrikeffect’.

Laten we beginnen bij het begin: wanneer mag je nu gefilmd worden? De nieuwe versie bepaalt dat naast politie- en overheidsdiensten ook bewakingsagenten “onder toezicht van de politiediensten” in real-time beelden kunnen bekijken van bewakingscamera’s, die in niet-besloten plaatsen zijn geïnstalleerd.

Als je een winkel binnengaat - en dat is nieuw - kan je nu ook begroet worden met een controlescherm dat de beelden in het openbaar toont. Dat heet het versterken van de "preventieve werking". Winkels moeten dan nog wel steeds een icoon aanbrengen dat er gefilmd wordt.

Handelaars of bedrijven mogen wel nog steeds geen gerichte cameracontrole richten op werknemers zelf (enkel wanneer zij daarvan op de hoogte worden gesteld, bijvoorbeeld bij een vermoeden van diefstal door een kassamedewerker), en uiteraard ook niet op gevoelige plaatsen. Geen WC-beelden dus.

ANPR-camera’s zijn niet alleen die vaste camera’s die bij inbreuken op circulatieplannen beboeten, of langs de weg worden geplaatst om uw snelheid te meten. Er bestaan ook mobiele varianten, en die kunnen vanaf nu ook worden ingezet om parkeerboetes te geven. De wet spreekt dat het gebruik van deze technologie wordt voorbehouden voor politiediensten maar evengoed bewakingsondernemingen - en dat overeenkomstig de wet op de private veiligheid.

De camerawet stipuleert wel heel duidelijk dat er op deze controlewagens een camerapictogram op het voertuig moet worden aangebracht, en dat ze elk ander communicatiemiddel moeten gebruiken dat tot de beschikking staat.

Hoewel de hype op de private markt wat is gaan liggen, blijven drones erg populair voor industriële toepassingen. En bij de politie, blijkbaar. Want de nieuwe camerawet laat het gebruik van mobiele bewakingscamera’s zoals drones, draagbare camera’s en bodycams toe op besloten plaatsen.

Er zijn wel strikte voorwaarden, ook voor als je je eigen drone wil inzetten. Zo spreekt de wet van een natuurlijk persoon (jij en ik dus) die de drone mag gebruiken in een “niet voor het publiek toegankelijke besloten plaats”. Met andere woorden: je eigen tuin. Je drone inzetten op publieke plaatsen, mag dus uitdrukkelijk niet, tenzij je toestemming hebt van de bevoegde overheid én je een dronebrevet op zak hebt.

Om recreatief te vliegen - dat wil zeggen met een drone van minder dan 1 KG en onder de 10 meter, heb je geen ‘dronediploma’ nodig.

De wet maakt twee categorieën van intelligente bewakingscamera’s: intelligente camera’s die niet zijn gekoppeld aan een databank (bijvoorbeeld camera’s die geluiden en bewegingen detecteren) én intelligente camera’s die wél gekoppeld zijn aan persoonsgegevens en databanken, zoals nummerplaatherkenning maar evengoed gezichtsherkenning.

Voorlopig worden enkel camera’s voor nummerplaatherkenning toegelaten. Wetgeving evolueert echter continu, dus de verwachting is dat er binnen afzienbare tijd een aanpassing zal gebeuren om ook camera’s met gezichtsherkenning mogelijk te maken.

Eerst het goede nieuws: de brave burger die zijn huis volhangt met kleine camera’s uit een Chinese fabriek, zal geen melding moeten doen bij de politiediensten. Dat hoor je goed, bij de politiediensten - en dus niet bij de Privacycommissie.

De wet hevelt die bevoegdheid namelijk over. Vroeger moesten professionele bewakingscamera’s aangemeld worden bij de Privacycommissie (nu de ‘GBA’), maar nu moeten ze worden aangemeld op een aparte website ‘aangiftecamera.be’, en dat ten laatste voor 25 mei 2020.

De aangifte geldt dus duidelijk voor handelaren en ondernemingen. Deze bedrijven moeten trouwens - een verplichting die voortvloeit uit de GDPR - steeds een activiteitenregister bijhouden van de verwerkte beelden. En - de kicker van deze ganse bepaling -, dat register moet worden vrijgegeven voor politiediensten wanneer zij daarom vragen.

De wetgeving introduceert dus - naast de vele overheidscamera’s en de bijna 3000 ANPR-camera’s die onder toeziend oog van Jan Jambon (N-VA) werden geconnecteerd, - een lappendeken van private bewakingscamera’s. Wie niet weg is, is gezien.

Wat vaststaat is dat deze camerawet heel wat wil regelen: van de domme camera’s op de straathoek, tot de meer intelligente varianten die ook livetracking ondersteunen, tot de politie GoPro’s en full blown ANPR-camera’s.

Hopelijk voelt u zich ondertussen al wat veiliger. Dat is dan ook het enige positieve neveneffect van een juridisch opgezet surveillancenetwerk.